Mazelen, de belangrijkste oorzaken en symptomen

Wat zijn de oorzaken en symptomen van mazelen?

Ooit was mazelen een gevreesde ziekte in Nederland die voor hoge sterftecijfers zorgde.

De afgelopen decennia komt het nog maar weinig voor en is het vooral een milde kinderziekte geworden.

Echter is er sinds 2009 om diverse redenen wel weer een 'opleving' gaande in Nederland en andere westerse landen en duiken er nieuwe gevallen op.

In dit artikel daarom aandacht voor de oorzaken en symptomen van deze aandoening.

Betekenis mazelen

Mazelen (medische term: morbilli) is een uiterst besmettelijke virale infectieziekte die voornamelijk bij kinderen onder de 15 jaar voorkomt.

Wereldwijd sterven er jaarlijks zo'n 100.000 mensen aan mazelen, waarvan het overgrote deel kinderen van onder de vijf jaar oud.

Het kan echter ook volwassenen treffen.

Het virus komt voor in de neus, mond en keel.

Lees ook: Mazelen behandelen

Symptomen mazelen

Verloop van mazelen symptomen in fases

Het verloop van de infectie gebeurt in verschillende fases over een periode van 2 tot 3 weken.

In de incubatietijd (de eerste 10 tot 14 dagen na besmetting met het mazelen virus) gebeurt er nog niks en heb je meestal geen klachten.

De dagen daarna verschijnen de eerste symptomen, die vaak nog ondefinieerbaar zijn. Je voelt je grieperig en hebt bijvoorbeeld last van: verhoging tot lichte koorts, een aanhoudende hoest, een loopneus / verkoudheid, tranende, rode, klevende ogen (conjunctivitis) en een zere keel.

Deze milde klachten houden meestal zo'n 2 tot 3 dagen aan.

Huiduitslag symptomen mazelen

Vervolgens komt de huiduitslag opzetten. Er verschijnen clusters van kleine rode vlekjes op de huid. Dit zijn platte en soms verhoogde vlekjes die in elkaar overgaan.

Het gezicht wordt als eerste aangedaan, met name achter de oren en bij de haarlijn aan de zijkanten van het gezicht.

Ook kun je last hebben van kleine witte plekjes met wit-blauwe puntjes in je mond, aan de binnenkant van je wangen.

Deze vlekjes worden Koplik's vlekjes genoemd. Ze zien eruit als zandkorrels met een rode ring eromheen.

De daaropvolgende dagen breidt de uitslag zich doorgaands verder uit naar de armen en romp. Dan naar de dijbenen, de onderbenen en de voeten.

De koorts kan in deze fase oplopen tot 40 of 41 graden.

Ziekten die huiduitslag geven worden wel exantheemziekten genoemd. Andere (kinder)ziekten als roodvonk, rode hond en waterpokken horen ook bij dit soort ziekten.

Alles bij elkaar kun je je flink ziek voelen.

Lees ook: Waterpokken thuis behandelen

Complicaties bij baby's

Voor baby's en jonge kinderen kan mazelen levensbedreigend zijn.

Ze kunnen oorontsteking en diarree krijgen en in ernstige gevallen, zoals bij complicaties, ook longontsteking, koortsstuipen en zelfs hersenvliesontsteking.

Hersenvliesontsteking (meningitis), in de volksmond nekkramp genoemd, is een ontsteking van de hersenen en het ruggenmerg en kan levensbedreigend zijn.

Lees ook: Symptomen longontsteking

Herstel mazelen symptomen

In de meeste gevallen verdwijnen de symptomen na de piek weer langzaamaan.

De koorts gaat zakken en de huiduitslag verdwijnt eerst in het gezicht en als laatste op de dijbenen en voeten.

Oorzaken mazelen

Mazelen wordt veroorzaakt door het mazelen virus. Dit is een uiterst besmettelijk virus en wordt rap verspreid.

Het virus behoort tot de virusfamilie paramyxoviridae, genus morbilli. Het is een enkelstrengs RNA-virus.

Verspreiding vindt plaats via speekseldruppeltjes (aerogene druppelinfectie) tijdens hoesten, niezen en praten. Iemand anders ademt deze besmette speekseldruppeltjes in.

De speekseldruppeltjes van een besmet persoon kunnen ook op een oppervlak belanden waarop iemand anders bijvoorbeeld zijn handen legt. Wanneer deze persoon met zijn handen in zijn mond komt of met zijn handen in zijn ogen wrijft is een besmetting snel geschied.

Het virus breidt zich uit in de neus en keel.

Iemand met mazelen kan de ziekte overdragen in een periode van ongeveer 8 dagen.

Deze periode begint ongeveer 4 dagen voordat de huiduitslag verschijnt en eindigt ongeveer 4 dagen nadat de huiduitslag is verschenen.

Het is indien mogelijk uiterst belangrijk om besmetting te voorkomen.

Oorzaak mazelen is gebrek aan vaccinatie

Mazelen kan voorkomen worden door inenting / vaccinatie.

Wanneer je ingeënt bent kan het gebeuren dat je alsnog ziek wordt. De klachten en symptomen zijn dan echter een stuk kleiner.

Om verschillende redenen kan het zijn dat mensen vrijwillig of onvrijwillig niet worden ingeënt.

Vaccinatie tegen de mazelen is niet mogelijk gedurende de zwangerschap omdat de inenting gebeurt met verzwakt levend virus.

Het is niet 100% zeker dat dit onschadelijk is voor de vrucht. Inenting zou risico's voor het ongeboren en pasgeboren kind kunnen meebrengen.

Er kunnen ook religieuze bezwaren zijn tegen inenting.

Of bezwaren tegen vaccinaties in het algemeen, bijvoorbeeld vanwege het voorkomen van bijwerkingen.

Wanneer je niet bent ingeënt zul je vatbaarder zijn voor mazelen.

Met name wanneer je veel in aanraking komt met mensen die geen vaccinatie hebben gehad.

Bijvoorbeeld wanneer je reist naar een ontwikkelingsland waar helaas veel mensen nog niet toegang hebben tot de juiste gezondheidszorg.

Wanneer je een vitamine A tekort hebt ben je eveneens vatbaarder voor de mazelen en kun je bovendien ernstigere symptomen ervaren.

Gevaren bestaan zoals gezegd voor zwangere vrouwen maar ook voor mensen met een verlaagde weerstand en voor ouderen.

Blijf thuis en houd baby's en jonge kinderen ook thuis wanneer er een geval van mazelen is gemeld in jouw buurt.