Voor je gezondheid maakt het niet alleen uit wat je eet, maar ook wanneer en hoe vaak. Onze biologische klok lijkt vooral gebaat bij een regelmatig eetpatroon.
Regelmatig eetpatroon goed voor je biologische klok
Meerdere biologische klokken
Wist je dat we meerdere biologische klokken hebben? Dat werd duidelijk tijdens het congres "Biologisch ritme en voeding”, dat Voeding Nederland op 17 juni organiseerde.
De belangrijkste biologische klok zit in onze hersenen en die wordt ook wel de circadiane klok genoemd. Deze centrale klok in onze hersenen wordt dagelijks “gelijkgezet”.
Blootstelling van bepaalde cellen in onze ogen aan licht is voor deze synchronisatie het belangrijkste, maar ook voeding en beweging spelen een rol.
De biologische klok is te vergelijken met een kamerthermostaat, die bijvoorbeeld zorgt dat we in een comfortabel warm huis wakker worden.
De circadiane klok stelt onze lichaamsfuncties in staat om te anticiperen op bepaalde momenten van de dag, zoals wakker worden, eten en slapen. Ook geeft deze centrale klok tijdsstructuur aan onze cellen en organen.
Naast de centrale klok in de hersenen zijn er ook zogenoemde perifere klokken in alle andere cellen en weefsels. Zo staat 10-20 procent van onze genen onder invloed van de biologische klok.
Sociale jetlag
De biologische klok is een complex systeem, dat verstoord kan raken door bijvoorbeeld werken in ploegendienst en tijdelijk ook door een jetlag (waar je biologische ritme zich na verloop van tijd wel aan aanpast).
Ook kan de biologische klok verstoord raken door een “sociale jetlag”. Dat is het fenomeen waarbij vooral avondmensen niet slapen en waken volgens hun eigen ritme. Ze moeten zich aanpassen aan de tijden die studie en werk vereisen, zoals vroeg beginnen.
Powered by FitChef
In hun vrije tijd volgen ze een ritme dat meer bij hun biologische klok past. Zo gaat circa 70 procent van de bevolking op vrijdag- en zaterdagavond minimaal 1 uur later naar bed en slaapt de ochtend erna uit.
Maar omdat dit afwijkt van hun ritme doordeweeks, raakt de biologische klok door zo’n sociale jetlag verstoord, net als bij een gewone jetlag of werken in ploegendienst.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Hoe gezond eet jij?
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Wil jij graag je gezondheid verbeteren?
Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.
Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Wist je dat...
...je bioritme ongeveer 24 uur nodig heeft om te wennen aan een uur tijdsverschil?
Verstoringen van de biologische klok zijn niet gezond. Als je langdurig uit fase leeft met je biologische klok, heb je een hoger risico op onder meer hart- en vaatziekten, diabetes type 2, kanker en reuma.
Ploegendienst
Er is een belangrijke relatie tussen onze voedselinname en de biologische klok. Deze relatie wordt ook wel chrono-nutrition genoemd.
Tegenwoordig hebben steeds meer mensen een onregelmatig leven en dat heeft effect op eetpatroon en hun gezondheid. In Europa werkt 17 procent van de mensen in ploegendienst, waarvan bijna 60 procent ook ’s nachts.
Wanneer je wilt afvallen, maakt het tijdstip van eten niet uit. Het gaat vooral om je totale energie inname ten opzichte van je behoefte.
Mensen die in ploegendienst werken, hebben gemiddeld genomen een hoger risico op chronische aandoeningen als obesitas, insulineresistentie, metabool syndroom en diabetes type 2, zo blijkt uit onderzoek.
Over het algemeen eten mensen die in ploegendienst werken ongezonder: Ze eten onregelmatiger, vaak ook in de nacht en gebruiken de laatste maaltijd op een lager tijdstip. Gemiddeld genomen is de kwaliteit van hun voeding lager, terwijl er geen verschil is in totale energie-inname ten opzichte van mensen die niet in ploegendienst werken.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Hoe gezond eet jij?
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Aanbevelingen uit de literatuur
Onregelmatig eten heeft een relatie met overgewicht en het metabool syndroom.
Een aantal jaren geleden heeft Pot aangetoond dat mensen die onregelmatig eten, gemiddeld genomen een lagere energie-inname hebben dan regelmatige eters, maar desondanks wel een hogere BMI hebben.
Ook is het risico op het metabool syndroom verhoogd. Uit onderzoek blijkt dat het overslaan van het ontbijt verband houdt met een 75 procent hoger risico op overgewicht, 22 procent hoger risico op diabetes type 2 en 25 procent hoger risico op sterfte.
In de wetenschappelijke literatuur worden de volgende aanbevelingen gedaan:
- eet 2-3 maaltijden per dag
- neem een ontbijt
- eet de avondmaaltijd zo vroeg mogelijk
- vast tijdens de nacht tussen 12-16 uur
Uit onderzoek blijkt dat zo’n regelmatig eetpatroon gepaard gaat met veel metabole voordelen, waaronder een hogere insulinegevoeligheid, lager totaal cholesterolgehalte, minder honger en lagere ontstekingswaarden in het bloed.
Wist je dat...
...het metabool syndroom een verzamelnaam is van klachten rondom je stofwisseling? Het gaat om de combinatie tussen een verhoogd cholesterol, hoge bloeddruk, overgewicht en een hoge bloedsuikerspiegel.
Geschreven door Angela Severs, VoedingswetenschapperWO niveau Wetenschappelijke voedingsdeskundige A, BSc Biochemicus, MSc Scheikundige Technologie
