Als consument word je overspoeld met foodhypes en dieettrends. Het koolhydraatarm dieet, intermitted fasting, gembershots, het puntendieet, eiwitshakes. Het een klinkt nog veelbelovender dan het ander, maar maken deze trends en hypes ook waar wat ze beloven?

De ideeën over wat gezond is zijn de afgelopen jaren flink veranderd. Door nieuwe wetenschappelijk onderzoeken, hypes, trends en… slimme marketing. Geloof dus niet meteen alles wat je leest of hoort.

In dit artikel vertel ik je welke gezonde voedingsstoffen je dagelijks nodig hebt, leg ik je uit waarom superfoods niet bestaan, lees je wat calorieën jou (niet) vertellen en leer je dat suikervrij eten onmogelijk is.

Van macronutriënten heb je relatief grote hoeveelheden nodig, ze voorzien je namelijk van brandstof en belangrijke bouwstoffen. Bij macro’s kun je denken aan:

• Koolhydraten, je voornaamste energiebron
• Eiwitten, belangrijke bouwstenen
• Vetten, bron van vetoplosbare vitamines en (reserve)bron van energie 
• Vezels, voor een soepele spijsvertering

Micronutriënten, de naam zegt het al. Van deze stofjes heb je een stuk minder nodig, maar dat maakt ze zeker niet minder belangrijk. De volgende voedingsstoffen behoren tot de micro’s:

• Vitamines Vitamines zijn essentieel voor groei, ontwikkeling en herstel
• Mineralen en spoorelementen Mineralen en spoorelementen zijn belangrijk bij het vrijmaken van energie uit voeding

De naam superfoods suggereert dat deze producten gezonder zijn dan ‘gewone’ voedingsmiddelen, ze zijn immers ‘super’. Hierdoor zou je kunnen denken dat superfoods alle nutriënten bevatten die je nodig hebt.

Helaas, ik moet je toch teleurstellen. Ondanks dat elk superfood gezonde voedingsstoffen bevat, zijn het geen echte super-foods. Er bestaan namelijk geen voedingsmiddelen die álle voedingsstoffen bevatten die je nodig hebt.

Dat is precies de reden waarom variatie zo belangrijk is. Gezond eten is het combineren van gezonde producten, zodat je alles binnenkrijgt wat je nodig hebt.

7 cheeseburgers of 66 wortels?

Stel je voor, je hebt vreselijk veel zin in een vette hap en eet vandaag 7 cheeseburgers. Met deze knappe prestatie krijg je zo’n 2200 kcal binnen. Ter vergelijking: 1 wortel (van 100 gram) levert je 33 kcal. Wanneer je dus 66 wortels eet, krijg je hetzelfde aantal calorieën binnen.

Of je nou kiest voor 7 cheeseburgers of 66 wortels, met beide keuzes voorzie je je lijf van dezelfde hoeveelheid energie. Het aantal calorieën dat je binnenkrijgt is dus gelijk, maar toch is de ene maaltijd gezonder dan de ander. Hoe kan dat?

In wortels zitten daarentegen een hoop gezonde voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en vezels. Deze stofjes dragen niet alleen bij aan een goede gezondheid, maar zorgen er ook voor dat je langer verzadigd bent. Hierdoor ben je minder snel geneigd om weer iets (ongezonds) te gaan eten.

Concluderend, met alleen calorieëntellen bereik je niet zoveel. Daarnaast is het een tijdrovende klus die ervoor zorgt dat je voortdurend met eten bezig bent. Dit werkt een negatieve (en obsessieve) relatie met voeding in de hand en leidt in slechts enkele gevallen tot het gewenste resultaat.

Dit vergroot ons gemak, want kant-en-klaar-producten zorgen ervoor dat je ook een fatsoenlijke maaltijd op tafel kunt zetten als je geen keukenprins(es) bent. Daarbij hoef je door deze ontwikkeling geen uren meer in de keuken te staan, zodat je tijd overhoudt voor andere dingen. Ook is het goed voor het milieu, want door de toevoeging van conserveringsmiddelen en e-nummers zijn producten langer houdbaar en hoef je dus minder voedsel weg te gooien.

Alleen maar voordelen zou je denken, maar dragen deze bewerkte voedingsmiddelen ook bij aan een betere gezondheid? Het antwoord op deze vraag is helaas niet eenduidig. Het feit dat een product bewerkt is, maakt het niet per definitie schadelijk.

In veel gevallen kun je een bewerkt voedingsmiddel herkennen aan de lengte van de ingrediëntenlijst. Is deze lijst met ingrediënten erg lang? Dan kun je er in 99% van de gevallen vanuit gaan dat je een bewerkt product in handen hebt.

Het is namelijk niet zo zwart-wit; suikers zijn niet per se slecht voor je, en vergeet niet dat ze ook een belangrijke energiebron zijn. Niet alleen suiker heeft een slechte naam, ook zout wordt vaak bestempeld als boosdoener. Is dit eigenlijk terecht? 

Suikervrij is onmogelijk

Om te begrijpen dat het je nooit gaat lukken om suikervrij te eten, moet je weten dat er een verschil is tussen natuurlijke en fabrieksmatige (toegevoegde) suikers. De eerste variant zit van nature in veel producten. Denk aan fruit, maar ook aan groenten en zuivel. Met natuurlijke suikers is op zich niets mis en daarom moet je deze zeker niet proberen te ontwijken.

Producten met toegevoegde suikers kun je beter wel schrappen uit je dieet. Deze bewerkte voedingsmiddelen bevatten namelijk weinig gezonde voedingsstoffen en zorgt enkel voor een flinke piek in je bloedsuikerspiegel. De piek wordt al snel opgevolgd door een diep dal. Met als gevolg: je krijgt opnieuw trek.

Gebruik zout met mate

Ook zout wordt aan veel bewerkte voedingsmiddelen toegevoegd, bijvoorbeeld aan hummus, soepen, tomatenpuree en kant-en-klaarmaaltijden. Voor zout geldt hetzelfde als voor suiker; in principe heb je het nodig.

Alleen doordat het aan zo ontzettend veel producten wordt toegevoegd, krijg je er regelmatig teveel van binnen. Probeer daarom op je zoutinname te letten door zoutarme of zoutvrije producten te kopen.

De voedingsmiddelen die je koopt even checken op suiker en zout. Dat klinkt zo simpel, maar dat is het in de praktijk vaak niet. Fabrikanten maken er namelijk een sport van om je te misleiden. En dat lukt ze best aardig. Inmiddels zijn er meer dan 100 schuilnamen voor suiker en ook naar toegevoegd zout moet je soms even zoeken.

Fabel: An apple a day keeps the doctor away

Gezond eten is ontzettend belangrijk, maar met gezonde voeding alleen kom je er niet. Ook ontspanning, weinig stress, slapen, voldoende drinken, bewegen en niet te lang zitten zijn van groot belang voor een goede gezondheid. Daarvan ben je waarschijnlijk al op de hoogte, maar wist je ook dat:

1. Veel mensen zoeken de natuur op om te ontspannen (een rondje door het park, een boswandeling of slenteren over het strand), maar wist je dat je helemaal niet naar buiten hoeft om te profiteren van de gezondheidsvoordelen die de natuur je te bieden heeft. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het kijken naar natuurbeelden ook bijdraagt aan stressreductie en ontspanning. Ook zouden ze je concentratie en geheugen verbeteren.
2. Multitasken erg stressvol is. Doordat je verschillende dingen tegelijkertijd doet, moet je continu switchen tussen je werkzaamheden. Dit kost je (ongemerkt) veel energie. Uit recent studies blijkt dat het je zo’n 23 minuten kost om je focus terug te krijgen na afleiding.
3. Je lichaam na een slaaptekort van 24 uur in dezelfde staat is als wanneer je een alcoholpercentage van 0,1% in je bloed hebt. Ter vergelijking: je mag geen auto meer rijden als je een alcoholpromillage hebt van 0,5 (dat is 0,05%!).
4. Een glas water op de nuchtere maag (als je wakker wordt) ontzettend veel goeds doet voor je lijf. Allereerst is het een goede manier om te hydrateren, want ook ‘s nachts verliest je lichaam namelijk vocht. Daarnaast geeft het je spijsvertering een boost. Uit verschillende studies blijkt namelijk dat het drinken van koud water zorgt voor een versnelling van je metabolisme met 30%.
5. Micro-movements ervoor kunnen zorgen dat je tot wel 38% meer calorieën verbrandt. Hieronder vallen friemelen, tikken met je pen en wiebelen met je voet. Dit lijken hele vervelende gewoontes, maar het tegendeel is waar. Deze mini-bewegingen dragen bij aan een goede gezondheid. Zo kunnen ze je doorbloeding verbeteren, je alertheid verhogen, je prestaties en concentratie verbeteren én kunnen ze ervoor zorgen dat je zo’n 38% meer calorieën verbrandt.
6. Je 0,15 kcal per minuut extra verbrandt als je staat in plaats van zit? Daarnaast blijkt uit onderzoek dat staan nog veel meer gezondheidsvoordelen heeft. Zo draagt het bij aan een verminderde kans op obesitas, diabetes, hart- en vaatziekten en verbetert het je breingezondheid.

Tegenwoordig zijn veel voedingsmiddelen bewerkt. Dit verhoogt ons gemak en vermindert voedselverspilling, maar zorgt er ook voor dat je veel (onnodige) toevoegingen binnenkrijgt zoals e-nummers, suikers en zout. Deze toegevoegde stofjes dragen vaak niet bij aan je gezondheid en daarom kun je bewerkte producten beter links laten liggen.

Kies in plaats daarvan voor natuurlijke, onbewerkte voedingsmiddelen. Ook deze producten kunnen suiker bevatten, maar dit is de variant die van nature voorkomt (en die je dus niet kunt en wilt vermijden).