Wel of geen ADHD medicijnen?

Moet ik (of mijn kind) nu wel of geen ADHD medicijnen slikken?

In dit artikel bespreken wij de voor- en nadelen van medicatie en mogelijke alternatieven voor medicatie.

Over ADHD is met name de laatste twee decennia enorm veel gepubliceerd.

Eerst werd gedacht dat het alleen kinderen betrof maar tegenwoordig worden ook volwassenen behandeld.

Wanneer je de diagnose ADHD krijgt, wordt er vaak een plan van aanpak opgesteld, waaronder de mogelijkheid tot het slikken van medicijnen.

Ga je dit traject in, dan kan het zijn dat je te maken krijgt met allerlei vervelende bijwerkingen.

Ook zijn bij veel (voornamelijk nieuwe) soorten ADHD medicatie nog geen effecten bekend op de lange termijn.

Het kan een lastige keuze zijn om te bepalen of je hieraan gaat beginnen / ermee doorgaat of dat je je focust op andere manieren om om te gaan met eventuele hindernissen die de aandoening met zich meebrengt.

Als het om je kind gaat waar jij verantwoordelijk voor bent is het natuurlijk al helemaal belangrijk om jezelf goed te informeren.

Lees verder om meer te weten te komen over wel of geen ADHD medicijnen slikken en mogelijke alternatieven.

Wat is ADHD?

ADHD betekent 'Attention Deficit Hyperactivity Disorder'.

Vertaald naar het Nederlands betekent dit 'aandachts- en concentratiestoornis met hyperactiviteit'.

Symptomen bestaan uit:

• Concentratieproblemen
• Overbeweeglijkheid zijn
• Chaotisch gedrag
• Moeite met organiseren en plannen
• Impulsief gedrag op gebied van werk, sociale leven en relaties
• Veel praten, doordraven
• Vergeetachtigheid
• Vaak te laat komen
• Dingen kwijtraken
• Overprikkeling
• Vermoeidheid
• Weinig zelfvertrouwen en faalangst
• Rusteloos zijn, moeite hebben met ontspannen
• Slaapstoornissen
• Veel piekeren / besluiteloosheid
• Iets beginnen maar niet afmaken
• Uitstelgedrag
• Moeite hebben met lange termijn taken
• Ongeduldig zijn (door anderen heen praten) / snel verveeld zijn
• Weinig zin in seks hebben
• Last hebben van angsten
• Depressiviteit
• Verslavingsgevoelig zijn
• Compensatiegedrag; bijvoorbeeld perfectionistisch of heel geordend gedrag vertonen

Lees ook: Niet kunnen slapen? Bekijk deze goed-slapen-tips!

ADHD is in veel gevallen erfelijk of ontstaat in de buik of tijdens de bevalling (onder andere roken tijdens de zwangerschap, vroeggeboorte). De opvoeding kan uiteraard bijdragen aan de manier waarop de klachten zich ontwikkelen.

Er zijn veel theorieën over de oorzaak van ADHD. Over het algemeen wordt aangenomen dat ADHD veroorzaakt wordt door een neurologische disfunctie (in je hersenen). Het 'cognitieve verwerkingsproces' (alle prikkels die je binnenkrijgt verwerken) verloopt anders dan bij 'gezonde' mensen. Dit veroorzaakt de impulsieve reactie.

Bij mensen met ADHD werkt de opname van o.a. het stofje dopamine door je hersenen bovendien niet goed.

Dopamine is een neurotransmitter; een overdrachtsstofje / signaalstofje waardoor je hersencellen met elkaar kunnen communiceren.

Dit stofje is allereerst een gelukstofje dat je stemming positief beïnvloed. Verder regelt het de controle over je beweging, je mogelijkheid tot plannen en doelgericht handelen en je libido.

Wanneer dit stofje moeilijk opneembaar is door je hersenen of wordt heropgenomen voordat het de juiste bestemming bereikt, ontstaan er dus vaak ADHD klachten.

Diagnose ADHD

Om erachter te komen of je ADHD hebt, kun je online een korte of lange test doen met een vragenlijst. Hier komt uit of je mogelijk ADHD hebt. Dit geeft echter nog geen zekerheid.

Vervolgens kun je bij een instantie als PsyQ een belgesprek hebben met een deskundige.

Deze kan je vervolgens uitnodigen voor een gesprek.

Je dient hiervoor een uitgebreide vragenlijst in te vullen.

Daarna volgt vaak een gesprek dat soms wel een paar uur kan duren. Hierbij dient eerst iemand aanwezig te zijn die jou van kinds af aan al kent, en vervolgens iemand die jou kent vanaf volwassen leeftijd (indien van toepassing).

Uit dit gesprek kan de specialist uitwijzen of er sprake is van ADHD. Hierbij wordt vaak gebruik gemaakt van een 'score', dus aan hoeveel punten je voldoet om vast te kunnen stellen of je ADHD hebt.

Hierna heb je uiteraard zelf de keuze of je verder wilt gaan met het traject van ADHD medicijnen en / of coaching.

Soorten ADHD medicijnen en hun werking

ADHD medicijnen corrigeren de verminderde activiteit van neurotransmitters zoals dopamine en noradrenaline.

De bekendste groep ADHD medicijnen is de stimulantia. Deze medicijnen zorgen ervoor dat de productie van de neurotransmitters wordt gestimuleerd óf dat de neurotransmitters niet worden heropgenomen in de cellen.

Onder de stimulantia vallen bijvoorbeeld ritalin (methylfenidaat), concerta en dexamfetamine.

Sommige mensen kunnen niet goed tegen deze groep medicijnen (stimulantia).

Deze mensen kunnen baat hebben bij medicijnen als wellbutrin of lexapro. Deze zijn niet in eerste instantie bedoeld voor de behandeling van ADHD, maar bijvoorbeeld voor depressie.

Soms is een combinatie van medicijnen nodig voor het juiste effect.

Waarom WEL kiezen voor ADHD medicijnen

ADHD medicijnen hebben met name als doel om ernstige klachten bij ADHD, zoals somberheid en slapeloosheid te helpen verminderen.

Medicijnen zijn nog altijd de meest effectieve manier gebleken om de klachten beter te kunnen hanteren dan wel een vermindering van de klachten te ervaren.

Door het slikken van ADHD medicijnen kun je meer rust en overzicht krijgen. Rust en ruimte om coaching advies beter tot je te nemen en op 1 ding tegelijk te focussen.

Een betere concentratie tijdens werk of school en minder uitstelgedrag als het gaat om klussen als administratie.

Maar ook minder ongeduldig zijn en je impulsen beter kunnen beheersen.

Artsen geven meestal aan dat iedere patiënt zichzelf op zijn minst de kans zou kunnen geven om te kijken wat ADHD medicijnen zouden kunnen bijdragen aan de klachten.

Soms ervaren volwassenen of kinderen zelf geen klachten, maar ervaart de omgeving deze des te meer. Het is dan een afweging om wel of niet te kiezen voor medicatie om je relatie, gezinsleven en / of werksituatie eventueel te verbeteren.

Het is vaak belangrijk om meerdere medicijnen te proberen en een medicijn minstens een aantal weken uit te proberen om te kijken wat bij jou of je kind past voordat je het afkapt.

Dat is lastig als jij of je kind zich hier niet lekker bij voelt. Het is helaas soms even doorzetten om erachter te komen wat wel en niet werkt.

Samen met de arts en je coach evalueer je het effect en de bijwerkingen van de ADHD medicatie.

Als een medicijn je veel bijwerkingen geeft of je emoties totaal afvlakt, dan past het medicijn niet bij jou of moet de dosering omlaag.

ADHD gaat vaak gepaard met stoornissen als angsten en depressie. Deze worden apart behandeld maar wel steeds met elkaar gelinkt. Het kan goed zijn dat je door medicijnen voor ADHD minder last krijgt van deze stoornissen.

Waarom NIET kiezen voor ADHD medicijnen

Als je begint met het uitproberen van ADHD medicijnen, zul je waarschijnlijk last hebben van (heftige) bijwerkingen.

Je kunt dan denken aan hartkloppingen, duizeligheid. minder eetlust, een droge mond, hoge bloeddruk, misselijkheid en hoofdpijn.

Deze bijwerkingen zouden na enkele weken moeten verdwijnen maar het kan enorm naar zijn en soms blijven de bijwerkingen enkele weken aanhouden.

Wanneer je eenmaal gewend bent aan de ADHD medicijnen zul je ook om moeten gaan met de nieuwe situatie.

Soms ben je lomer en vermoeider. Je bent immers minder druk dan je voorheen was. Sommige mensen ervaren dat hun emoties hierdoor afgevlakt worden.

Ook kun je bij het slikken van bijvoorbeeld ritalin, last hebben van rebounds. ritalin werkt maar een uur of 4, waardoor je aan het einde van die uren kunt merken dat je weer onrustiger wordt.

Ritalin wordt vaak voorgeschreven (met name aan kinderen), maar omdat je het om de paar uur moet slikken is het niet altijd handig voor mensen die erg chaotisch en vergeetachtig kunnen zijn. Bovendien hebben kinderen met ADHD vaak ook 1 ouder met ADHD.

Misschien vind u dat u of uw kind minder zichzelf kan zijn.

Sommige mensen hebben zelf helemaal geen last van de aandoening en hebben zelfs het gevoel dat ADHD medicijnen hun creativiteit en vrijheid in de weg zouden staan. Zeker mensen met een creatief beroep en zelfstandigen kunnen vaak prima zonder medicijnen.

Er zijn verschillende vormen van ADHD. Als jij of je kind een lichte vorm hebt, kan je ervoor kiezen om geen medicijnen te gebruiken.

Bij andere mensen slaan de ADHD medicijnen niet goed aan en geven een teleurstellend resultaat. De vraag is of het dan goed is om door te gaan.

Er kan ook een wantrouwen of angst bestaan tegen de pharmaceutische industrie. Dit is natuurlijk een miljarden industrie die veel baat heeft bij het gebruik van medicatie.

Kinderen en ADHD medicijnen

Een kind moet een kind blijven en een kind is nu eenmaal druk en impulsief. Dit wordt regelmatig aangedragen als pleidooi tegen het gebruik van medicijnen.

Helaas komt het ook regelmatig voor dat een kind met (zware) ADHD op school en thuis onhandelbaar is. ADHD medicijnen kunnen wat dat betreft een oplossing bieden.

ADHD bij kinderen kan overgaan naarmate het kind ouder wordt (bij volwassenen gebeurt dit in principe niet, al kunnen de symptomen minder worden bij het ouder worden).

Dat betekent dat het slikken van ADHD medicijnen tijdelijk kan zijn.

Op basis van die gedachten kun je zeggen: we proberen het een tijdje en kijken wat het oplevert voor mijn kind.

Je kunt ook zeggen: het kind en de omgeving hebben er niet veel last van en dus kijken we verder als het kind wat ouder is.

Veel ouders kiezen ervoor om hun kind alleen door de weeks op school de medicijnen te laten slikken, of alleen voor de uren dat ze op school zitten, en niet 's avonds en in het weekend.

ADHD medicijnen altijd in combinatie met coaching

Het is hoe dan ook verstandig om het gebruik van medicijnen altijd te combineren met een vorm van coaching, zowel individueel als in een groep.

Kennismaking met andere mensen met ADHD, en feedback kunnen krijgen op jouw ervaringen is minstens zo belangrijk als de ADHD medicijnen, dan wel belangrijker.

Zaken als planningsvaardigheden, impulsbeheersing en mindfulness leren en in de praktijk brengen is heel belangrijk om in het leven je doelen te behalen en de rust te krijgen om te genieten.

Ook na afloop van het coachings-traject kun je met het materiaal dat je hebt gekregen en de kennis die je hebt opgedaan steeds jezelf weer blijven ontwikkelen.

Wellicht ben je op een bepaald punt zover dat je de behoefte hebt om je ADHD medicijnen af te bouwen of de dosering te verlagen.

Alternatieven voor ADHD medicijnen

Onderstaande adviezen kunnen als alternatieven dienen maar kunnen ook een aanvulling zijn op het gebruik van ADHD medicijnen.

• Slik melatonine. Dit is een lichaamseigen hormoon dat ervoor zorgt dat je slaperig wordt aan het einde van de dag. Deze wordt al vanaf het einde van de middag afgegeven maar bij mensen met ADHD gebeurt dat vaak pas later. Als je problemen hebt om in slaap te komen of goed door te slapen dan is melatonine ideaal. Je kunt dit in mini-hoeveelheden kopen bij de drogist maar je kunt het beter aanvragen via je huisarts of ADHD-arts.
• Ook kamille en valeriaan zijn natuurlijke rustgevers.
• Houd structuur in je leven. Ook al houd je niet van plannen, toch is het belangrijk om een duidelijk ritme te hebben. Een gezond dag- en nachtritme, op tijd eten en wellicht vaste tijden voor het inplannen van activiteiten thuis, zoals administratie, schoonmaken en ook ontspanning! Ga niet te lang door, neem regelmatig pauzes en blijf 's avonds niet te lang achter je computer zitten.
• Voeding speelt een grote rol bij mensen met ADHD. Suikers en bewerkte voeding met E-nummers en andere toevoegingen triggeren de symptomen. Snelle koolhydraten (snelle suikers) zoals die in wit brood en witte pasta, stimuleren de aanmaak van insuline en dit lokt de symptomen van ADHD uit. Ook cafeïne is niet altijd een aanrader voor mensen met de aandoening. Stoppen met koffie drinken kan je meer rust geven.
• Je kunt ook voedingssupplementen slikken met bepaalde vitaminen, mineralen en (omega-3) essentiële vetzuren. Deze zijn gericht op het zenuwstelsel en het neurotransmitter systeem in de hersenen. Mensen met ADHD hebben volgens veel onderzoekers een tekort aan deze stoffen. Zink, ijzer en magnesium bijvoorbeeld spelen een belangrijke rol bij de stofwisseling van dopamine. Ook visolie, krillolie, chlorella of spirulina zijn aanbevolen supplementen, want zij bevatten essentiële vetzuren.
• Een vrij nieuw supplement in Nederland, afkomstig uit Canada, is LTO3. Dit blijkt daar zelfs als vervanger voor medicijnen te worden aangeraden door huisartsen.
• Ningdong is een traditioneel Chinees voedingssupplement en wordt in China veel gebruikt bij de behandeling van ADHD.
• Zorg ervoor dat je voldoende beweegt. Dat geldt natuurlijk voor iedereen maar voor mensen met ADHD is het extra belangrijk voor de concentratie. Vooral kinderen hebben veel behoefte om de hyperactiviteit in hun lijf 'kwijt te raken'. Maar ook voor volwassenen geldt: ga lekker sporten of ga wandelen of fietsen, dan zitten de voordelen van buitenlucht en zonlicht erbij inbegrepen.
• Veel mensen (ook kinderen!) met ADHD doen aan yoga, meditatie en/of mindfullness. Je leert hier heel bewust en rustig je aandacht te gebruiken en je hoofd leeg te maken van alle dwingende gedachten. Hierdoor raken je lichaam en geest meer in balans.
• Er zijn verder nog veel meer alternatieve therapieën die ADHD behandelen. Denk aan acupunctuur, haptonomie, massages en homeopathie. Probeer ze eens uit en kijk wat het met jou en / of je kind kan doen.

Lees ook: eenvoudig leren mediteren en yoga voor beginners