Ondergewicht, wat kun je daaraan doen?

Ben jij vaak moe, heb je onverklaarbare gezondheidsklachten en zakken je broeken van je heupen? Dan kan het zijn dat je ondergewicht hebt. 

Ondergewicht kan verschillende oorzaken hebben. En ook de gevolgen zijn heel divers. Wat is een gevaarlijk laag gewicht en hoe weet je of je gewicht te laag is? Ik help je op weg en vertel je alles wat je moet weten.

Terry Schouten beantwoordt jouw vragen | Gezondeten.nl

Geschreven door Terry Schouten, Gezondheidswetenschapper & LeefstijlcoachBSc Gezondheidswetenschappen, MSc Zorgmanagement, Post HBO Leefstijl- en vitaliteitscoach

ondergewicht

Wat is ondergewicht?

Je hebt ondergewicht wanneer je minder weegt dan goed is voor je lichaam.

Je lijf heeft vet nodig om je warm te houden. Je vetlaag beschermt je organen.

Wanneer je niet voldoende lichaamsvet hebt kunnen je organen minder goed gaan werken.

Je lichaam gebruikt vet ook als energieopslag. Eet je te weinig en heeft je lichaam energie nodig? Dan verbrandt het gewoon een deel van je vet. 

Wist je dat...

...mannen met een gezond gewicht voor 15% tot 20% uit vet bestaan? Bij gezonde vrouwen is dat iets meer. Zij hebben een vetpercentage tussen 20% en 25%. 

Krijg je gedurende een langere periode te weinig energie binnen uit voedsel? Dan zul je vet blijven verbranden. Hierdoor daalt je vetpercentage flink. Dat kan uiteindelijk voor een te laag gewicht zorgen.

Hoeveel ondergewicht is gevaarlijk? Een beetje ondergewicht kan op de lange termijn al voor klachten zorgen. Het is daarom altijd beter om een gezond gewicht te hebben.

Voedingsschema's op maatNieuw

Ontvang elke week een nieuw voedingsschema op basis van je persoonlijke macro- en caloriebehoefte. Inclusief wekelijkse boodschappenlijst.

Elke week een nieuw voedingsschema op maat!
Fitchef logo Powered by FitChef
Voedingsschema's
ondergewicht afhankelijk van lengte

Hoe meet je of je ondergewicht hebt?

Hoeveel kilo is ondergewicht? Dat valt niet zomaar te zeggen.

Je ideale gewicht is afhankelijk van je lengte.

Iemand met een lengte van 1,80 heeft een hoger ideaal gewicht dan iemand met een lengte van 1,50. 

Je BMI berekenen is een betere manier om te bepalen of je ondergewicht hebt. BMI is de afkorting voor Body Mass Index. 

Dit getal berekent de verhouding tussen je lengte en gewicht. Je hoeft dat gelukkig niet zelf te doen. Maak gebruik van onze handige tool om je BMI te berekenen.

Het getal dat uit deze berekening komt is je BMI. Maar wat zegt dat eigenlijk? Je BMI bij ondergewicht is lager dan 18,5. 

Er bestaan verschillende gradaties in ondergewicht:

  • Ondergewicht: tussen 18,5 en 17,5
  • Ernstig ondergewicht: tussen 17,5 en 16
  • Extreem schadelijk ondergewicht: lager dan 16
Wist je dat...

...volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek 1% van de volwassen Nederlanders ondergewicht heeft? Zij hebben dus een BMI lager dan 18,5.

De oorzaken van ondergewicht

Er zijn verschillende oorzaken van ondergewicht. Zo kan het een gevolg zijn van een ziekte of mentaal probleem. Ik leg je de belangrijkste oorzaken uit.

ondergewicht weinig voedingsstoffen

Oorzaak 1: Ondervoeding

Ondervoeding betekent dat je lichaam te weinig voedingsstoffen binnenkrijgt.

Dit kan gebeuren wanneer je altijd te weinig eet. Ook een dieet vol ongezonde producten kan voor ondervoeding zorgen.

Je komt dan misschien vitaminen, mineralen of eiwitten tekort.

Krijgt je lichaam niet de bouwstoffen die het nodig heeft? Dan gaat het je vetreserves verbranden. Je spieren kunnen ook verslappen. Hierdoor val je veel af. Dat kan uiteindelijk voor een gevaarlijk laag gewicht zorgen.

ondervoeding lichamelijke aandoening

Oorzaak 2: Lichamelijke aandoeningen

Verschillende ziektes kunnen voor ondergewicht zorgen.

Bij sommige ziektes neemt je lichaam voedingsstoffen niet meer goed op, bijvoorbeeld bij maag- en darmziektes.

Zelfs wanneer je genoeg eet, krijg je dan niet genoeg voedingsstoffen binnen.

Soms veroorzaakt de behandeling van een ziekte ondergewicht. Dat gebeurt vaak bij kanker. Chemotherapie kan je eetlust wegnemen.

Tegelijkertijd kost het je lichaam heel veel energie om de ziekte te bestrijden. Je verbrandt dus veel meer energie dan je binnenkrijgt. 

Het kan zelfs gebeuren dat je niet meer goed kunt eten door ziekte. Kauw- en slikproblemen maken het heel lastig om genoeg voedingsstoffen binnen te krijgen. Gelukkig bestaat er medische voeding. 

Tip

Ben je benieuwd wat medische voeding precies is en wanneer het voorgeschreven wordt? Je ontdekt het in dit artikel.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
ondergewicht mentale problemen

Oorzaak 3: Mentale problemen

Mentale problemen kunnen ook een te laag gewicht veroorzaken.

Dat gebeurt vooral bij ziektes als anorexia nervosa.

Je bent dan obsessief bezig met niet of weinig eten. Vaak zitten daar allerlei oorzaken achter.

Ook boulimia nervosa kan voor ondergewicht zorgen. Je hebt dan misschien last van eetbuien. Deze compenseer je door te spugen of obsessief te sporten. Zo kun je toch gevaarlijk veel gewicht verliezen.

Tip

In dit artikel lees je meer over de verschillende soorten eetstoornissen. Ontdek hoe je een eetstoornis herkent en wat je kunt doen om hulp te krijgen.

De gevolgen van ondergewicht

De gevolgen van langdurig ondergewicht kunnen erg gevaarlijk zijn. Heb je te weinig lichaamsvet? Dan zorgt dat voor allerlei klachten. Wat zijn de symptomen van ondergewicht en welke risico’s loop je? Ik leg het je uit.

ondergewicht weinig energie

Gevolg 1: Weinig energie

Je voelt je moe, futloos en kunt je lastig concentreren. 

Dat is niet gek. Je lichaam heeft namelijk te weinig energie. Je conditie gaat daarom achteruit.

Het kost je meer moeite om gewoon te wandelen of een stukje te fietsen.

Gevolg 2: Botontkalking

Een ander gevolg van ondergewicht is botontkalking. Dit betekent dat je botten brozer worden. Je loopt dus meer risico op het breken van je botten. 

Botontkalking wordt ook wel osteoporose genoemd. In dit artikel leer je meer over de oorzaken en behandeling van osteoporose.

Gevolg 3: Onvruchtbaarheid

Bij vrouwen kan een te laag gewicht voor onvruchtbaarheid zorgen. Je lichaam moet namelijk prioriteiten stellen. 

Is er maar weinig energie beschikbaar? Dan gebruikt je lichaam die energie vooral voor de belangrijkste organen. Er is dan niet genoeg energie om ook nog je vruchtbaarheid te ondersteunen.

Wist je dat...

...onvruchtbaarheid door ondergewicht niet permanent is? In veel gevallen kun je weer vruchtbaar worden wanneer je weer een gezond gewicht hebt.

ondergewicht gevolg organen

Gevolg 4: Verminderde orgaanwerking

Al je organen hebben brandstof nodig om goed te blijven werken.

Krijg je niet genoeg energie binnen? Dan kunnen organen als je lever, nieren en hart minder goed gaan werken.

Je voelt je dan waarschijnlijk ziek of moe of je hebt pijn.

Wanneer is ondergewicht levensbedreigend? Wanneer je organen te slecht werken of zelfs helemaal stoppen met werken. Dat kan voor een levensgevaarlijke situatie zorgen.

Wat kun je tegen ondergewicht doen?

Een te laag gewicht zorgt voor allerlei vervelende en gevaarlijke gezondheidsklachten. Wat moet je doen als je ondergewicht hebt? Er zijn een paar behandelingen mogelijk.

Begeleiding bij ondergewicht

Behandeling 1: Begeleiding van een diëtist

Vind je het lastig om genoeg te eten of weet je niet welke producten je genoeg energie geven?

Dan kan een diëtist je helpen. Deze hulpverleners weten alles van voeding.

Ze kunnen ook een medisch dieet voorschrijven.

De diëtist kijkt goed naar jouw leven en voorkeuren. Zijn er producten die je liever niet eet? Of heb je het vaak heel druk en vergeet je daarom te eten? Dan kijken jullie samen hoe je toch genoeg energie kunt binnenkrijgen.

Met onze gratis Matching tool kun je een voedingsexpert in jouw omgeving vinden. Zo is het makkelijk om in contact te komen met een diëtist bij jou in de buurt.

Wist je dat...

...je ieder jaar drie behandeluren bij een diëtist vergoed krijgt door je zorgverzekering? Dit valt onder de basisverzekering en geldt dus voor iedereen.

medische voeding bij ondergewicht

Behandeling 2: Medische voeding

Soms krijg je ondergewicht door medische problemen. Genoeg eten is dan pijnlijk of lukt je gewoon niet.

Medische voeding is dan een oplossing. Er zijn verschillende soorten medische voeding.

Zo zijn er maaltijden in vloeibare vorm. Deze bevatten alle voedingsstoffen die je lichaam nodig heeft. 

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Je drinkt een paar van deze maaltijden per dag. Doordat ze vloeibaar zijn, is het makkelijker om de voeding door te slikken. Zo krijg je makkelijk veel voedingsstoffen binnen.

Lukt slikken helemaal niet meer? Of heb je veel te weinig energie om te eten? Dan kun je sondevoeding krijgen. Je krijgt de medische voeding dan toegediend via een slangetje. Dit slangetje loopt van je neus naar je maag.

Psychische ondersteuning ondergewicht

Behandeling 3: Psychische ondersteuning

Is je ondergewicht ontstaan door mentale problemen? Dan schakel je hulp in van een psycholoog.

Er zijn verschillende psychologen die gespecialiseerd zijn in eetproblemen.

Zij weten dus precies tegen welke problemen je aan kunt lopen. 

Tijdens de behandeling kijk je naar de redenen waarom je moeite hebt met eten. Je leert ook om jezelf uit te dagen. Zo ga je stapje voor stapje richting een gezond eetpatroon. Je lichaam zal dan vanzelf weer aansterken.

Tip

Ben je benieuwd hoe een gezond eetpatroon eruit ziet en welke eerste stappen je zelf al kunt zetten? Je ontdekt het hier.

3 Tips voor voeding bij ondergewicht

Wanneer je gezond wilt aankomen, is het belangrijk om op je voeding te letten. In dit artikel lees je over aankomen op een gezonde manier. Hieronder geef ik je alvast een paar tips voor voeding bij ondergewicht.

Tip 1: Kies voor gezonde calorierijke voeding

Misschien heb je maar weinig eetlust of kost eten je veel energie. Het is dan belangrijk om voor calorierijke producten te kiezen. Je hoeft hier maar weinig van te eten om veel energie binnen te krijgen.

Dit zijn de belangrijkste:

  • Ongezouten noten
  • Avocado’s
  • Vette vis, zoals zalm of tonijn
  • Volle zuivelproducten
  • Plantaardige oliën, zoals olijfolie
  • Gedroogd fruit
ondergewicht vaste tijden eten

Tip 2: Eet op vaste tijden

Merk je dat je weinig eet omdat je geen honger hebt? Of sla je soms maaltijden over?

Maak er dan een gewoonte van om zes keer per dag iets te eten. Dit kunnen 3 hoofdmaaltijden zijn en 3 tussendoortjes.

Zo krijg je meerdere keren per dag iets binnen. 

Tip

Zet zes verschillende alarmen op je telefoon. Zodra het alarm afgaat, pak je meteen iets te eten. Het helpt om altijd een tussendoortje in je tas te hebben. Bijvoorbeeld een zakje met noten.

Tip 3: Eet producten die je eetlust stimuleren

Er zijn verschillende producten die je eetlust vergroten. Zo helpt het soms om een kopje bouillon te drinken. Doe dat een half uur voor je maaltijd. De kans is dan groot dat je daardoor meer trek krijgt.

eetlust stimuleren water met fruit

Ook producten met een frisse smaak zorgen voor meer eetlust. Geniet dus gerust van wat fruit.

Of doe een beetje citroensap door je water. Tomatensap kan ook helpen om je zin in eten te vergroten.

Probeer een paar dingen uit en ontdek wat voor jou werkt om je honger aan te wakkeren.

Conclusie

Heb je ondergewicht, dan is je vetpercentage te laag. Het berekenen van je BMI is een goede ondergewicht test. Bij een BMI van 18,5 of lager heb je namelijk een te laag gewicht. Een laag vetpercentage kan komen door fysieke of mentale klachten. 

Een te laag gewicht kan voor allerlei klachten zorgen. Je loopt meer risico op botontkalking, onvruchtbaarheid en orgaanfalen.

Ondergewicht aanpakken is dus heel belangrijk. Dat kan met behulp van een diëtist of psycholoog. Soms kan medische voeding een uitkomst zijn.

Beoordeel dit artikel

Terry Schouten beantwoordt jouw vragen | Gezondeten.nl

Nieuwsgierig naar meer informatie over dit onderwerp?

Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Nieuw Voedingsschema's op maat

Gezond eten was nog nooit zo eenvoudig!

Voedingsschema's
Meer informatie
Fitchef logo Powered by FitChef

Beoordeel dit artikel

Gerelateerde artikelen

Alles over Koolhydraten

Alles wat jij moet weten over koolhydraten

Koolhydraten hebben vaak een slechte naam en worden al snel gelinkt aan gewichtstoename. Maar niet alle koolhydraten zij...

Afvallen

Afvallen, hoe doe je dat op een gezonde manier?

5 Kilo afvallen in 3 weken. Klinkt dat te mooi om waard te zijn? Dan is dat het waarschijnlijk ook. Gezond afvallen is n...

Wat doet een voedingscoach?

Dit kun je verwachten van een voedingscoach

Het is soms lastig om door de bomen het bos te zien wanneer je gezond wilt eten. Want wat is goede voeding? En met welke...

Behaal jouw doelen met een gepersonaliseerd voedingsschema

Gezond aan je gewicht werken? Gebruik een voedingsschema

Afvallen, spiermassa opbouwen, op gewicht blijven of het nastreven van een bepaalde sportieve challenge. Wat je doel ook...

Alles over voedselallergieën

Voedselallergieën, voedselovergevoeligheden en intoleranties wat zijn het en hoe herken je ze?

“Wij zijn een keuken, geen ziekenhuis”. Op de BBC Good Food Show opperde Raymond Blanc, een Franse Chef, dat het momente...

Gezondeten.nl, Alles wat je moet weten over Macronutriënten

Alles wat je moet weten over macronutriënten

In dit artikel wordt een antwoord gegeven op de volgende vragen. Waarom heb je dagelijks macronutriënten nodig? Hoeveel ...

Gezondeten.nl Vetten, een onmisbaar onderdeel van het dieet?

Vetten, onderschat maar onmisbaar in een gezond eetpatroon

Vetten, zijn ze vet belangrijk? Of kun je er beter voor zorgen dat je niet te veel van deze stofjes binnenkrijgt? Over ...

Lees wat je gemist hebt

14337 Mensen gingen je al voor

Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.

Je ontvangt maximaal één persoonlijke e-mail per week van een van onze teamleden.
Een postbode met het (PDF) boek 'Gezond eten voor iedereen'