Galstenen; klachten, symptomen en oorzaken

In dit artikel bespreken we de aandoening galstenen; klachten, symptomen en oorzaken van deze pijnlijke maar vaak ook onzichtbare kwaal.

We geven je achtergrondinformatie over gal, je galblaas en de vorming van galstenen. Daarnaast laten we je zien hoe je galstenen kunt herkennen en hoe je de oorzaak mogelijk kunt achterhalen.

Wanneer je op de hoogte bent van de eventuele oorzaak is het makkelijker om de juiste vervolgstappen te ondernemen. Zo kun je in de toekomst voorkomen dat je opnieuw met galstenen te maken krijgt.

Gal heeft een geel-groen-bruine kleur, maar kan ook zwart van kleur worden. Galvloeistof wordt tijdelijk opgeslagen door je galblaas (vesica biliaris); een klein, hol, peervormig orgaan (zie hierboven). Je galblaas bevindt zich rechtsboven in je buik en ligt tegen je lever aan. 

Wanneer er vethoudend voedsel je darmen in komt, wordt er gal uitgescheiden door de centrale galgang (de afvoergang tussen je galblaas en twaalfvingerige darm). Dit helpt je darmen om cholesterol, vet en vitaminen in het eten te verteren.

Gal is dus belangrijk voor een goedwerkende spijsvertering. Elke dag wordt er zo'n 1 liter gal afgegeven door je lever.

Hoe ontstaan galstenen?

Galstenen kunnen ontstaan door een verstoring in de balans van de stoffen waaruit gal bestaat. Er zit dan vaak te veel cholesterol in de galvloeistof.

De gal kan dan gaan indikken waardoor hardere stukken ontstaan. Er vormen zich kristallen (stenen klontjes) in je galblaas.

Galstenen bestaan in twee soorten: cholesterolgalstenen (80% van de gevallen) en biliburinepigmentstenen.

Er kunnen kleine galsteentjes ontstaan die zo groot zijn als luciferkopjes, maar galstenen kunnen ook zo groot worden als knikkers. Wanneer een 'wandelende' galsteen de galblaas verlaat kan deze klem komen te zitten in je galwegen.

Galvloeistof kan hierdoor nergens naartoe, waardoor er een stuwing in de lever onstaat. Dit lijdt vaak tot pijnlijke klachten. De galvloeistof kan ook in het bloed terecht komen.

Galstenen (cholelithiasis) komen erg vaak voor en het is de meest voorkomende aandoening van de galblaas; drie op de tien mensen heeft weleens last van galstenen.

Er kunnen ook steentjes voorkomen in je nieren, maar die hebben niet direct met galstenen te maken. Wel hebben beide aandoeningen te maken met de vorming van kristallen die een afsluiting veroorzaken. Je kunt beide soorten steentjes laten verwijderen.

Hoe kun je galstenen herkennen?

De volgende symptomen komen veel voor bij galstenen:

• Pijn binnen een uur na de maaltijd
• Vermoeidheid
• Misselijkheid
• Overgeven
• Opgeblazen gevoel
• Boeren
• Zure oprispingen
• Winderigheid
• Buikpijn
• Donkergele urine
• Plakkerige ontlasting
• Gewichtsverlies
• Droge mond
• Jeuk
• Rode huid
• Droge ogen
• Hoofdpijn
• Rugpijn
• Pijn in je zij

De meeste mensen die te maken krijgen met galstenen zijn boven de 40 jaar. Bij vrouwen komen galsteengerelateerde klachten vaker voor dan bij mannen.

Bijkomende complicaties van deze vervelende steentjes zijn een galblaasontsteking, galwegontsteking en acute ontsteking van de nabijgelegen alvleesklier (met name in combinatie met alcoholmisbruik).

Bij een galblaasontsteking zijn de galwegen in of buiten je lever ontstoken. In de meeste gevallen dient je galblaas dan verwijderd te worden.

Oorzaken voor het ontstaan van galstenen 

Voor het ontstaan van galstenen is niet altijd een duidelijke oorzaak aan te wijzen. Het kan in ieder geval wel erfelijk zijn. Wanneer je galblaas zich niet voldoende leeg kan knijpen tijdens een maaltijd kan dit een oorzaak zijn voor het ontstaan van klachten.

Galstenen zijn een teken dat je lever niet goed wordt gezuiverd. Het is wetenschappelijk bewezen dat een teveel aan stress en ontregelde stresshormonen oorzaken zijn voor het ontstaan van klachten.

Wanneer je te snel afvalt, bijvoorbeeld door middel van een crashdieet, gaat je lever weer extra cholesterol aanmaken. Dit kan voor cholesterolgalstenen zorgen.

Wanneer je vast, bijvoorbeeld tijdens de Ramadan of als je aan intermittent fasting doet, kan je galblaas minder goed geleegd worden en dit kan eveneens klachten teweeg brengen. Wat is intermittent fasting? Lees er hier alles over.

Een magnesiumtekort is zeer ongunstig voor je vetstofwisseling en daarmee een oorzaak voor galstenen. Roken heeft een slechte invloed op je spijsverteringssysteem en is daarmee ook een risico. 

Mensen die lijden aan aandoeningen, zoals het chronisch vermoeidheidssyndroom, insuline-resistentie (het voorstadium van diabetes), diabetes, leververvetting, levercirrose en sikkelcelanemie (een vorm van bloedarmoede) hebben vaker te maken met galstenen.