Home

Medisch

Pijn in je onderbuik (lage buikpijn): symptomen, oorzaken & behandeling

Pijn in je onderbuik (lage buikpijn): symptomen, oorzaken & behandeling

Pijn in je onderbuik (lage buikpijn) is een veel voorkomende pijn. De buikpijn kan zeurend, stekend, brandend, bonzend of dof zijn. De oorzaken kunnen uiteenlopen van onschuldig naar levensbedreigend.

In dit artikel willen je graag van heldere informatie voorzien, zodat je de mogelijke oorzaak van je buikpijn kunt achterhalen en iets aan je klachten kunt doen.

Het is ten slotte jouw lichaam en daar ben je zuinig op, toch? We zetten hieronder verschillende oorzaken op een rijtje, met de daarbij horende symptomen en mogelijke behandelingen.

Terry Schouten beantwoordt jouw vragen | Gezondeten.nl

Geschreven door Terry Schouten, BSc Gezondheidswetenschappen, MSc Beleid en management van de gezondheidszorg, Post HBO Leefstijl en vitaliteit, Gezondheidswetenschapper

De onderbuik

Je onderbuik bestaat onder andere uit je darmen, bekken, blaas, prostaat (bij mannen), voortplantingsorganen, nieren en buikspieren. Om deze organen heen zit het buikvlies en de buikwand.

Boven je onderbuik vind je onder meer je maag, lever, milt, galblaas, alvleesklier en schildklier.

Wanneer een van deze organen niet goed functioneert kun je pijn in je onderbuik ervaren.

Je organen werken nauw met elkaar samen om voeding te verwerken en giftige stoffen af te voeren. Maar ook om virussen buiten de deur te houden en ontstekingen en infecties te helpen voorkomen.

Als er iets mis gaat in één van je organen heeft dat vaak direct effect op het hele systeem. Je lichaam geeft dan een pijnsignaal af.

Pijn in je onderbuik

Abdominale pijn voel je ter hoogte van je buikspieren. Deze pijn kan voelbaar zijn aan de linker- of rechterkant of ter hoogte van je navel.

Soms is de pijn afkomstig van één van je organen, maar voel je deze ergens anders. Bijvoorbeeld in je lage buik/onderbuik.

Het is belangrijk dat je traceert wat de veroorzaker van je pijn is. Zodat je de pijn gericht kunt bestrijden.

Er zijn zoveel oorzaken voor buikpijn dat we ze in dit artikel niet allemaal kunnen benoemen. Daarom richten we ons in eerste instantie op pijn afkomstig van de onderbuik en daarna op pijn in de onderbuik die wordt veroorzaakt door hogergelegen organen.

Soorten pijn

Pijn in je buik kan acuut zijn (en korter dan een week duren) of geleidelijk opkomen. De pijn kan continu zijn of aanvalsgewijs en kan stekend zijn of zeurend.

Pijnaanvallen worden ook wel 'koliekpijnen' genoemd. Deze ontstaan door een verkramping. Koliekpijn is een toenemend probleem in de westerse wereld.

Als de pijn aanhoudt is het verstandig om een bezoekje te brengen aan je huisarts.

Veelvoorkomende oorzaken

Zoals gezegd kan lage buikpijn veel verschillende oorzaken hebben. Hieronder behandelen we een aantal veelvoorkomende oorzaken.

spijsverteringsproblemen kunnen leiden tot onderbuikpijn

Darmproblemen

Een veelvoorkomende oorzaak van onderbuikpijn is een probleem met de spijsvertering. Zo'n 15-20% van alle Nederlanders heeft chronische darmklachten.

Je darmen spelen een grote rol in het goed functioneren van je immuunsysteem. Als hier iets misgaat kun je naast buikpijn ook allerlei andere klachten krijgen.

Pijn in je darmen door te lang stilzitten

Heb je lang stil gezeten in de auto, het vliegtuig of op de bank? Dan kunnen je darmen van slag zijn. Beweging is belangrijk om je darmen op gang te houden.

Probeer daarom om ieder uur een paar minuten te bewegen. Sta even op uit je stoel, rek je uit en doe wat makkelijke oefeningen, voordat je weer gaat zitten.

Na het eten kun je ook last krijgen van je darmen. Misschien heb je te snel, teveel, te vet, te zuur of te heet (gekruid) gegeten. Of heb je iets gegeten wat bedorven is.

Je kunt dan last krijgen van obstipatie, een opgeblazen gevoel, een drukkend gevoel, winderigheid, oprispingen of diarree. Ook kun je misselijk worden en overgeven.

Pijn darmen - Intolerantie of allergieën

Intoleranties of allergieën

Als je goed let op wat je eet kun je wellicht ontdekken wat de pijn veroorzaakt. Heb je steeds last van je buik na het eten van gluten (dit komt steeds vaker voor in de Westerse wereld) of lactose? Dan kan het zijn dat je een voedselintolerantie hebt.

Als je last hebt van een glutenallergie (coeliakie) kun je erg moe en futloos zijn en last hebben van hoofdpijn, duizeligheid, jeuk, benauwdheid, hartkloppingen en gewichtsverlies.

Wist je dat...

...eieren, chocola, soja, kool, noten, fruit en tarwe kunnen (allergische) reacties zoals buikpijn veroorzaken. Ga naar je huisarts als je denkt dat je hier last van hebt.

Buikgriep

Een buikgriep ontstaat door een virus dat via je mond binnenkomt. Het virus veroorzaakt een maag-darminfectie. Je kunt hier flink ziek van zijn, met diarree, overgeven en koorts tot gevolg.

Dit zal je helaas moeten 'uitzitten'; er is weinig tegen te doen. Probeer zoveel mogelijk vocht binnen te krijgen zodat je niet uitdroogt.

Bovenstaande symptomen kunnen ook duiden op een voedselvergiftiging (een bacteriële infectie; bijvoorbeeld door salmonella).

Het prikkelbare darmsyndroom

Het prikkelbare darmsyndroom (PDS) is een chronische darmstoornis, waarbij de beweeglijkheid (peristaltiek) van je darmstelsel chronisch is verstoord.

Als je last hebt van chronische (langdurige) buikpijn, heeft dit vaak te maken met PDS. Je dikke darm is dan spastisch en dit geeft een verstoorde stoelgang.

Wist je dat...

...75% van alle PDS-patiënten vrouwelijk is.

PDS lijkt veel op aandoeningen met soortgelijke klachten, zoals:

Darmkanker Het lijkt me name op dikke darmkanker.
De ziekte van Crohn Dit is een chronische ontstekingsziekte van het slijmvlies van je maag-darmkanaal. De ziekte kenmerkt zich door bijkomende klachten als gewrichtspijn en oog- en huidaandoeningen. Roken tijdens de zwangerschap verdubbelt het risico op het krijgen van een kindje met Crohn en verdubbelt de klachten.
Colitis Ulcerosa Dit is een chronische ontstekingsziekte van het slijmvlies van je dikke darm, waarbij zweren ontstaan. De microflora (bacteriën in je darmen) zijn in dit geval verstoord.

Wist je dat...

...vaak wordt de diagnose PDS gesteld voor het 35e levensjaar.

Diverticulitis

Hierbij gaat het om een ontstoken uitstulping in je dikke darm. Meestal treft dit mensen van 50 jaar en ouder.

Ileus of sub-ileus

Een darmafsluiting of een darmvernauwing. Je kunt dan last hebben van een opgeblazen buik en misselijkheid.

Blindedarmontsteking

De pijn zit rechtsonder en kan uitstralen naar je been. Je blinde darm zit op de plaats waar je dunne darm overgaat in je dikke darm. Vooral mannen rond de 20 jaar lopen het risico op een blindedarmontsteking.

Spanningen en stress

Tijdelijke- of chronische lage buikpijn in combinatie met darmproblemen wordt vaak veroorzaakt door spanningen en stress.

Bij stress gaat al je bloed en energie naar je hart, ademhaling en spieren. Je spijsverteringsproces komt dan op een laag pitje te staan. Vaak verdwijnt hierdoor je eetlust of krijg je last van vreetbuien (emo-eten).

Dit kan op de lange duur problemen geven. Bij kinderen speelt angst hierbij vaak een rol. Maar ook een oorontsteking kan gepaard gaan met buikpijn.

Urinewegklachten

Heb je een pijnlijk, branderig gevoel tijdens en/of na het plassen? En naast lage buikpijn ook pijn in je onderrug? Misschien moet je vaak plassen maar komt er weinig uit. Er kan zelfs bloed in je urine zitten (hematurie).

Dan kan het goed zijn dat je een blaasontsteking hebt. Mannen hebben vaak last van mictieklachten (plasklachten).

Wist je dat...

...vrouwen gevoeliger zijn voor het oplopen van een blaasontsteking dan mannen.

Ook kun je veel last hebben van pijnlijke steken in je onderbuik als je een urineweginfectie hebt. Wanneer die 'opstijgt' naar de nierbekken kun je zelfs een nierbekkenontsteking oplopen.

Het is erg belangrijk dat je in deze gevallen je urine laat onderzoeken. Hierbij kunnen ook stofwisseling-stoornissen en nierproblemen mee gediagnosticeerd worden.

Prostaatklachten

De prostaat is een klier in het bovenste deel van de plasbuis in de penis, en produceert hulpstoffen voor het sperma, zodat het sperma langer kan overleven in de vagina.

Als de prostaat uitzet, meestal rond middelbare leeftijd, kan het gaan drukken op de plasbuis. Dit leiden tot een uitgezette blaas, pijn bij het plassen en erectieproblemen.

Wist je dat...

...in een kwaadaardige vorm deze vergroting ook kan duiden op prostaatkanker? Dit komt in Westerse landen steeds meer voor. Ga naar je huisarts als je klachten hebt.

Vrouwelijke klachten

Pijn in de onderbuik wordt bij vrouwen vaak veroorzaakt door hormonale processen.

Pijn vlak voor of tijdens de menstruatie, maar ook tijdens de ovulatie (eisprong).

Hevige pijn, met name in de twee weken voordat de menstruatie begint kan duiden op PMS (premenstrueel syndroom).

Dit sydroom gaat vaak gepaard met tal van andere klachten zoals pijnlijke borsten, hoofdpijn en angsten. Een kwart van de vrouwen heeft PMS klachten. De klachten beginnen meestal na het dertigste levensjaar of na het krijgen van kinderen.

Pijn schuin in de richting van de liezen en (wat lijkt op) lichte menstruatiepijn is mogelijk een teken van een zwangerschap.

Tijdens de innesteling van het eitje kun je pijn ervaren. En als de zwangerschap onderbroken wordt door een abortus of miskraam gaat dit gepaard met krampen en bloedverlies.

Wist je dat...

...je tijdens de zwangerschap menstruatie-achtige pijn kan ervaren? Denk bijvoorbeeld aan een stekende pijn en een harde buik.

Voor of tijdens de overgang kun je menstruatie-achtige klachten hebben en erg onregelmatig menstrueren. Dit gaat vaak gepaard met een trekkend gevoel in je bovenbenen, misselijkheid en opvliegers.

Tijdens en na het vrijen hebben veel vrouwen ook last van pijn in de onderbuik. Pijn na het vrijen heet dyspareunie.

Je kunt dan pijn hebben bij het plassen en last hebben van bekkenbodempijn. Je bekkenbodem, die je gebruikt tijdens het vrijen, is dan te gespannen. Om deze beter te kunnen ontspannen kun je ontspanningsoefeningen doen.

Het kan ook zijn dat het vrijen te snel of te hard gaat: de penis stoot dan tegen de baarmoedermond aan. Doordat je tijdens het vrijen een pijnstillende stof aanmaakt, voel je de pijn op dat moment vaak niet.

Wanneer je vaak pijn ervaart tijdens het vrijen, kun je een ander standje proberen, rustiger aan doen of meer voorspel hebben. De baarmoeder kantelt namelijk langzaam bij meer opwinding en dan doet het vrijen minder pijn.

Er zijn een aantal gynaecologische aandoeningen die lage buikpijn kunnen veroorzaken:

Bij endometriose hecht het baarmoederslijmvlies zich buiten de baarmoederholte aan verschillende organen.
Een vaginale schimmelinfectie kan ontstaan door een lage weerstand of het gebruik van zeep. Je kunt dan ook pijn in je buik krijgen.
Onveilige seks kan een SOA (bijvoorbeeld chlamydia) tot gevolg hebben. Naast buikpijn kun je klachten ervaren als jeuk, veel afscheiding en pijn bij het vrijen.
Lage buikpijn kan duiden op ontstekingen of cysten (met vocht gevulde holten) in de baarmoeder, de eierstokken of de eileiders. Je kunt dan last hebben van bloedverlies terwijl je niet ongesteld bent. Ook kun je koorts en rillingen hebben en een abnormale vaginale afscheiding.

Vermoed je dat je last hebt van een van bovengenoemde aandoeningen? Ga dan altijd naar je huisarts!

Buikspierpijn

Je schuine buikspieren kunnen geblesseerd zijn. Door intensief te sporten of herhaaldelijk een bepaalde beweging te maken kunnen ze verrektof gescheurd zijn. Er kan dan een zwelling ontstaan.

Myofasciaal pijnsyndroom (MPS) is een chronische pijnconditie die gekenmerkt wordt door pijnlijke knopen in een willekeurige spier; in dit geval de buikspier en de buikspiervliezen.

Bekkenbodemklachten

De bekkenbodem ondersteunt de onderbuikorganen (blaas, baarmoeder en endeldarm). Bij afwijkingen aan de bekkenbodem (vaak hormonale factoren) kan er een verzakking ontstaan.

Samen met de bekkenbodemverzakking kan ook een vaginawandverzakking, urineblaasverzakking of baarmoederhalsverzakking plaatsvinden.

Dit kan druk in de onderbuik geven en hierdoor kun je moeite hebben met het ophouden van je behoefte. Met oefeningen en eventueel een operatie kan dit wel weer verholpen worden.

Pijn in je zij/flanken

In je zij (flanken) kun je ook last krijgen van koliekpijnen. Meestal voel je dit aan één kant. Er kan dan sprake zijn van nierstenen, galstenen, een urineweginfectie of darmproblemen.

Buikvlies- en buikwandklachten

Buikpijn kan afkomstig zijn van het buikvlies (peritoneum). Dit is een dunne weefsellaag aan de binnenkant van de buikwand die alle organen in de buik omgeeft.

Het buikvlies scheidt buikvocht af en kan ontstoken raken (meestal ligt de ontsteking bij een ander orgaan, zoals de blinde darm). Je kunt dan last krijgen van koude rillingen, koorts, braken, hartkloppingen en een onstilbare dorst.

Zonder behandeling is een buikvliesontsteking dodelijk omdat het o.a. leidt tot bloedvergiftiging.

Een buikwandbreuk is een uitstulping van de buikwand onder de huid, op een zwakke plek in de buikwand. Er is dan een zwelling te zien. Vaak ontstaat deze door veel en vaak zware dingen te tillen en veel druk te geven bij de stoelgang.

Een buikwandbreuk kan klachten geven als buikpijn, misselijkheid en overgeven. Vaak gaat een buikwandbreuk vanzelf over, maar soms is een operatie noodzakelijk.

Er bestaan verschillende soorten buikwandbreuken:

Liesbreuk
Navelbreuk
Littekenbreuk (vaak na een operatie)
Bovenbuikbreuk

Nierproblemen

Nierstenen of urinestenen zijn steentjes van onopgeloste afvalstoffen in de urine.

In je urine zitten bepaalde zouten. Als die zouten in te hoge concentraties voorkomen, kunnen ze kristalliseren. Soms loopt er een steentje vast in je urinewegen (tussen de nier en de blaas).

Je kunt last krijgen van golvende, stekende pijn ter hoogte van je ribben, die zich kan uitbreiden naar je onderbuik en liezen. Je urine kan roze, rood of bruin worden en je hebt pijn bij het plassen.

De nierstenen of urinestenen dienen uitgeplast te worden en dat kan erg pijnlijk zijn. Soms moet er een arts bijkomen om het risico op terugkerende nierstenen te voorkomen.

De wand van het nierbekken kan door bacteriën ontstoken raken. Dit heet een nierbekkenontsteking (pyelonefritis). Het is eigenlijk een opstijgende urineweginfectie.

Deze ontsteking kan veroorzaakt worden door nierstenen, diabetes, zwangerschap of afwijkingen aan de urinewegen. Je kunt hier flink ziek van zijn en klachten hebben als koorts en pijn in de rug.

Wist je dat...

...een nierbekkenontsteking over het algemeen wordt behandeld met medicatie, vaak via een infuus?

Alvleesklier- of schildklierproblemen

De alvleesklier (pancreas), die achterin je bovenbuik ligt, levert lichaamssappen die je spijsvertering ondersteunen en maakt het hormoon insuline aan, wat de bloedsuikerspiegel regelt.

Als je alvleesklier niet of niet goed meer werkt kan er een alvleesklierontsteking ontstaan. Dit gaat vaak gepaard met pijn in je bovenbuik. Deze pijn kan uitstralen naar je rug, schouders en zij en kan in ernstige gevallen zorgen voor een darmstilstand, geelzucht of uitval van bijvoorbeeld je nieren.

Als je schildklier te traag of te snel werkt kun je allerlei klachten krijgen, van een verhoogde hartslag en oogproblemen, tot duizeligheid en gewichtsafname of -toename. Ook je darmen zijn hiervan flink in de war en dit geeft vaak onderbuikpijn.

Problemen met de schildklier worden vaak veroorzaakt door stofwisselingsziektes (in veel gevallen erfelijk), waarbij er een tekort aan een bepaald enzym ontstaat.

Diabetes is een stofwisselingsziekte, waarbij er een tekort is aan het hormoon insuline (wat door de alvleesklier wordt geproduceerd).

Wist je dat...

...bij een acute alvleesklierontsteking dien je gelijk op te worden genomen in het ziekenhuis.

Een maagzweer

Bij een maagzweer ontstaat er een wondje in het slijmvlies van je maag. Daardoor komen de zenuwen bloot te liggen, wat erg veel pijn kan doen.

Een maagzweer ontstaat door een bacterie en in sommige gevallen door een overdaad aan pijnstillers zoals aspirine. Een ongezonde leefstijl ka ervoor zorgen dat de klachten verergeren.

Bij een maagzweer heb je met name na het eten veel pijn in de maagstreek. Je kunt misselijk zijn en je eetlust kan ook verminderen. Deze aandoening kan worden behandeld met antibiotica en maagzuurremmers.

Wist je dat...

...bij mannen komt een maagzweer twee keer zo vaak voor als bij vrouwen.

Galstenen

Je lever produceert galvloeistof, dit wordt opgeslagen in je galblaas. Als deze vloeistof teveel indikt kunnen er galstenen ontstaan. Wanneer zo'n galsteen klem komt te zitten in je galwegen, kan dat veel pijn geven.

Je kunt een pijnaanval krijgen die 1 tot 4 uur aanhoudt. De ontlasting kan ontkleurd zijn (niet meer bruin), en je huid kan geel zien. De galwegen en galblaas kunnen ook ontstoken raken. In ernstige gevallen moet de galblaas operatief verwijderd worden.

Leverproblemen

De lever zorgt ervoor dat giftige stoffen worden afgevoerd. Er zijn verschillende leveraandoeningen die kunnen zorgen voor lage buikpijnklachten:

Porfyrie Dit is een verzamelnaam voor erfelijke stofwisselingsziekten die ontstaan doordat een bepaald enzym in de lever niet (voldoende) aangemaakt wordt.

Je krijgt hierdoor last van koliekpijnen in je buik en vaak kun je niet meer in de zon omdat je huid daardoor aangetast wordt. Porfyrie is niet te genezen maar wel te behandelen met medicijnen.
Levercirrose Dit is een aandoening die geleidelijk ontstaat. Bij deze ziekte verschrompelt je lever langzaam. Het is het gevolg van een chronische leverziekte.

Buikpijn, geelzucht, donkere plekken op je gezicht en handpalmen zijn enkele symptomen. Levercirrose kan behandeld worden met medicatie en in ernstige gevallen met een levertransplantatie.

Darmonderzoek bij lage buikpijn

Als je veel last hebt van lage buikpijn en problemen bij de stoelgang, kun je je laten onderzoeken.

De polikliniek gastro-enterologie houdt zich bezig met ziekten van het maag-darmstelsel. Er kan op diverse manieren onderzoek worden gedaan naar de oorzaak van de onderbuikpijn:

Anamnese Bij een anamnese gaat het om een onderzoek naar de voorgeschiedenis van de pijn. Dan wordt bijvoorbeeld gekeken naar de aard en de duur van de pijn.
Facesonderzoek Bij facesonderzoek gaat het om een onderzoek van de ontlasting. De structuur wordt bekeken en de ontlasting wordt onderzocht op parasieten, gisten/schimmels en worminfecties.

Er wordt gekeken of het verteringsproces wel goed verloopt. De zuurtegraad (PH-waarde) wordt ook onderzocht. Die moet liggen tussen de 6 en 6,80; hogere waarden zijn ongunstig voor de darmen.
Bloedonderzoek Bij bloedonderzoek wordt onder andere gekeken naar antistoffen in je bloed.
Gastroscopie Dit is een intern kijkonderzoek waarbij met een dun slangetje (endoscoop) via je keel naar je slokdarm, maag en het eerste deel van je dunne darm (twaalfvingerige darm) kan worden gekeken.
Colonoscopie Dit is hetzelfde als een gastroscopie, maar dan ligt de focus op je dikke darm.
CT-scan Een CT-scan is een driedimensionale röntgenfoto waarbij de arts de doorsnede van (in dit geval) je buik kan analyseren.

Tips om pijn in je onderbuik te voorkomen

Zorg goed voor jezelf. Dat kun je doen met de volgende 5 tips:

Tip 1: Let op je voeding

Neem het volgende op in je voedingspatroon:

Veel groenten, fruit en peulvruchten, zodat je genoeg vezels binnenkrijgt.
Voeding en kruiden die goed zijn voor je spijsvertering. Zoals vette vis(olie), aloe vera drank, knoflook, kurkuma (geelwortel), tea-tree olie, rozemarijnolie, lemongrassolie, berberine (druivenpitextract) en olijfbladextract.
Voldoende vocht, zoals water en thee.

Eet zo min mogelijk producten met snelle suikers zoals witbrood, witte pasta, koek en snoep. Vermijd alcohol en sigaretten.

Ben je gevoelig voor gluten of lactose? Stop dan met het nuttigen van producten die deze stofjes bevatten.

Tip 2: Beweeg voldoende

Zorg ervoor dat je genoeg beweegt; dit bevordert de beweeglijkheid en doorbloeding van je darmen.

Tip 3: Let op je medicatiegebruik

Kijk uit met het gebruik van medicijnen. Antibiotica bijvoorbeeld verstoren je darmflora en veel medicijnen geven bijwerkingen die een negatieve invloed kunnen hebben op je buikorganen.

Tip 4: Draag geen te strakke kleding

Leuk zo'n skinny jeans, maar strakke kleding is niet bevorderend voor de doorbloeding. Corrigerend ondergoed kan er zelfs voor zorgen dat je maagzuur naar boven wordt gestuwd.

Tip 5: Let op je toiletmanieren

Als je naar het toilet gaat, druk dan niet te hard tijdens het poepen. Dit kan je darmen beschadigen (op de lange termijn).

Neem bij twijfel en aanhoudende pijn altijd contact op met je huisarts en ga bij acute pijnaanvallen desnoods naar de eerste hulp.

Tips die pijn in je onderbuik kunnen verzachten

Het lukt niet altijd om pijn in je onderbuik te voorkomen. Op zo'n moment is het fijn om de pijn te kunnen verlichten, bijvoorbeeld door rust of therapie:

Tip 1: Neem rust

Ga als het nodig is liggen en probeer je te ontspannen en goed door te ademen. Neem eventueel een hete douche of een warm bad. Je kunt ook een warme kruik op je buik leggen en/of je buik masseren.

Tip 2: Alternatieve therapie

Homeopathie en acupunctuur zijn goede alternatieve therapieën om chronische pijn te helpen verlichten. Bij dry needling worden triggerpoints behandeld. In geval van myofasciaal pijnsyndroom (MPS) kan dit uitkomst bieden, evenals reflextherapie.