Nachtschade: Schadelijk of Hartstikke Gezond?

Nachtschadegroenten. Dat klinkt gevaarlijk he? Gelukkig valt dat reuze mee. Grote kans zelfs dat je deze groenten vrijwel dagelijks gebruikt. Bekende voorbeelden zijn tomaten, aubergines, paprika’s en aardappelen. Deze voedingsmiddelen bevatten belangrijke voedingsstoffen en bieden veel gezondheidsvoordelen.

Mensen met auto-immuunziekten zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en reumatoïde artritis vermijden nachtschade vaak. Maar waarom eigenlijk? Er wordt beweerd dat de in nachtschadegroenten aanwezige alkaloïden ontstekingen zouden veroorzaken. Er is echter weinig wetenschappelijk bewijs dat deze claim onderbouwt.

In dit artikel vertellen we je wat nachtschade is, het effect van deze groenten op je gezondheid en waarom je ze niet hoeft te vermijden. 

De nachtschadefamilie omvat meer dan 2.000 soorten planten, maar slechts heel weinig ervan worden daadwerkelijk gegeten. Sommige, zoals belladonna, zijn zelfs giftig. Nachtschade omvat echter ook groenten die al honderden jaren het hoofdvoedsel zijn van veel samenlevingen.

Enkele van de meest geconsumeerde nachtschadegroenten zijn:

• Aubergines
• Paprika's
• Aardappelen
• Tomaten

De plantenfamilie solanaceae kan worden ingedeeld in vele plantengeslachten en -soorten. Zo omvat het geslacht Capsicum naast paprika ook tabasco, chilipeper en jalapeño-peper. Deze ‘familieleden’ behoren allemaal tot de nachtschadegroente.

Gezondheidsvoordelen van nachtschade

Nachtschadegroente hebben een hoge nutriëntendichtheid. Dit betekent dat ze veel voedingsstoffen bevatten en relatief weinig calorieën. Omdat er zo veel soorten nachtschade zijn, benoemen we in dit artikel enkel de bekendste. 

Deze voedingsstoffen spelen een rol bij verschillende lichaamsfuncties, waaronder het voorkomen van constipatie, het verlagen van je bloeddruk, het stimuleren van je bloedcirculatie, het ontgiften van je lichaam en het behoud van botstructuur en kracht. 

Paprika’s

Paprika's bevatten ongelooflijke hoeveelheden vitamine C. Deze vitamine kan je veel gezondheidsvoordelen bieden, zoals het helpen verbeteren van de ijzeropname. Andere vitamines en mineralen in paprika zijn vitamine K1, vitamine E, vitamine A, foliumzuur en kalium.

Aardappelen

Aardappelen met schil bevatten behoorlijke hoeveelheden kalium, vitamine C, vitamine B6 en mangaan. Net als de andere nachtschadegroenten zijn ze een bron van antioxidanten.

De slechte reputatie van nachtschade

Hoewel nachtschadegroenten een rijke bron van voedingsstoffen zijn, beweren veel mensen dat ze schadelijk zijn en vermeden moeten worden. De meeste van deze claims lijken te draaien rond een groep stoffen die in nachtschade wordt aangetroffen. Alle nachtschadeplanten bevatten verbindingen die alkaloïden worden genoemd. 

Alkaloïden zijn stikstof bevattende stoffen die doorgaans worden aangetroffen in de bladeren en stengels van planten. Ze zijn vaak erg bitter en werken als een natuurlijk insectenwerend middel. Ook de eetbare delen van deze planten bevatten soms enkele alkaloïden.

Een alkaloïde die wordt aangetroffen in nachtschadegroenten, solanine, kan zelfs in kleine hoeveelheden giftig zijn. De kenmerken van solanine-vergiftiging zijn misselijkheid, braken, diarree, zweten, hoofdpijn en maagpijn. In grote hoeveelheden kan solanine-vergiftiging dodelijk zijn.

Auto-immuunziekten en nachtschade

Dankzij anekdotisch bewijs hebben nachtschadegroenten een slechte reputatie opgebouwd en wordt gedacht dat ze ontstekingen in je lichaam veroorzaken. Als gevolg hiervan elimineren veel mensen met auto-immuunziekten ze uit hun dieet. 

Een van deze auto-immuunziekten is inflammatoire darmziekte (IBD). Dit is een groep auto-immuunziekten die wordt gekenmerkt door een ontsteking van het spijsverteringskanaal. Voorbeelden zijn de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Wanneer je IBD hebt werkt de beschermende bekleding van je darm niet goed en kunnen bacteriën en andere schadelijke stoffen in je bloedbaan terechtkomen.

Wanneer dit gebeurt, valt je immuunsysteem de schadelijke stoffen aan, wat leidt tot verdere ontsteking van je darm en veel vervelende symptomen, zoals pijn, diarree en malabsorptie. Hoewel het onderzoek hiernaar beperkt is, suggereren enkele dierstudies dat de alkaloïden in nachtschade de darmwand verder kunnen beschadigen.

In twee afzonderlijke onderzoeken bij muizen met IBD bleken de alkaloïden in aardappelen de darmdoorlaatbaarheid nadelig te beïnvloeden en hun darmontstekingen te verhogen.

Effecten op andere auto-immuunziekten

Nog minder is bekend over de effecten van nachtschade op andere auto-immuunziekten. Sommige mensen met reumatoïde artritis, een ziekte waarbij de gewrichten zijn ontstoken, melden een verergering van symptomen zoals gewrichtspijn en zwelling na het nuttigen van nachtschade.

Veel mensen met deze ziekten hebben nachtschade uit hun dieet geëlimineerd en melden verbetering van de symptomen. Het bewijs voor deze bevinding is op dit moment voornamelijk anekdotisch en moet worden bestudeerd.

Volgens de Arthritis Foundation is de overtuiging dat het eten van nachtschadegroenten artritis verergert een mythe. Ze beweren zelfs dat mensen met artritis baat kunnen hebben bij het hoge voedingsgehalte in nachtschade.

Dit wordt ondersteund door een onderzoek uit 2011. In deze studie werd ontdekt dat ontstekingen en DNA-schade verminderden bij gezonde mannen die zes weken lang gele of paarse aardappelen aten, wat nachtschadegroenten zijn. Ook hier kunnen we concluderen dat er meer wetenschappelijk onderzoek nodig is om gegronde conclusies te kunnen trekken.

Gevoeligheden en allergieën

Het is mogelijk dat je een lichte intolerantie het voor nachtschadeplanten. Dat betekent dat je niet goed in staat bent om nachtschade te verteren. Een echte allergie voor nachtschadeplanten wordt als zeer zeldzaam beschouwd. 

Nachtschade-allergieën worden veroorzaakt door glycoalkaloïden, een stof die van nature door alle nachtschadeplanten wordt geproduceerd. Dit is een natuurlijk bestrijdingsmiddel dat de plant helpt in de strijd tegen ziekteverwekkers, zoals bacteriën. Dit stofje kan bij mensen met een allergie een immuunrespons stimuleren.

Een allergie voor aardappelen komt het vaakst voor, omdat ze naast glycoalkaloïden verschillende andere allergenen bevatten. Vaak wordt de aardappelallergie niet veroorzaakt doordat de aardappel tot de nachtschadefamilie behoort, maar door andere aanwezige stofjes. Allergieën voor aubergines zijn vrij zeldzaam.