Urine-incontinentie bij volwassenen (vrouwen & mannen)

Urine-incontinentie is nog steeds een taboe voor veel mensen.

Wanneer mensen er last van hebben zullen ze in veel gevallen moeite hebben met het delen van dit ongemak.

Zelfs voor goede vrienden kan het verborgen worden gehouden.

De controle over je lichaam verliezen kan zo ingrijpend zijn dat je er psychische klachten door krijgt en in een sociaal isolement terechtkomt.

In dit artikel richten wij ons uitsluitend op de urine-incontinentie bij volwassenen.

Wat zijn de oorzaken en hoe kun je omgaan met deze kwaal?

Wat is urine-incontinentie?

Urine-incontinentie betekent dat je je plas niet goed kunt ophouden. De blaas is de opslagplaats van urine die daar via de nieren en de urineleiders terechtkomt.

Als de blaas is opgerekt tot ongeveer 200 millimeter, krijg je aandrang om te gaan plassen. De plas verlaat het lichaam dan via de plasbuis.

De sluitspier bij de uitgang van de blaas, en de bekkenbodemspieren zorgen ervoor dat dit ook uitgesteld kan worden. Als in dit proces een verstoring plaatsvindt dan kan er urine-incontinentie ontstaan.

In Nederland heeft 1 op de 4 volwassen vrouwen onder de 65 jaar te maken met ongewenst urineverlies. Bij mannen onder de 65 jaar komt het nauwelijks voor.

Boven de 65 jaar gaat het om 14% van de vrouwen en 6% van de mannen die zelfstandig wonen en dagelijks last hebben van urine-incontinentie.

Verschillende vormen van urine-incontinentie

Er bestaan twee vormen van urine-incontinentie. De eerste en meest-voorkomende vorm is stress-incontinentie of inspannings-incontinentie.

Je verliest dan (meestal druppels of scheutjes) urine op het moment dat je lichaam spanning levert, bijvoorbeeld als je moet hoesten, niezen of lachen.

Maar ook bij het tillen, rennen, springen of traplopen kan er druk op de blaas ontstaan waardoor dit kan gebeuren.

De tweede vorm is aandrang-incontinentie of urge-incontinentie. Je verliest dan urine wanneer je aandrang begint te voelen maar het toilet niet op tijd haalt.

Je kunt met een incontinentie-dagboek onderzoeken van welke vorm van incontinentie je last hebt. Het kan ook zijn dat je van beide vormen last hebt.

Je kunt twee weken bijhouden wanneer en tijdens welke activiteit je urine hebt verloren terwijl je niet van het toilet gebruik maakte, en op welke tijdstippen je hebt geplast op het toilet. Ga hiermee vervolgens naar je huisarts.

1. Aandrang- of urge-incontinentie

Deze vorm ontstaat wanneer de blaas extra prikkelbaar of overactief  is. De spieren in de baarmoederwand trekken dan onverwachts samen.

Er kan ook een aandoening van de blaas of een beschadiging van het zenuwstelsel aan ten grondslag liggen.

Gebruik van bepaalde medicatie (zoals voor depressie), en het gebruik van plaspillen kunnen effect hebben op de frequentie van de klachten.

Helaas geldt, net als voor meer kwalen: als je ouder wordt kun je er sneller mee te maken krijgen.

2. Stress- of inspannings-incontinentie

Bij deze vorm werkt de afsluiting van de blaas niet goed. De sluitspier en bekkenbodemspieren zijn verslapt.

Dit kan bij vrouwen komen door een zwangerschap/bevalling (het uitrekken van de bekkenbodemspieren) en bij mannen door een prostaat-operatie. Of doordat je er simpelweg aanleg voor hebt.

Interstitiële Cystitis

Ook wel pijnlijke blaas syndroom genoemd. Dit is geen vorm van incontinentie maar kan dit wel tot gevolg hebben.

Het is een chronische ontsteking van de blaas met klachten als drang tot urineren, veelvuldig moeten plassen en pijn bij het plassen maar bijvoorbeeld ook bij het vrijen.

Dit kan zorgen voor psychische klachten die de fysieke klachten dan weer kunnen versterken. 90% van de patiënten is vrouw.

Nachtelijke incontinentie

Nachtelijke incontinentie, ofwel bedplassen komt bij 1% van de volwassen bevolking voor; met name bij mannen. Lang werd gedacht dat dit slechts een psychisch probleem is.

Maar na veelvuldig onderzoek wordt nu aangenomen dat fysieke factoren eveneens een rol kunnen spelen, zoals erfelijkheid.

Ook het minder aanmaken van een stofje dat ervoor zorgt dat je tijdens je slaap meer vocht vasthoudt, zou een rol kunnen spelen. Evenals het feit dat sommige mensen te diep slapen om signalen van aandrang te voelen.

Incontinentie bij vrouwen en mannen

Vrouwen hebben vaker last van incontinentie dan mannen. Zeker de tweede vorm (stress-incontinentie) komt vaker voor bij vrouwen.

Dit heeft te maken met eerdergenoemde zwangerschappen en bevallingen. Ook tijdens of na de overgang hebben vrouwen vaker last van urineverlies dan mannen.

Mannen daarentegen hebben vaker last van urine-tentie. Dat betekent dat je weinig controle hebt over wanneer en hoeveel je wilt plassen.

Ook kun je dan het gevoel hebben dat je blaas niet echt leeg is.

Incontinentie helpen verminderen of voorkomen

We willen natuurlijk absoluut niet dat je je gaat inhouden tijdens je dagelijkse activiteiten. Het zou van de gekke zijn dat je niet meer kunt lachen uit angst voor urineverlies. En toch gebeurt dit helaas maar al te vaak.

Hierbij enkele tips om je op weg te helpen deze ongemakkelijke kwaal de baas te worden of in ieder geval te laten verminderen:

• Ga niet te vaak naar het toilet uit voorzorg. Je blaas raakt dan ontwend om de plas op te houden.
• Neem de tijd voor het plassen. Probeer rechtop te blijven zitten en ga niet persen.
• Voorkom stress en angst. Doe bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen. Bij stress hou je vaak onbewust de bekkenbodemspieren aangespannen. Dit geeft druk op de blaas en ontregelt de functie van deze spieren. Als je je gespannen voelt, kijk dan eens of je deze spieren meer kunt ontspannen.
• Vermijdt alcohol- en cafeïnehoudende dranken. Die zorgen ervoor dat de druk op de blaas toeneemt en daarmee de aandrang om te plassen. Blijf wel gewoon drinken! Te weinig drinken werkt niet bevorderend en al zeker niet voor de nieren en blaas.
• Voorkom overgewicht. Ook dit zorgt voor extra druk op de blaas.
• Ga oefeningen doen om je bekkenbodemspieren te versterken! Deze oefeningen zijn heel simpel en kun je zelfs doen tijdens het tandenpoetsen of koken. Time management!

Oefeningen om je bekkenbodemspieren te versterken

Tijdens het plassen kun je je bekkenbodemspieren trainen door ze in eerste instantie goed te ontspannen.

Als de urinestroom op gang komt, houdt dan af en toe de spieren ongeveer 8 seconden aangespannen, zodat de stroom eventjes stopt. Herhaal dit een paar keer. Zo versterk je deze spieren.

Deze oefening kun je ook doen zonder dat je aan het plassen bent; al staand, zittend of liggend. Span de spieren een stuk of 10 keer goed aan en houdt dit per keer ongeveer 8 seconden vol.

Blijf terwijl je dit doet goed doorademen en ontspan de spieren daarna weer goed. Probeer deze 'sessie' 5 tot 10 keer per dag uit te voeren, en je zult zeker verschil merken.

Incontinentie-materiaal

Het geeft een zekerder gevoel als je voorbereid bent op urineverlies. Laat het je niet overvallen; neem voor de zekerheid bescherming mee in je tas voor onderweg of als je ergens gaat logeren.

Er zijn o.a. incontinentieluiers, inleggers en bed onderleggers verkrijgbaar. Gebruik de spullen die bij jouw persoonlijke klachten passen.

Maandverband is geen goed idee. Maandverband is vaak geparfumeerd en kan zorgen voor huidirritaties.

Dikke verbanden zijn niet per definitie veiliger dan dunnere varianten. Het is ook belangrijk dat het materiaal goed aansluit. Laat je goed adviseren.

De huid kan geïrriteerd raken en het is daarom aan te raden om je huid goed te verzorgen met vaseline of een speciale crème.

Wij hopen dat we er samen voor kunnen zorgen dat dit onderwerp uit de taboe-sfeer komt.