Hypochondrie: De Angst voor Ernstige Ziekte

Heb jij ook wel eens het internet afgestruind op zoek naar wat die ongewone verkleuring, dat kleine vlekje of extra haartje betekent? Na tien minuten zoeken heb je het idee dat je elk bestaande nare ziekte zou kunnen hebben. Dit lijkt op hypochondrie, maar dit is niet hetzelfde.

Bij de angststoornis hypochondrie werkt dit fenomeen in het extreme. De symptomen die je ervaart worden versterkt door de angst voor het hebben van een ernstige ziekte. 

Lees in dit artikel wat hypochondrie precies inhoudt en wat je ertegen kunt doen.

Terry Schouten beantwoordt jouw vragen | Gezondeten.nl

Geschreven door Terry Schouten, Gezondheidswetenschapper & LeefstijlcoachBSc Gezondheidswetenschappen, MSc Zorgmanagement, Post HBO Leefstijl- en vitaliteitscoach

Hypochondrie is een angststoornis

Wat is hypochondrie

Hypochondrie is een angststoornis, waarbij je steeds denkt dat je een ernstige ziekte hebt, terwijl er medisch niets is wat daarop wijst.

Als hypochonder let je voortdurend op je eigen lichaam. Hierdoor voel je van alles.

Gewone lichamelijke verschijnselen, zoals hoofdpijn, jeuk of kramp, zie je als een teken van een ernstige ziekte, met angst en paniek tot gevolg.

Wanneer je lijdt aan hypochondrie blijft de angst voor ernstige ziekte aanwezig, zelfs als een dokter niks vindt. Geruststelling is bijna niet mogelijk. 

Tip

 We spreken van hypochondrie als je je langer dan zes maanden onafgebroken zorgen maakt over lichamelijke symptomen.

Wist je dat...

...hypochondrie zich voornamelijk ontwikkelt in je twintiger en dertiger jaren? Mannen en vrouwen lijden er evenveel aan, je geslacht heeft dus geen invloed op de kans om hypochondrisch te worden.

Voedingsschema's op maatNieuw

Ontvang elke week een nieuw voedingsschema op basis van je persoonlijke macro- en caloriebehoefte. Inclusief wekelijkse boodschappenlijst.

Elke week een nieuw voedingsschema op maat!
Fitchef logo Powered by FitChef
Voedingsschema's

Kenmerken van hypochondrie

De symptomen waar je je zorgen over maakt als je lijdt aan hypochondrie, kunnen variëren van algemene klachten als pijn of vermoeidheid, tot normale lichamelijke functies zoals je ademhaling of geluiden van je maag en darmen. 

Als hypochonder geloof je dat je ziek bent

Als hypochonder doe je niet alsof je klachten hebt en lieg je niet over je symptomen. Nee, je gelooft écht dat je ziek bent. En in het geval dat je daadwerkelijk een lichamelijke ziekte hebt, staat je mate van bezorgdheid en ongerustheid hierover niet in verhouding tot de ernst.

Symptomen hypochondrische stoornis

Op de momenten dat de angst voor een aandoening hevig aanwezig is, kunnen deze lichamelijke klachten ontstaan:

  • Hartkloppingen, transpireren, koude rillingen, duizeligheid en beven
  • Benauwdheid, een vervelend gevoel op je borst
  • Tintelingen of een doof gevoel in je handen en/of voeten
  • Een droge mond, misselijkheid, maagklachten, braken of diarree
  • Hoofdpijn, rood worden en flauwvallen
  • Het gevoel hebben dat je niet meer weet wie of waar je bent
  • Het gevoel dat je de controle over jezelf verliest, gek wordt of doodgaat
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert

Hoe ontstaat hypochondrie?

Het is niet precies duidelijk waarom sommige mensen deze angststoornis hebben. Erfelijkheid lijkt een rol te spelen, aangezien in sommige families angststoornissen vaker voorkomen. 

Daarnaast wordt er gedacht dat bepaalde stoffen invloed hebben op je gevoeligheid voor angst en paniek. De boodschapperstofjes (neurotransmitters) in je zenuwen zouden bij mensen met een angststoornis beter werken dan bij mensen zonder deze aandoening. 

Hypochondrie veroorzaakt paniekaanvallen

Wanneer de hypochondrie grote angst veroorzaakt, ontstaan er lichamelijke verschijnselen die de angst voor een ernstige ziekte nog eens kunnen versterken. Deze vicieuze cirkel van angst en klachten, kan leiden tot paniekaanvallen.

Wist je dat...

...je manier van omgaan met angstgevoelens en lichamelijke klachten voor een deel ook is aangeleerd? Je opvoeding en ervaringen uit het verleden spelen hierbij een rol.

Grotere kans op hypochondrie

In sommige situaties heb je meer kans op het ontwikkelen van hypochondrisch gedrag. Dit is bijvoorbeeld het geval:

  • Als je alleen woont
  • Als je geen werk hebt
  • Als je weinig inkomen hebt
  • Als je een lagere opleiding hebt
  • Als je depressief bent (geweest)
  • Als je een verslavingsprobleem hebt
  • Als je een verleden hebt met seksueel misbruik
  • Als je als kind aan een ernstige ziekte hebt geleden
  • Als je een ouder hebt met dezelfde stoornis

Het is wel belangrijk om je te realiseren dat het soms niet duidelijk is of de angststoornis de oorzaak of het gevolg is van de situatie. Je kunt bijvoorbeeld hypochondrie ontwikkelen doordat je geen werk hebt. Maar je kunt ook geen werk hebben, omdat je hypochondrie hebt.

Diagnose hypochonder

Het stellen van de diagnose hypochondrie is soms erg lastig. Je bent er zelf tenslotte van overtuigd dat je klachten en gevoelens van onbehagen door een medische ziekte veroorzaakt worden. Wanneer de symptomen zich voordoen, zal je dokter dan ook eerst een uitgebreide anamnese en lichamelijk onderzoek doen om te kijken waar je klachten vandaan komen. 

Wanneer er geen lichamelijke oorzaken blijken te zijn, verwijst de dokter je vaak door naar een psycholoog of psychiater. Deze specialist doet meestal een psychologische evaluatie, waarin hij/zij je vragen stelt over je symptomen, stress-situaties, familiegeschiedenis, zorgen en andere dingen die je leven beïnvloeden.

De psycholoog helpt je met de vragenlijst in te vullen

Soms word je ook gevraagd om een psychologische zelfbeoordeling of vragenlijst in te vullen. En ook het gebruik van drugs, alcohol of andere middelen kan ter sprake komen. De psycholoog of psychiater die je behandelt, kan op basis van al deze input de diagnose hypochondrie stellen.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Behandeling van hypochondrie

Wanneer de diagnose hypochondrie is gesteld, wil je natuurlijk graag van deze angststoornis af. Allereerst zijn er verschillende dingen die je zelf kunt doen om je angst te verminderen.

  • Houd een dagboek bijwaarin je per dag je angstige momenten noteert. Schrijf alles op wat er in je omgaat op deze momenten. Waarom vertrouw je bepaalde lichamelijke verschijnselen niet? Wat gebeurt er als je de angst voelt opkomen? Welke klachten krijg je en welke gedachten komen er in je op? En hoe reageer je op die angst? Denk je direct aan een ernstige ziekte, vlucht je voor de angst of verdoof je het bijvoorbeeld door middel van alcohol, drugs of andere middelen?
  • Bekijk je angstgedachten.Denk je inderdaad bij elk gevoel in je lichaam direct aan de meest ernstige ziekte? Bekijk kritisch of je angstige gedachten wel kloppen en of er daadwerkelijk reden is voor paniek.
  • Focus je op positieve gedachten.Vervang de negatieve gedachten door iets positievers. Bedenk bijvoorbeeld een onschuldige verklaring voor je lichamelijke verschijnselen. Schrijf deze positieve gedachten op, zodat je ze later kunt nalezen.
  • Leer omgaan met je angsten.Vlucht er niet voor en probeer het ook niet te verdoven met middelen; zo leer je er niet mee omgaan en kan het uiteindelijk nog erger worden.
Tip

Een andere manier om iets tegenover je negatieve gedachten te stellen is afleiding. Schrijf op wat je kunt doen als zich weer een angstig moment voordoet. Waar word je kalm van? Denk aan rustig ademhalen om te ontspannen, een stukje wandelen of het bellen van een vriend of familielid.

Professionele hypochondrie behandeling

Mochten de methodes om zelf van je angst af te komen niet helpen, dan kan een professionele behandeling nodig zijn. 

  • Psychotherapie: De meest gebruikelijke behandeling van hypochondrie is psychotherapie, en dan met name cognitieve gedragstherapie (CGT). CGT kan zeer effectief zijn, omdat het je vaardigheden aanleert die je helpen bij het beheersen van de stoornis.
  • Medicatie: Wanneer je alleen lijdt aan hypochondrie, is psychotherapie meestal de meest effectieve behandeling. Medicatie heeft dan over het algemeen weinig zin. Maar wanneer psychotherapie niet voldoende helpt, of als er ook nog sprake is van een stemmingsstoornis of andere angststoornis, worden soms antidepressiva of medicijnen tegen angst voorgeschreven.
Hypochondrie in de 21e eeuw heet cyberchondrie

Hypochondrie in de 21e eeuw: Cyberchondrie

In deze tijd is een hoop medische informatie voor iedereen toegankelijk. Je hoeft maar een symptoom in te typen op Google en je wordt overspoeld met pagina’s vol mogelijke ziektes en aandoeningen. 

Dit fenomeen wordt cyberchondrie genoemd. Er is nog geen onderzoek gedaan naar het internetgebruik van hypochonders. Maar het verschijnsel komt al wel vaak genoeg voor om een naam te hebben.

Vooruitzicht

Wat is je vooruitzicht als je hypochondrie hebt? De stoornis is vaak chronisch. De symptomen kunnen dan ook terugkomen. Naarmate je ouder wordt en/of meer stress ervaart, heb je er vaak meer last van. 

Therapie is voornamelijk gericht op het omgaan met de verschijnselen. Hierdoor wordt de overlast die je in het dagelijks leven van je angststoornis ervaart, geminimaliseerd.

Beoordeel dit artikel

Terry Schouten beantwoordt jouw vragen | Gezondeten.nl

Nieuwsgierig naar meer informatie over dit onderwerp?

Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Nieuw Voedingsschema's op maat

Gezond eten was nog nooit zo eenvoudig!

Voedingsschema's
Meer informatie
Fitchef logo Powered by FitChef

Beoordeel dit artikel

Gerelateerde artikelen

Stress verminderen door voeding

Stress verminderen met gezond eten? Dat kan!

Wanneer je stress hebt, ervaar je spanning of druk. Vroeger moest je lichaam snel kunnen reageren op een levensbedreigen...

Duizeligheid en hoofdpijn, 12 oorzaken

Duizeligheid en hoofdpijn, de 12 meest voorkomende oorzaken

Duizeligheid en hoofdpijn zijn enorm vervelend. Het brengt je letterlijk en figuurlijk uit balans. Het komt redelijk vaa...

Stress verminderen - effectieve tips tegen stress

Stress verminderen - effectieve tips tegen stress

Stress is dé 'ziekte' van de 21e eeuw. Iedereen schijnt er last van te hebben. Maar ergens lijken we het ook zelf in sta...

Verschillende soorten hoofdpijn

Verschillende soorten hoofdpijn

Hoofdpijn is een veel voorkomende pijn. Bijna 3,5 miljoen Nederlanders hebben te maken met ernstige, vaak chronische vor...

Ziekte van lyme behandeling

Ziekte van lyme behandeling

Wil jij alles weten over de behandeling van de ziekte van Lyme? De ziekte van Lyme is de laatste decennia veelvuldig in ...

Ziekte van Ménière

Ziekte van Ménière

De ziekte van Ménière is een aandoening aan het binnenoor. Door deze aandoening krijg je problemen met je gehoor en je e...

eetstoornissen

In de ban van eten: alles over eetstoornissen

Een eetstoornis is geen keuze, een doorgeslagen dieet of een schreeuw om aandacht. Het is een psychische aandoening die ...

Lees wat je gemist hebt

14122 Mensen gingen je al voor

Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.

Je ontvangt maximaal één persoonlijke e-mail per week van een van onze teamleden.
Een postbode met het (PDF) boek 'Gezond eten voor iedereen'