Na een flinke klap of stoot is het mogelijk dat je een hersenschudding hebt opgelopen. Van een hersenschudding herstellen de meeste mensen binnen een paar weken, maar de klachten kunnen ook langer aanhouden.
In dit artikel leggen we je uit hoe je een hersenschudding kunt herkennen, wat de klachten zijn en hoe je hier zo goed mogelijk op kan handelen.
Je hersenen zijn een erg kwetsbaar, maar ook een erg belangrijk onderdeel van je lichaam. Ze zijn nodig om te ademen, te bewegen, te denken en om je zintuigen te kunnen gebruiken. Daarnaast zijn ze verantwoordelijk voor de aanmaak van verschillende hormonen.
Miljoenen zenuwcellen (neuronen) sturen elektrische impulsen naar elkaar en van en naar de rest van je lichaam. Bij een hersenschudding kan er tijdelijke schade ontstaan aan deze neuronen. Deze schade kan zich nog uitbreiden in de dagen na de klap.
Hersenschudding oorzaken
Er is niet veel nodig om een hersenschudding te veroorzaken. Een ongeluk zit in een klein hoekje. Door een klap, val of stoot op je hoofd kun je een hersenschudding oplopen.
Met name kinderen lopen een verhoogd risico op deze aandoening, doordat ze avontuurlijk zijn en hun grenzen willen verkennen. Ze kunnen van een klimrek vallen, op/van de trampoline vallen of vallen uit het (stapel)bed of uit een boom.
Symptomen van een hersenschudding
Hoe kom je erachter dat je na een val, stoot of klap een hersenschuydding hebt opgelopen? Na zo'n ongelukkig voorval voel je je natuurlijk sowieso al niet lekker.
Soms heb je kort nadat het ongeluk gebeurt is nauwelijks of geen klachten. Bij een hersenschudding is dit vaak anders, doordat je hersenen (kort) niet optimaal hebben kunnen functioneren.
Je hersenen zijn het controlecentrum van het lichaam en daardoor kunnen na een hersenschudding bepaalde functies even niet zo goed lopen. Je hoeft niet per se buiten bewustzijn te raken om een hersenschudding op te lopen.
Er zijn verschillende gradaties van een hersenschudding:
- Graad 1: Hierbij raak je niet buiten bewustzijn, maar ben je wel tijdelijk verward en heb je last van enkele van de hieronder beschreven symptomen. Deze klachten kunnen langer dan 15 minuten aanhouden.
- Graad 2: Hierbij raak je het bewustzijn korte tijd kwijt; dat wil zeggen minder dan 5 minuten. Ook heb je last van geheugenverlies dat binnen 30 minuten weer overgaat.
- Graad 3: Hierbij raak je het bewustzijn langer dan 5 minuten kwijt en duurt je geheugenverlies langer dan 30 minuten.
Er kan een heel scala aan klachten ontstaan, die zowel fysiek, cognitief als emotioneel van aard zijn. Cognitie heeft betrekking op informatieverwerkende processen in je hersenen zoals geheugen, taal en concentratie.
Bij een hersenschudding kun je last hebben van de volgende symptomen:
- Duizeligheid
- Evenwichtsproblemen
- Kort buiten bewustzijn
- Eventuele wond of bult
- Misselijkheid, overgeven
- Toenemende bonkende hoofdpijn
- Wazig zien en een suf gevoel
- Vermoeidheid
- Traag denken en moeilijk kunnen concentreren
- Geïrriteerd en emotioneel zijn
- Licht geheugenverlies; moeilijk om dingen te onthouden
- Problemen met spraak
- Pijn in schouders en nek
- Bloedneus
- Oorsuizen
- Zweten
- Koorts
- Pijn rondom de ogen
- Wazig zien of dubbel zien
- Moeilijk licht of geluid kunnen verdragen
- Niet kunnen lezen of televisie kijken
Hersenkneuzing
Een hersenkneuzing is een ernstigere vorm van een hersenschudding. Bij beide vormen stoten je hersenen tegen je schedelbot, maar bij een hersenkneuzing raakt het hersenweefsel echt beschadigd.
Een hersenkneuzing valt net als hersenschudding onder traumatisch hersenletsel. Je kunt bij een hersenkneuzing maximaal 30 minuten buiten bewustzijn zijn en je kunt tot wel 24 uur geheugenverlies hebben.
Whiplash
Een whiplash kan samengaan met een hersenschudding. Bij een whiplash is er sprake van een verrekking van de nekspier. Je kunt soortgelijke klachten ervaren als bij een hersenschudding.
Een hersenschudding behandelen
Een hersenschudding kan onschuldig, maar ook ernstig zijn. Vaak is het slachtoffer tijdelijk buiten bewustzijn. Het kan voorkomen dat ook het geheugen tijdelijk weg is.
Blijf vlak na een val, stoot of klap die een (vermoedelijke) hersenschudding heeft veroorzaakt rustig zitten of liggen; ga niet gelijk opstaan en zorg dat je duizelingen verdwenen zijn voordat je weer opstaat.
Een eventuele wond kun je ter plekke goed ontsmetten en schoon houden. Ga nadat je een hersenschudding hebt opgelopen niet alleen naar huis. Laat je thuis brengen of naar het ziekenhuis als nodig. Autorijden is zeer onverantwoord.
Wanner het nodig is om naar het ziekenhuis te gaan, dan kan een arts je vragen wat je je herinnert van het voorval. Daaruit kan de arts opmaken of het om een hersenschudding kan gaan.
Wanneer je namelijk een hersenschudding hebt gehad is er een gat ontstaan in je geheugen. Vaak kun je je door de klap van het voorval niets of weinig herinneren. Dit is verder overigens niets om je zorgen over te maken.
Als hij of zij een zware hersenschudding vermoedt kan de arts je hersenen met behulp van een CT scan of MRI scan controleren op inwendige bloedingen. Tegenwoordig wordt er ook gebruik gemaakt van de zogeheten spect-scan (contact vloeistof scan), waarbij gekeken kan worden hoe het staat met je doorbloeding.
Herstel van een lichte of zware hersenschudding bij behandeling
Het kan enkele weken duren voordat je weer helemaal hersteld bent van een hersenschudding. Met name de hoofdpijn kan lang aanhouden.
In de eerste 24 uur is het wel zo veilig om om de 2 uur even te controleren of alles goed gaat met de patiënt. Dit s met name belangrijk bij kinderen tot 6 jaar. Het gaat er dan om dat er gecheckt wordt hoe het met het bewustzijn en de geheugenfunctie gesteld is.
Let op dat de klachten niet steeds erger worden, dat de ademhaling niet vertraagt en dat er geen bloed komt uit de neus en / of het oor. Is dat wel het geval dan is het noodzakelijk om zo spoedig mogelijk een arts te waarschuwen in verband met mogelijk hersenletsel.
Aanpassingen voor herstel
Voor de hersenen is het belangrijk dat ze ook weer op gang worden gebracht en getraind worden.
Na die eerste 24 uur kun je, afhankelijk van de ernst van de hersenschudding, langzaamaan weer uit bed komen in aaneengesloten tijdseenheden. Bijvoorbeeld een aantal keer per dag een half uur of uur uit bed. Vaak is het nodig om tijdelijk je leefstijl aan te passen, zeker als je een drukke en actieve leefstijl hebt.
Vermijd het maken van plotselinge bewegingen en het snel wisselen van je houding. Hiermee voorkom je duizeligheid. Kom bijvoorbeeld niet te snel overeind.
Stel belangrijke taken uit tot je weer fit genoeg bent en vermijd stress. Je kunt je tijdelijk wat emotioneler voelen dan normaal. Neem daar de tijd en ruimte voor.
Absolute 'no-go's' in de eerste dagen na een hersenschudding zijn:
- Alcohol drinken
- Autorijden
- Lang/hard fietsen
- Zware dingen tillen
- Op je hoofd gaan staan
- Sporten
- Vliegen
Het is belangrijk om volledig herstellen om blijvend hersenletsel te voorkomen. Een verwaarloosde hersenschudding kan onder andere blijvende hoofdpijn en concentratieproblemen opleveren.
Overleg met je arbo-arts om te kijken wanneer je weer aan het werk kunt. Werken met gevaarlijke machines kun je beter pas doen als je helemaal hersteld bent.
Je kunt je werk of studie ook langzaamaan weer opbouwen. Neem regelmatig pauzes tussendoor en check een aantal keer per dag hoe je je voelt.
Informeer je werkgever(s), familie en vrienden zodat ze weten wat ze kunnen verwachten. Laat ze je indien mogelijk en gewenst ook helpen met taken die lastig voor je zijn.
Post commotioneel syndroom
Het post commotioneel syndroom is een reeks langdurige klachten die je kunt hebben wanneer je een hersenschudding hebt gehad. Deze klachten kunnen weken-, maanden- en in enkele gevallen zelfs jarenlang voortduren. Dit is voor de patiënt uiteraard uitermate frustrerend.
Bij meer dan de helft van de mensen die lijdt aan het post commotioneel syndroom is er sprake van een stoornis in de doorbloeding en een veranderde hersengolf activiteit. Het is raadzaam om bij langdurige klachten een neuropsychologisch onderzoek te starten.
Veel mensen met langdurige klachten na een hersenschudding of whiplash worden niet begrepen door hun omgeving. Het wordt afgedaan als 'aanstellerij'. Ook bedrijfsartsen en verzekeringsmaatschappijen hebben moeite met dit soort situaties.