Wat is een gezond gewicht? Wanneer weet je of je eigenlijk te licht of te zwaar bent? Wat gezond is verschilt per persoon en hangt af van verschillende factoren.
Ben je benieuwd wat je zou mogen wegen, of je huidige gewicht goed is en wat de gezondheidsvoordelen van een ideaal gewicht zijn?
Met onze onderstaande tool bereken je simpel en betrouwbaar jouw ideale gewicht.
Bij de berekening van een gezond gewicht wordt gekeken naar je geslacht, leeftijd en lengte. Dat is de reden dat wij de drie onderstaande vragen aan je stellen. Elk antwoord heeft namelijk invloed op de berekening van jouw ideale gewicht.
Jouw geslacht heeft invloed op je ideale gewicht. Mannen zijn gemiddeld gezien wat zwaarder, dit komt doordat zij in verhouding meer spieren hebben. Ben je transgender? Verderop in dit artikel lees je hoe je de tool kunt gebruiken.
In de berekening wordt ook rekening gehouden met je leeftijd, deze is namelijk ook van invloed.
Hoe langer je bent, hoe zwaarder je ‘mag’ wegen. Dat is de reden dat je lengte meegenomen is in de berekening.
Let op: Deze formule is minder betrouwbaar wanneer je heel gespierd bent, zwanger bent of borstvoeding geeft. Hierover lees je verderop in het artikel meer.
Een gezond gewicht heeft vele gezondheidsvoordelen. Denk bijvoorbeeld aan een verminderd risico op diabetes type 2, hoge bloeddruk, galstenen, hart- en vaatziekten en bepaalde soorten kanker. Daarnaast heb je minder kans op rug- en gewrichtsklachten.
Wanneer je overgewicht hebt, geeft een gewichtsverlies van 5 tot 10% ( ten opzichte van je huidige lichaamsgewicht) al veel gezondheidsvoordelen.
Voorbeelden hiervan zijn een vermindering van het risico op hart- en vaatziekten, een verbetering van je slaappatroon en gemakkelijker kunnen bewegen.
Ook kun je door af te vallen diabetes type 2 uitstellen of voorkomen. Heb je diabetes? Dan kunnen je suikerwaardes verbeteren wanneer je kilo’s verliest. In sommige gevallen kan het er zelfs voor zorgen dat je medicatie kan worden gestopt.
Naast een gezond gewicht kun je kijken naar je middelomtrek. Dit meet je door de omtrek van je buik te meten (ter hoogte van je navel) wanneer je rechtop staat. Je middelomtrek vertelt je iets over de hoeveelheid vet rond je buik en het risico op hart- en vaatziekten.
...met een gezond gewicht je minder risico hebt op verschillende ziekten? Denk bijvoorbeeld aan diabetes type 2, hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en bepaalde soorten kanker.
Wanneer je lichter bent dan je ideale gewicht, is de kans groot dat je ondergewicht hebt. Je kunt dit ontwikkelen wanneer je meer energie verbruikt dan je binnenkrijgt. Ondergewicht betekent dat je minder weegt dan dan goed is voor je gezondheid, dit kan gezondheidsrisico’s tot gevolg hebben.
Wanneer je minder eet dan je behoefte, zal je lichaam energie halen uit je vetreserves en je spieren. Hierdoor kun je klachten ervaren als vermoeidheid, lusteloosheid en duizeligheid. Doordat je weinig vetreserves hebt, kunnen je botten gaan uitsteken, kun je het snel(ler) koud krijgen en kun je last krijgen van ingevallen ogen en wangen.
Daarnaast kun je doordat je te weinig calorieën binnenkrijgt voedingsstof tekorten oplopen. Dit kan leiden tot botontkalking (door een verlaagde inname van calcium en vitamine D), waardoor je een groter risico loopt om iets te breken.
Ook heb je meer kans om ziek te worden en kun je last krijgen van dunne of droge huid en haren.
Er kunnen verschillende redenen zijn waardoor je ondergewicht ontwikkelt. Bijvoorbeeld door een gebrek aan eetlust, kauw- en slikproblemen, een slecht werkende darm, bijwerkingen van medicatie of een verhoogd energiegebruik.
Het kan ook voorkomen dat een onderliggende ziekte de oorzaak is. Daarnaast kun je gewicht verliezen wanneer je (veel) angst, eenzaamheid en verdriet ervaart.
Wanneer het je niet lukt om zelfstandig aan te komen kun je altijd contact opnemen met een arts, diëtist of voedingscoach.
Bij de wens om aan te komen ligt de nadruk op het binnenkrijgen van voldoende energie en eiwitten. Om ervoor te zorgen dat je dagelijks voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt kan het handig zijn om je caloriebehoefte te berekenen.
Wanneer je zwaarder weegt dan de tool aangeeft als ideaal, heb je waarschijnlijk overgewicht. Als je meer energie tot je neemt dan je nodig hebt, slaat je lichaam dit op als vet.
Ben je te zwaar? Dan heeft je lichaam te veel vet opgeslagen. Officieel heb je overgewicht wanneer je een BMI hebt tussen de 25,0 en 29,9 kg/m2. Wanneer je BMI 30 of hoger is, wordt dit obesitas genoemd.
Het hebben van teveel vetreserves is gerelateerd aan een verhoogd risico op diabetes type 2, hoge bloeddruk, galstenen, hart- en vaatziekten en bepaalde soorten kanker.
Daarnaast heb je meer risico op rug- en gewrichtsklachten.
Er kunnen verschillende oorzaken onderliggend zijn aan overgewicht. Voorbeelden hiervan zijn het eten van te grote porties, te veel snoepen en te weinig bewegen en sporten.
Daarnaast kunnen ook psychische problemen invloed hebben. Hierdoor kunnen er bijvoorbeeld eetbuien ontstaan of kun je last hebben van bijwerkingen van de medicatie.
Meer dan 50% van alle volwassenen in Nederland is te zwaar. Overgewicht lijkt steeds meer een trend te worden, die voor een groot deel bepaald wordt door onze leefomgeving.
Er is een sterk verband tussen voeding en een gezond gewicht. Met eten en drinken krijg je de energie binnen die je nodig hebt. Wanneer je een goede balans hebt tussen de inname en het verbruik van energie, blijft je gewicht stabiel.
Met gezonde voeding creëer je een gezond lichaam. Het zorgt ervoor dat je alle voedingsstoffen binnenkrijgt die je nodig hebt.
We leven in een wereld met veel ongezonde verleidingen en hoeven dagelijks nauwelijks te bewegen om aan onze levensbehoeftes te kunnen voldoen. Dit wordt ook wel een obesogene omgeving genoemd.
Heb je last van eetbuien, gebruik je laxeermiddelen, leg je jezelf regelmatig ernstige beperkingen op op het gebied van eten of heb je een grote beweegdrang voor of na een maaltijd? Dan kan het zijn dat je obsessief bezig bent met eten, diëten, je gewicht of je uiterlijk.
Hierdoor kunnen andere onderdelen in je leven in het gedrang komen en dit kan grote negatieve effecten hebben op je gezondheid. Wanneer je bovenstaande herkent doe je er verstandig aan contact op te nemen met een arts.
Naast voeding heeft bewegen ook invloed op een gezond gewicht. Met een actieve levensstijl zorg je ervoor dat je lichaam gezond blijft.
Door regelmatig te bewegen voel je je fitter en heb je een verminderd risico op onder andere hart- en vaatziekten, osteoporose en beroertes. Daarnaast creëer je een betere conditie en meer spierkracht.
Wanneer je beweegt en sport verbruik je calorieën. Daarnaast heb je een hogere caloriebehoefte met een actieve levensstijl, dit komt doordat je lichaam spieren moeten maken én onderhouden.
Met sporten (in combinatie met gezonde voeding) kun je een gezond gewicht behouden en bereiken.
...met een actieve levensstijl zorgt dat je lichaam gezond blijft. Hierdoor voel je je fitter en je heb je een verminderd risico op verschillende ziekten.
De berekening is niet voor iedereen geschikt. Deze is namelijk minder betrouwbaar als je veel spieren hebt, wanneer je zwanger bent of wanneer je wat ouder bent, je mag dan namelijk iets meer wegen.
Een voorbeeld. Het kan zijn dat je volgens onze berekening te zwaar bent, terwijl je in werkelijkheid erg gespierd.
Je gaat bijvoorbeeld regelmatig naar de gym om krachttraining te doen of je doet aan bodybuidling.
Wanneer je kijkt naar je lichaamssamenstelling zullen er in verhouding meer spieren aanwezig zijn, dan vet.
Toch is je lichaamsgewicht dan niet “ideaal” volgens onze tool. Dit komt omdat de tool alleen kijkt naar gewicht in kilo’s en niet naar je lichaamsbouw. In dit geval kun je onze tool dus beter niet gebruiken om te concluderen of je gewicht gezond is.
Een andere voorbeeld waarbij de tool aan zal geven dat je lichaamsgewicht te hoog is, is tijdens een zwangerschap.
Ook dan geldt dat je zwaarder bent, maar opnieuw houdt de tool geen rekening met je postuur. Wanneer je zwanger bent zal je gewicht stijgen met gemiddeld 6 tot 14 kg.
Deze groei is niet alleen van het kindje, maar ook door de groei/ontwikkeling van onder andere de baarmoeder, placenta, vruchtwater en bloed. Na de zwangerschap kun je de tool wél weer gebruiken om te bekijken wat je ideale gewicht is (om naartoe te werken).
Werkt de tool niet goed voor jou of je situatie, dan kun je je bepalen hoe gezond je bent aan de hand van je vetmassa. Dit kun je meten met behulp van een huidplooimeting, maar tegenwoordig hebben de meeste weegschalen ook een functie die dit voor je kan bepalen.
Werkt de tool niet goed voor jou of je situatie? Dan kun je je vetmessa berekenen met behulp van huidplooimetingen of kun je je vetpercentage meten op een weegschaal.
Er is nog onvoldoende wetenschappelijk onderzoek gedaan om een eenduidig antwoord te geven op de vraag: welk geslacht kan ik invullen bij het berekenen van het ideale gewicht.
In verschillende onderzoeken wordt gezien dat de lichaamssamenstelling verandert bij cross sex hormoonbehandelingen. Bij een transitie van man naar vrouw wordt een verlies van spiermassa en een toename van vetmassa waargenomen.
Bij een verandering van vrouw naar man is het tegenovergestelde waar te nemen. Daarnaast wordt er in beide gevallen een toename in lichaamsgewicht geconstateerd.
Aangezien er na de hormoonbehandelingen een verandering plaatsvindt in je lichaamssamenstelling, raden wij aan om je nieuwe geslacht in te vullen in onze tool. Wanneer je nog geen hormoonbehandeling hebt ondergaan, raden wij je aan om je geboortegeslacht in te vullen.
Geschreven door Fleur Lassche, BSc Voeding en diëtiek, MSc Health education and promotion, HBO minor Klinische voeding, Diëtist & Content Creator