Koorts behandelen: zo kom je van je koorts af

Iedereen heeft weleens te maken met griep en koorts. Je hebt het afwisselend warm of koud, je zweet en hebt rillingen. Telkens meet je je temperatuur om te kijken of je koorts al iets gezakt is.

Je zou denken dat het leed al geschied is als de griep en koorts eenmaal uit is gebroken. Je kan alleen nog maar kunt uitzieken en je lichaam z’n gang laten gaan. Toch zijn er natuurlijke manieren om dit proces te versnellen!

Hoe behandel je koorts? In dit artikel laten we je zien hoe je sneller beter kan worden en hoe je koorts kunt behandelen. Ook geven we je feitjes en weetjes over wat er bij koorts zoal in je lichaam gebeurt.

Terry Schouten beantwoordt jouw vragen | Gezondeten.nl

Geschreven door Terry Schouten, Gezondheidswetenschapper & LeefstijlcoachBSc Gezondheidswetenschappen, MSc Zorgmanagement, Post HBO Leefstijl- en vitaliteitscoach

temperatuur scannen bij koorts

Wanneer heb je koorts?

De normale lichaamstemperatuur ligt tussen de 36,5 en de 37,5 graden.

De gemiddelde lichaamstemperatuur ligt rond de 36,7 graden. 

Je temperatuur kan schommelen door inspanning, tijdens de menstuatiecyclus of bij koorts. 

Vaak kun je al voelen aan je voorhoofd dat je temperatuur verhoogd is. Met een thermometer kun je dit heel exact meten; onder je tong of oksel. Bij kinderen gaat het vaak rectaal.

Een keer per dag je temperatuur meten is in principe voldoende. Huisartsen gebruiken tegenwoordig vaak een thermometer die tegen het voorhoofd gehouden kan worden.

Tussen de 37,5 en 38 graden heb je verhoging en je spreekt van koorts vanaf 38 graden. Tot 39 graden spreekt men wel van 'koude koorts' vanwege de koude rillingen die je dan vaak hebt.

Stijgt de koorts boven de 39 graden dan verdwijnen de koude rillingen meestal omdat het lichaam dan de juiste temperatuur heeft bereikt om de ziektekiemen te bestrijden. 

Tip

Koorts kan oplopen tot wel 40 of 41 graden, of zelfs tot zo'n 41,7 graden.

Voedingsschema's op maatNieuw

Ontvang elke week een nieuw voedingsschema op basis van je persoonlijke macro- en caloriebehoefte. Inclusief wekelijkse boodschappenlijst.

Elke week een nieuw voedingsschema op maat!
Fitchef logo Powered by FitChef
Voedingsschema's

Koorts wordt ook wel febris of pyrexie genoemd. Wat is de oorzaak van koorts? Het is meestal het gevolg van een ontsteking of infectie in het lichaam door een virus of bacterie.

Hoe heftiger de ontsteking, hoe hoger de koorts kan oplopen. Hoge koorts wordt wel hyperthermie of hyperpyrexie genoemd.

Soorten koorts

Er bestaan verschillende soorten koorts. De meest bekende en onschuldige vormen zijn intermitterende en remitterende koorts. Bij beide vormen neemt de koorts na een tijdje weer af. Bij remitterende koorts daalt de koorts echter niet helemaal naar de normale waarden.

Daarnaast bestaat er nog relapsing fever waarbij de koorts steeds 3 tot 10 dagen duurt, afneemt en vervolgens weer toeneemt.

Ten slotte is er nog aanvalsgewijze koorts waarbij korte periodes van koorts worden afgewisseld met koortsvrije periodes.

koorts symptomen

Symptomen bij koorts

Je voelt je bij koorts meestal futloos, moe, zwak en ziek.

Je hebt het afwisselend warm en koud, met koude rillingen en klappertanden.

Je gaat vaak flink zweten en je wangen en voorhoofd voelen warm aan terwijl je voeten en handen juist koud kunnen aanvoelen. 

Bij koorts kun je vaak ook niet goed slapen. Je bent wel moe, maar je ligt vaak veel te woelen.

Wat zijn andere griepverschijnselen bij koorts? Een verhoogde lichaamstemperatuur gaat vaak samen met andere symptomen zoals opgezette lymfeklieren, keelpijn, verkoudheid, hoesten, hoofdpijn en spierpijn.

Ook kun je je moeilijk concentreren, heb je weinig eetlust en ben je soms misselijk met overgeven. Vaal heb je veel dorst en kun je moeite hebben om je evenwicht te bewaren.

Wist je dat...

...als je drager van het herpes simplex virus bent, je door koorts ook een koortslip (koortsuitslag) kan krijgen?

kinderen koortsstuipen

Symptomen van koorts bij kinderen

Kinderen krijgen sneller koorts dan volwassenen.

Ze kunnen bij een snel opkomende koorts last hebben van koortsstuipen (koortsconvulsies).

Dit zijn aanvallen van spierkramp waarbij de benen en armen schokkende bewegingen kunnen gaan maken.

Ook kunnen ze bij koorts lethargie gaan vertonen; dat betekent dat je steeds in slaap valt en onverschilligheid vertoont als iemand je aanspreekt.

Tijdens hoge koorts kun je ook gaan ijlen; je bent dan door de koorts verward en gaat wartaal uitslaan.

Symptomen bij langdurige koorts

Hyperthermie (hoge, langdurige koorts) gaat vaak samen met onder andere hartkloppingen, spierstijfheid en verstoring van de stofwisseling.

Wat veroorzaakt hyperthermie? Je kunt hyperthermie krijgen bij bijvoorbeeld ernstige nieraandoeningen of ernstige infecties met micro-organismen. Het hyperthermiesyndroom kan levensbedreigend zijn. 

Bij onderkoeling, het tegenovergestelde van koorts (wanneer je lichaamstemperatuur onder de 35 graden zakt) spreken we van hypothermie.

Koorts behandelen door temperatuur te verlagen?

Koorts is een onschuldig maar effectief middel van je lichaam om een ontsteking of infectie te bezweren. Het is een verdedigingssysteem tegen zo'n ontsteking of infectie. Je maakt afweerstoffen (pyrogenen) aan die zorgen dat de lichaamstemperatuur stijgt.

Heb je verhoging of koorts, dan is dat een goed teken. Je immuunsysteem doet z’n werk en het lichaam laat diens zelfhelende kracht zien. Uiteraard is dat niet iets waar je veel aan zult denken wanneer je onder de wol ligt te steunen en zuchten.

Wist je dat...

...koorts 's nachts vaak heftiger is dan overdag? Daardoor voel je je in de nacht vaak veel beroerder dan overdag.

Het is niet de bedoeling om je koorts gelijk te laten verdwijnen. De verhoging van lichaamstemperatuur is juist belangrijk voor je herstel. Je hoeft je lichaamstemperatuur dus absoluut niet gelijk terug te brengen naar normaal.

Wel kun je je koorts behandelen door temperatuur te verlagen. Dit is vooral een goed idee bij hoge en/of langdurige koorts, omdat deze vormen van koorts je lichaam juist uitputten.

Je kunt je al een stuk beter voelt als je koorts met 1 graad is gezakt.

werking paracetamol

Koorts behandelen met medicijnen

Koorts behandelen en verlagen kun je doen met medicatie.

Een goed voorbeeld is een synthetisch medicijn zoals paracetamol.

Dit soort medicijnen hebben zowel een pijnstillende, ontstekingsremmende en koortsverlagende werking.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert

Om goed te kunnen slapen of bij stevige hoofdpijn kan dit goed helpen. Een halve paracetamol kan al genoeg zijn.

Wanneer moet je opletten bij paracetamol bij koorts? Het kan zijn dat je je na het slikken van een koortsverlagend medicijn weer beter voelt en je daardoor je lichaam de rust niet gunt om uit te zieken. Op lange termijn kan dit gevaarlijk zijn.

Een paracetamol zetpil voor kinderen kan helpen bij koorts. Echter raad ik wel aan om terughoudend te zijn als het gaat om het geven van medicatie aan kinderen. Kijk vooral uit met hoge doseringen. 

Wist je dat...

...koorts nodig is om ziekteverwekkers te bestrijden? Het is dus niet erg gezond om de koorts in rap tempo te gaan verlagen.

Behandeling op basis van type koorts

Niet iedere remedie zal helpen bij je verhoging. Je kiest een behandeling bij verschillende oorzaken van koorts

In 90% van de gevallen is een virus de oorzaak van koorts. Deze vorm van koorts gaat meestal vanzelf weer over, eventueel ondersteunt door natuurlijke middelen.

Is een bacteriële infectie de oorzaak van koorts, dan zijn antibiotica wél noodzakelijk. 

Tip

Soms komt bovenop een virale infectie nog een bacteriële infectie. Dit wordt een opportunistische infectie genoemd.

De mogelijke oorzaken van een ontsteking lopen sterk uiteen en kunnen onschuldig of extreem ernstig zijn.

Infectieziekten, allergische reacties, auto-immuunziekten, kanker, hormoonaandoeningen en overmatig gebruik van medicijnen of vergiftiging kunnen ontstekingen en infecties veroorzaken.

koorts door een zonnesteek

Je kan ook koorts door een zonnesteek oplopen. je spreekt dan van ook wel van oververhitting.

Het lichaam is dan te warm en begint te droog te worden.

Hoe je een zonnesteek behandelt is afhankelijk van de ernst. Over het algemeen geldt dat je moet koelen en hydrateren.

Wist je dat...

...na een ruggenprik tijdens de bevalling 20% van de vrouwen te maken krijgt met koorts?

koorts op natuurlijke wijze behandelen

Tips om koorts op natuurlijke wijze te behandelen

Je koorts is van onschuldige aard, maar je wilt er wel graag zo snel mogelijk van af.

Hoe kan je koorts op natuurlijke wijze behandelen?

Ik heb 7 praktische tips bij koorts voor je.

Tip 1: Rust en slapen

Tijdens je slaap krijgen je hersenen de kans om hormonen aan te maken die de vorming van nieuw weefsel stimuleren. Dit weefsel draagt bij aan je afweermechanisme.

Tijdens rust, en met name tijdens je slaap maakt je lichaam meer witte bloedcellen aan. Deze kunnen een virus of bacterie te lijf gaan.

Vaak kun je niet goed kan slapen. Je kan bijvoorbeeld niet goed ademen vanwege verkoudheid of doordat je misschien stress voelt. Slecht slapen bij koorts is dus niet bevorderlijk voor het laten zakken van je verhoging.

Een middel om goed te slapen bij koorts is bijvoorbeeld melatonine. Dit supplement is een lichaamseigen stof. Ook valeriaan tabletten of druppels kunnen je helpen om in slaap te komen. 

Je hoeft natuurlijk niet per se de hele dag te slapen of de hele dag in bed te liggen, maar grote inspanningen zijn niet aan te raden. Zorg er ook voor dat je luchtwegen zoveel mogelijk vrijblijven.

Wist je dat...

...een koud nat washandje op je voorhoofd erg prettig kan zijn bij koorts?

hydratatie is belangrijk als je koorts wil behandelen

Tip 2: Veel water drinken

Hydratatie van je lichaam is zeer belangrijk als je koorts behandelen wilt. Tijdens een koortsaanval verlies je door het zweten veel vocht.

Water zorgt ervoor dat afvalstoffen kunnen worden afgevoerd en dit versnelt het genezingsproces.

Wanneer je tijdens het ziek zijn meer dan 3 uur achter elkaar niet naar het toilet bent geweest dan heb je waarschijnlijk niet genoeg gedronken. Water drinken kan je tegenstaan als je ziek bent, thee kan dan de oplossing zijn.

Kruidentheeën, zoals (peper)munt- of kamillethee met gember, werken heel goed om je vochtbalans te herstellen. Bouillon met cayennepeper is weldadig bij griep en koorts. Ook kunnen (zelfgemaakte) ijslolly's verkoelend zijn.

Ook kokoswater zonder toevoegingen (en niet kokoswater van concentraat) levert het lichaam vocht en elektrolyten (mineralen die oplosbaar zijn in je bloed en weefsels). Deze elektrolyten zijn essentieel voor je spierfuncties, zenuwfuncties, water- en pH-balans. 

Drink niet teveel suikerrijke dranken (ook fruitsappen zijn suikerrijk!). Bacteriën leven namelijk op glucose (suiker). Je kunt beter een sinaasappel of kiwi in stukjes eten of in de smoothie mixen met groenten, dan dat je er alleen het sap van drinkt. 

Tip

Vermijd cafeïne, alcohol en roken als je last hebt van koorts.

Tip 3: Eet milde, zachte voeding

Wanneer je koortsig en grieperig bent is je eetlust vaak weg. Toch is het goed om kleine, lichte porties te consumeren, tenzij je echt geen trek hebt of misselijk bent.

Let erop dat je beter geen bewerkte, suikerrijke voeding kunt eten. Denk in plaats daarvan bijvoorbeeld aan havermoutpap, soep, granenwafels (zoals rijstwafels) en vitamine C-rijke voeding zoals fruit en groenten; bijvoorbeeld citrusvruchten of spinazie.

een lauwwarm bad met essentiële oliën kan helpen bij koorts

Tip 4: Neem een lauwwarm of warm bad

Wil je je verhoging behandelen en lekker ontspannen?

Neem dan een warm of lauwwarm bad bij koorts.

Let er wel op dat je niet een te heet bad neemt. 

Voeg eens wat essentiële olie toe (zoals lavendel) om je spieren te ontspannen. Ook bitterzout (Epsom zout) is een echte weldoener als je lijf pijn doet van de koorts en griep.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Wist je dat...

...sommige mensen zweren bij het nemen van een koude douche om zo hun koorts te verlagen. Hiervoor moet je wel in goede conditie zijn (voordat je de koorts kreeg dus) en niet al te hoge koorts hebben.

zuurstofrijke lucht in je slaapkamer is belangrijk bij koorts

Tip 5: Kleding en kamertemperatuur

Draag in bed luchtige en comfortabele kleding. Vermijd zware dekens.

Laat de ruimte waarin je licht goed luchten zodat er voldoende zuurstofrijke lucht in de kamer is.

Houd de kamertemperatuur bij koorts zo tussen de 22 en 25 graden.

sokjes in azijn of citroensap om koorts te verminderen bij kinderen

Tip 6: Sokjes in azijn of citroensap

Een huis-, tuin- en keukentip die goed zou werken bij je kind:

Drenk bij koorts sokken in azijn of citroensap. Wring ze uit en doe ze weer aan bij je kind.

Doe daar overheen 1 of 2 paar droge sokken en/of een plastic zakje. Hierdoor zou de lichaamstemperatuur dalen.

Tip

Of sokken in azijn of citroensap bij volwassenen ook werkt is niet bekend, maar het is het proberen waard.

Tip 7: Probiotica

Probiotica kunnen je immuunsysteem versterken en zijn werkzaam in je darmen (spijsverteringssysteem). Het zijn levende, goede bacteriën (micro-organismen) die de darmflora kunnen ondersteunen.

Als je je bedenkt dat 80% van je immuunsysteem zich in het spijsverteringssysteem voltrekt, dan kan je wel begrijpen waarom het belangrijk is dit op peil te houden. Probiotica bij koorts kan dus een goed middel zijn.

Kombucha (gefermenteerde zoete thee) en misosoep (een traditionele Japanse soep) zijn beiden uitstekende probiotica. Je kunt ook probiotica supplementen gebruiken.

Wist je dat...

...zuurkool en yoghurt ook voeding met probiotica is? Net zoals augurken, tempeh, kimchi, kefir en karnemelk.

Is koorts besmettelijk?

Nu wil je vast weten of koorts besmettelijk is... Nee, koorts is niet besmettelijk. Maar het virus of de bacterie die het veroorzaakt kan wel overdraagbaar zijn. Meestal gaat koorts gepaard met andere griepverschijnselen die besmettelijk zijn.

Nog voordat je deze griepverschijnselen krijgt kan iemand anders het virusje al van je overnemen. Bij volwassenen zo'n dag van tevoren en bij kinderen zelfs wel tot 6 dagen voordat de klachten beginnen.

Tip

Wil je koorts voorkomen, dan kun je eigenlijk het beste zorgen dat je weerstand goed is en dat je je handen regelmatig en grondig wast.

Wanneer een arts waarschuwen?

Kinderen zijn extra kwetsbaar. Het is dus belangrijk om kinderen met koorts goed in de gaten te houden en regelmatig te checken hoe het ervoor staat; bijvoorbeeld door ze aan te spreken.

Waarschuw een arts wanneer een kind van onder de 3 maanden koorts heeft. Bij een kind van boven de 3 maanden wordt geadviseerd om sowieso na 3 dagen koorts contact op te nemen met een arts.

Dit geldt ook al eerder wanneer het kind almaar zieker wordt. Bijvoorbeeld als het kind veel overgeeft, diarree krijgt, benauwd wordt en/of niet wil drinken.

Tip

Ook als je kind puntvormige, rode vlekjes krijgt op het lichaam of op het oogslijmvlies is het noodzakelijk om een arts te raadplegen. Er kan dan sprake zijn van een kinderziekte.

Koorts hoger dan 40,5 graden is gevaarlijk

Heb jij zelf of heeft iemand in je omgeving meer dan 40,5 graden koorts, dan is het eveneens belangrijk om contact op te nemen met een arts.

Met name in het geval van lang aanhoudende koorts

Krijg je koorts nadat je net terug bent gekomen van een tropische bestemming, raadpleeg dan ook zeker een arts.

Wanneer er sprake is van koorts bij ouderen of koorts bij een hartaandoening, dient men goed op te letten. Hoge en langdurige koorts bij zwangerschap kan ook gevaarlijk zijn. Het kan schade brengen aan de foetus en zelfs tot vroeggeboorte leiden.

Conclusie

Je hebt koorts, ook wel febris of pyrexie genoemd, vanaf een lichaamstemperatuur van 38 tot wel 41,7 graden. Koorts is een verdedigingssysteem van het lichaam tegen een ontsteking of infectie. Koorts is niet besmettelijk.

Je verhoging kan vele oorzaken hebben zoals een virus of bacterie en verscheidene symptomen geven. Denk aan griepverschijnselen, zweten en spierpijn. Behandeling van koorts kan met medicatie, zoals paracetamol of antibiotica, afhankelijk van de oorzaak.

Ook op natuurlijke wijze je koorts behandelen is mogelijk. Het nemen van een lauwwarm bad, genoeg water drinken en slapen tot het nemen van probiotica zijn voorbeelden van natuurlijke middelen om koorts te verhelpen.

Beoordeel dit artikel

Terry Schouten beantwoordt jouw vragen | Gezondeten.nl

Nieuwsgierig naar meer informatie over dit onderwerp?

Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Nieuw Voedingsschema's op maat

Gezond eten was nog nooit zo eenvoudig!

Voedingsschema's
Meer informatie
Fitchef logo Powered by FitChef

Beoordeel dit artikel

Gerelateerde artikelen

Griep

Griep symptomen herkenen en behandelen met deze tips

De griep is een vervelend virus, dat eigenlijk elke herfst en winter weer opduikt. Hoesten, rillingen en spierpijn, wie ...

Hyperhidrosis: overmatig zweten

Hyperhidrosis: overmatig zweten

Overmatig zweten kan vervelend en gênant zijn. Zweten tijdens het sporten of in de sauna is prima. Maar bij inspanning, ...

Immuunsysteem versterken: boost je afweersysteem

Immuunsysteem versterken: boost je afweersysteem

Wil je je immuunsysteem versterken zodat je lichaam beter weerstand kan bieden tegen ongewenste virussen en bacteriën? W...

Wel of geen ADHD medicijnen?

Wel of geen ADHD medicijnen?

Moet ik (of mijn kind) nu wel of geen ADHD medicijnen slikken? In dit artikel bespreken wij de voor- en nadelen van medi...

Helicobacter pylori infectie

Wat is een Helicobacter pylori infectie?

Een Helicobacter pylori infectie wordt veroorzaakt door een hardnekkige bacterie. Deze tast je maag aan, waardoor serieu...

Insomnia

De 11 meest effectieve tips tegen Insomnia (slapeloosheid)

Insomnia of slapeloosheid is een slaapstoornis waarbij je slecht kunt slapen. Je hebt het vast weleens ervaren: je bent ...

vermoeidheid

Moe, vermoeid of energieloos? Deze tips gaan je helpen

Ken je dat? Je wordt wakker en voelt je allesbehalve uitgerust. Dan ben je niet de enige. Bijna 5 miljoen Nederlanders h...

Lees wat je gemist hebt

14324 Mensen gingen je al voor

Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.

Je ontvangt maximaal één persoonlijke e-mail per week van een van onze teamleden.
Een postbode met het (PDF) boek 'Gezond eten voor iedereen'