Burn-out symptomen herkennen

Als ervaringsdeskundige - ik heb zelf een burn-out gehad - kan ik je vertellen dat het niet mee valt om een burn-out op tijd te herkennen en te erkennen.

Je gelooft niet dat het jouw kan overkomen.

Neem maar van mij aan, het kan je overkomen terwijl je zelf denkt dat er niet zoveel aan de hand is.

Steeds meer mensen hebben er last van... en komen er ook voor uit dat ze een burn-out hebben.

Vaak word je eerst nog een tijdje afgescheept met overspannen of gestrest zijn.

Maar een echte burn-out moet je op tijd signaleren om er wat aan te doen.

Hoe langer je wacht met aanpassingen, hoe dieper je in de burn-out raakt en hoe langer het weer duurt voordat je er uit komt.

Je raakt echt opgebrand. Niet echt gezond dus.

Waar begint een burn-out mee?

Eigenlijk begint het vrijwel altijd met een stressvolle situatie waar je een lange tijd in zit en niet van los kan komen. Bijvoorbeeld op je werk. Een conflict met je baas of collega's dat maar doorsluimert en niet goed wordt opgelost kan een burn-out veroorzaker zijn. Het overkomt vaak bij mensen die erg perfectionistisch zijn en vol voor hun werk gaan.

Het werken van een hoog aantal uren hoeft trouwens niet meteen tot een burn-out te leiden. Het gaat erom of je in de vrije uren volledig tot rust komt en ontspant. Neem je werk niet mee naar huis. Als er bijvoorbeeld een conflict op je werk is dient dat opgelost te worden. Anders blijft het in je hoofd rondspoken wanneer je thuis probeert te ontspannen.

Vermoeidheid speelt een belangrijke rol en je voelt je dus ook ontzettend moe, echt helemaal bekaf. Veel onverklaarbare lichamelijke klachten zijn een belangrijk punt om een burn-out aan te herkennen. Ook een onverwerkte of onopgemerkte traumatische gebeurtenis kan een oorzaak zijn van een burn-out.

Herkennen van een burn-out

Waar kun je een burn-out aan herkennen? Er zijn vele klachten en symptomen die kunnen ontstaan als je een burn-out hebt. Hieronder volgt een waslijst aan herkenningspunten.

• Oververmoeidheid
• Last van je maag
• Concentratie problemen
• Stemmingswisseling (cynisme komt veel voor)
• Gewichtsproblemen (veel aankomen of afvallen)
• Spierklachten en pijnen
• Vergeetachtigheid
• Lusteloosheid
• Fouten maken
• Geen focus tijdens het autorijden
• Eczeem
• Alles meerdere malen controleren
• Besluiteloosheid
• Heel lang doen over 1 taakje
• Slaap problemen (veel of juist heel weinig slapen)
• Seksuele problemen
• Veel ziek zijn, je grieperig voelen
• Onverschillig reageren
• Hoge bloeddruk
• Je onzeker voelen
• Veel zweten vooral 's nachts
• Verandering van gedrag
• Alleen nog maar met je werk bezig zijn
• Emotioneel zijn
• Piekeren
• Last van je nek en schouders
• Onrust in je lichaam
• Hoofdpijn
• Eet- en drinkbuien
• Meer roken (wanneer je een roker bent)
• Druk zijn afgewisseld met uitgeblust zijn
• Ontstekingsklachten
• Trillen
• Sociale contacten vermijden
• Drukke winkels vermijden
• Geen hulp willen vragen
• Alles zelf beter weten
• Op de automatische piloot werken
• Vaak misselijk zijn
• Klusjes niet afmaken
• Chaotisch werken
• Hartkloppingen
• Oorsuizen
• Overgevoelig voor geluid en licht

Vaak hebben mensen met een burn-out last van heel veel punten die hierboven beschreven staan. Twijfel je, ga dan altijd naar een dokter. Het is sowieso verstandig om deze klachten te melden en uitvoerig te bespreken met een huisarts. Vertel de arts dat je zelf ook denkt aan een burn-out na het lezen van mijn verhaal. Je zal het nu nog niet erkennen maar misschien is dit wel een openbaring voor je.

Erkennen van een burn-out

Bij mij was het erkennen van de burn-out door een specialist eigenlijk het begin van het herstel. Jarenlang was ik naar fysiotherapeuten, doktoren, alternatieve geneeskunde en artsen geweest met de losse klachten.

Uiteindelijk kwam er een verlossend woord van psychiatrisch hulpverlener met wie ik in contact kwam via de huisarts. Die herkende en erkende de burn-out vrijwel direct na het opsommen van alle klachten en problemen van de afgelopen jaren. Ik had namelijk zelf opgeschreven wat er allemaal was voorgevallen en hij ging ook heel ver terug in het verleden om de diverse klachten op te sporen aan de hand van mijn verhaal. Bij mij kwam er geen aanwijsbare oorzaak uit.

Is een burn-out hetzelfde als overspannen zijn?

Nee, maar de symptomen zijn wel te vergelijken. Het verschil is niet groot maar meestal raak je eerst overspannen, en lost het probleem niet op, kun je in een burn-out raken. Je hoeft ook niet ontzettend moe te zijn als je overspannen bent, maar meestal is dit wel het geval.

De stressfactor is ook ontzettend hoog bij overspannenheid. Veel mensen die een burn-out krijgen hebben wel eerst last van overspannen zijn met de bijbehorende klachten. Overspannen zijn duurt vaak met behandeling maar een aantal weken en een burn-out meestal een aantal jaar. Uit ervaring kan ik je zeggen dat je bij tekenen van overspannenheid meteen serieus actie moet ondernemen om een burn-out te voorkomen.

Is een depressie dan hetzelfde als een burn-out?

Nee, ook niet. Er zijn mensen die depressief zijn en helemaal geen burn-out hebben. Maar ook hier zijn wel weer veel overeenkomsten. Mensen met een burn-out worden vaak wel depressief omdat het allemaal niet meer lukt en niet meer gaat.

Somberheid is ook een veel gehoorde klacht. Toch heb je een sterke behoefte om uit je burn-out te komen. Het lukt alleen niet zomaar. Bij een depressie zijn er vaak ook zelfmoord gedachten of fantasieën, angsten of wanhoop. Bij een burn-out zijn de zelfmoord gedachten er meestal niet.

Hoe kom je zo snel mogelijk van de burn-out af?

In eerste instantie zeg ik rust, rust en nog eens rust. Dit betekent niet dat je hele dag op bed moet liggen maar dat je rust in je hoofd moet proberen te krijgen. Ga andere dingen doen waar je ontspanning in vindt.

Snel gaat meestal niet lukken. Neem er de tijd voor. Waarschijnlijk heeft het al jaren lopen sluimeren en ben je nu opgebrand. Het kan een half jaar tot wel enkele jaren duren voordat je weer een beetje de oude bent. Veel mensen die een burn-out hebben gehad moeten ook een beetje gas terug nemen en niet meer zo hard van stapel lopen als voor de burn-out. Je wilt het niet nog een keer meemaken.

Probeer de problemen van je werk op te lossen door er goed over te praten en lukt dat niet denk er dan eens over na om toch van baan te veranderen. Veel mensen met een flinke burn-out komen er uit na de verandering van werkomgeving.

Lees verhalen van lotgenoten en kom erachter dat je niet de enige bent. Er zijn ook praatgroepen die je een steuntje in de rug geven.

Ondanks dat je moe bent, ga sporten. Je krijgt van sporten een energie boost en je raakt dus ook op een andere manier vermoeid. Je zal er in ieder geval beter door slapen.

Probeer te minderen met koffie en cola. De cafeïne houdt je vaak op de been maar houdt ook je hoofd wakker. Ook hierdoor zul je beter slapen en tot rust komen.

Volg een mindfulness cursus om te leren omgaan met drukte en jezelf makkelijker te kunnen ontspannen.

Probeer gezond te eten.

Als je met een programma, cursus of therapie bezig bent en het lukt niet, stop dan niet gelijk maar laat het over je heen komen en haal eruit wat belangrijk is voor jouw persoonlijke situatie. Vaak heb je al het gevoel van; 'schiet mij maar lek'.

Praat er over met je omgeving. Je hoeft niet alles uitgebreid te vertellen maar zeg in ieder geval dat je even een rustpauze nodig hebt. Dat vergemakkelijkt het ook om een keer "nee" te zeggen. Als je aan familie, vrienden en buren vertelt dat je een burn-out hebt zullen ze vast meer begrip tonen. Het verklaart aan veel mensen waarom jij er de hele dag over doet om dat ene spijkertje in de muur te slaan.

Je bent perfectionistisch en op zich is dat een hele goede eigenschap. Maar het is ook de valkuil voor een burn-out. Probeer je zelf aan te leren om dingen te laten liggen of een keer niet perfect af te maken. Ik weet het dat het tegen je principes indruist maar ook dit geeft een bepaalde manier van rust, omdat je er nu zo lang over doet. Probeer het eens met een klusje in huis. Een andere manier is om je klusjes één voor één af te maken, al doe je een week over een klusje van een half uur. Zorg dat je niet met heel veel dingen tegelijk bezig bent.

Ga puzzelen. In eerste instantie gaat het niet geweldig omdat je zoveel aan je hoofd hebt dat de concentratie er niet is, maar je traint je hersenen om op een ontspannen manier (zonder druk van buitenaf) je puzzel af te maken. De puzzel hoeft niet vandaag af en morgen ook nog niet. Eigenlijk hoef je hem niet eens af te maken.

Voor de tweede keer in een burn-out

Als je geen gas terug neemt en weer op de oude manier verder gaat als voor je burn-out, kun je gemakkelijk vatbaar zijn voor je tweede burn-out. Je zult aanpassingen moeten doen in je leven. Meestal is dat met je werk. Een aangepaste werkomgeving of een andere baas kan voor jouw weleens dé oplossing zijn.

Verandering van je sociale leven gaat meestal vanzelf. Je levensloop verandert toch omdat je ouder en wijzer wordt. Misschien moet je alleen een aantal drukke bezigheden of hobby's laten varen.

Solliciteren na een burn-out

Heb je moeite om te solliciteren? Vertel je aanstaande werkgever dat je een burn-out hebt gehad, want hij weet dat je na deze levenservaring veel sterker in je schoenen staat. Jij weet waar de grens ligt en je zal ook heel gemotiveerd zijn om weer aan het werk te gaan.

Zonder dat je het door hebt ben je na je burn-out veel bewuster en krachtiger geworden. Je bent positiever en je was al perfectionistisch anders was je nooit in de burn-out geraakt. Doordat je waarschijnlijk ook een uitkering hebt gehad, kan de nieuwe baas gebruik maken van financiële voordelen wat het voor hem nog aantrekkelijker maakt. Dit is voor de werkgever via het UWV te regelen.

Je hebt dus echt een grote kans op een nieuwe baan. Begin dan wel rustig aan en niet meteen weer voor 40 uur in de week. Laat je begeleiden door een werkcoach of reïntegratieconsulent en bouw het langzaam op.