Nachtschade: Schadelijk of Hartstikke Gezond?

Nachtschadegroenten. Dat klinkt gevaarlijk he? Gelukkig valt dat reuze mee. Grote kans zelfs dat je deze groenten vrijwel dagelijks gebruikt. Bekende voorbeelden zijn tomaten, aubergines, paprika’s en aardappelen. Deze voedingsmiddelen bevatten belangrijke voedingsstoffen en bieden veel gezondheidsvoordelen.

Mensen met auto-immuunziekten zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en reumatoïde artritis vermijden nachtschade vaak. Maar waarom eigenlijk? Er wordt beweerd dat de in nachtschadegroenten aanwezige alkaloïden ontstekingen zouden veroorzaken. Er is echter weinig wetenschappelijk bewijs dat deze claim onderbouwt.

In dit artikel vertellen we je wat nachtschade is, het effect van deze groenten op je gezondheid en waarom je ze niet hoeft te vermijden. 

Diëtist Desiré van der Kruk beantwoordt jouw vragen

Geschreven door Desiré van der Kruk, DiëtistBSc Voeding en diëtiek, WO niveau Nutrition, Exercise and Sports

Nachtschadegroenten behoren tot de plantenfamilie Solanaceae

Wat is nachtschade?

Nachtschadegroenten behoren tot de plantenfamilie Solanaceae. De oorsprong van de naam nachtschade is onduidelijk, maar kan te maken hebben met het duistere en mystieke verleden van deze planten. Het gerucht gaat dat sommige nachtschades vroeger werden gebruikt als verdovende middelen en hallucinogenen.

De nachtschadefamilie omvat meer dan 2.000 soorten planten, maar slechts heel weinig ervan worden daadwerkelijk gegeten. Sommige, zoals belladonna, zijn zelfs giftig. Nachtschade omvat echter ook groenten die al honderden jaren het hoofdvoedsel zijn van veel samenlevingen.

Enkele van de meest geconsumeerde nachtschadegroenten zijn:

  • Aubergines
  • Paprika's
  • Aardappelen
  • Tomaten

De plantenfamilie solanaceae kan worden ingedeeld in vele plantengeslachten en -soorten. Zo omvat het geslacht Capsicum naast paprika ook tabasco, chilipeper en jalapeño-peper. Deze ‘familieleden’ behoren allemaal tot de nachtschadegroente.

Gezondheidsvoordelen van nachtschade

Nachtschadegroente hebben een hoge nutriëntendichtheid. Dit betekent dat ze veel voedingsstoffen bevatten en relatief weinig calorieën. Omdat er zo veel soorten nachtschade zijn, benoemen we in dit artikel enkel de bekendste. 

Tomaten bevatten belangrijke voedingsstoffen

Tomaten

Tomaten zijn goede bronnen van vitamine C en K, foliumzuur en kalium. Naast vitamines en mineralen bevatten ze ook vezels, eiwitten, essentiële aminozuren en enkelvoudig onverzadigde vetzuren. Bovendien zijn ze rijk aan hoge concentraties diverse antioxidanten. Hierdoor dragen ze bij aan het verkleinen van de kans op hart- en vaatziekte.

Voedingsschema's op maatNieuw

Ontvang elke week een nieuw voedingsschema op basis van je persoonlijke macro- en caloriebehoefte. Inclusief wekelijkse boodschappenlijst.

Elke week een nieuw voedingsschema op maat!
Fitchef logo Powered by FitChef
Voedingsschema's

Deze voedingsstoffen spelen een rol bij verschillende lichaamsfuncties, waaronder het voorkomen van constipatie, het verlagen van je bloeddruk, het stimuleren van je bloedcirculatie, het ontgiften van je lichaam en het behoud van botstructuur en kracht. 

Wist je dat...

...tomaten plantensterolen (cholesterolachtige stoffen) bevatten? Deze stofjes helpen bij het verlagen van je slechte cholesterol 

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert

Paprika’s

Paprika's bevatten ongelooflijke hoeveelheden vitamine C. Deze vitamine kan je veel gezondheidsvoordelen bieden, zoals het helpen verbeteren van de ijzeropname. Andere vitamines en mineralen in paprika zijn vitamine K1, vitamine E, vitamine A, foliumzuur en kalium.

Aubergines leveren een goede hoeveelheid vezels en mineralen

Aubergines

Aubergines leveren een goede hoeveelheid vezels en mineralen. Daarnaast bevatten ze weinig calorieën. Mineralen die in aubergines zitten zijn mangaan, foliumzuur en kalium. Ook zijn ze rijk aan anthocyaan. Dit is een pigment met antioxiderende eigenschappen dat kan beschermen tegen celbeschadiging.

Aardappelen

Aardappelen met schil bevatten behoorlijke hoeveelheden kalium, vitamine C, vitamine B6 en mangaan. Net als de andere nachtschadegroenten zijn ze een bron van antioxidanten.

De slechte reputatie van nachtschade

Hoewel nachtschadegroenten een rijke bron van voedingsstoffen zijn, beweren veel mensen dat ze schadelijk zijn en vermeden moeten worden. De meeste van deze claims lijken te draaien rond een groep stoffen die in nachtschade wordt aangetroffen. Alle nachtschadeplanten bevatten verbindingen die alkaloïden worden genoemd. 

Alkaloïden zijn stikstof bevattende stoffen die doorgaans worden aangetroffen in de bladeren en stengels van planten. Ze zijn vaak erg bitter en werken als een natuurlijk insectenwerend middel. Ook de eetbare delen van deze planten bevatten soms enkele alkaloïden.

Een alkaloïde die wordt aangetroffen in nachtschadegroenten, solanine, kan zelfs in kleine hoeveelheden giftig zijn. De kenmerken van solanine-vergiftiging zijn misselijkheid, braken, diarree, zweten, hoofdpijn en maagpijn. In grote hoeveelheden kan solanine-vergiftiging dodelijk zijn.

Solanine is sterk aanwezig in groene aardappelen

Het gehalte van dit stofje in eetbare nachtschadegroenten is echter verwaarloosbaar en niet gevaarlijk voor de mens. Er is wel één uitzondering: groene aardappels. Waarschijnlijk zou je die sowieso links laten liggen en dat is maar goed ook. Bij blootstelling aan licht produceren aardappelen meer solanine. Vergroening in aardappelen is een goede indicator voor solanine. 

Wist je dat...

...bereidingswijzen zoals koken maar weinig effect hebben op het solaninegehalte van voedingsmiddelen?

Auto-immuunziekten en nachtschade

Dankzij anekdotisch bewijs hebben nachtschadegroenten een slechte reputatie opgebouwd en wordt gedacht dat ze ontstekingen in je lichaam veroorzaken. Als gevolg hiervan elimineren veel mensen met auto-immuunziekten ze uit hun dieet. 

Een van deze auto-immuunziekten is inflammatoire darmziekte (IBD). Dit is een groep auto-immuunziekten die wordt gekenmerkt door een ontsteking van het spijsverteringskanaal. Voorbeelden zijn de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. Wanneer je IBD hebt werkt de beschermende bekleding van je darm niet goed en kunnen bacteriën en andere schadelijke stoffen in je bloedbaan terechtkomen.

Wanneer dit gebeurt, valt je immuunsysteem de schadelijke stoffen aan, wat leidt tot verdere ontsteking van je darm en veel vervelende symptomen, zoals pijn, diarree en malabsorptie. Hoewel het onderzoek hiernaar beperkt is, suggereren enkele dierstudies dat de alkaloïden in nachtschade de darmwand verder kunnen beschadigen.

In twee afzonderlijke onderzoeken bij muizen met IBD bleken de alkaloïden in aardappelen de darmdoorlaatbaarheid nadelig te beïnvloeden en hun darmontstekingen te verhogen.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Tip

Het is belangrijk op te merken dat de alkaloïden in deze onderzoeken in veel hogere concentraties werden toegediend dan je zult binnenkrijgen wanneer je een normale portie nachtschadegroenten eet. Er is dus meer onderzoek met menselijke deelnemers nodig voordat er definitieve conclusies kunnen worden getrokken.

Effecten op andere auto-immuunziekten

Nog minder is bekend over de effecten van nachtschade op andere auto-immuunziekten. Sommige mensen met reumatoïde artritis, een ziekte waarbij de gewrichten zijn ontstoken, melden een verergering van symptomen zoals gewrichtspijn en zwelling na het nuttigen van nachtschade.

Veel mensen met deze ziekten hebben nachtschade uit hun dieet geëlimineerd en melden verbetering van de symptomen. Het bewijs voor deze bevinding is op dit moment voornamelijk anekdotisch en moet worden bestudeerd.

Volgens de Arthritis Foundation is de overtuiging dat het eten van nachtschadegroenten artritis verergert een mythe. Ze beweren zelfs dat mensen met artritis baat kunnen hebben bij het hoge voedingsgehalte in nachtschade.

Dit wordt ondersteund door een onderzoek uit 2011. In deze studie werd ontdekt dat ontstekingen en DNA-schade verminderden bij gezonde mannen die zes weken lang gele of paarse aardappelen aten, wat nachtschadegroenten zijn. Ook hier kunnen we concluderen dat er meer wetenschappelijk onderzoek nodig is om gegronde conclusies te kunnen trekken.

Gevoeligheden en allergieën

Het is mogelijk dat je een lichte intolerantie het voor nachtschadeplanten. Dat betekent dat je niet goed in staat bent om nachtschade te verteren. Een echte allergie voor nachtschadeplanten wordt als zeer zeldzaam beschouwd. 

Nachtschade-allergieën worden veroorzaakt door glycoalkaloïden, een stof die van nature door alle nachtschadeplanten wordt geproduceerd. Dit is een natuurlijk bestrijdingsmiddel dat de plant helpt in de strijd tegen ziekteverwekkers, zoals bacteriën. Dit stofje kan bij mensen met een allergie een immuunrespons stimuleren.

Een allergie voor aardappelen komt het vaakst voor, omdat ze naast glycoalkaloïden verschillende andere allergenen bevatten. Vaak wordt de aardappelallergie niet veroorzaakt doordat de aardappel tot de nachtschadefamilie behoort, maar door andere aanwezige stofjes. Allergieën voor aubergines zijn vrij zeldzaam. 

Tip

Als je vermoed een (nachtschade-)allergie te hebben, neem dan contact op met je arts.

Beoordeel dit artikel

Diëtist Desiré van der Kruk beantwoordt jouw vragen

Nieuwsgierig naar meer informatie over dit onderwerp?

Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Nieuw Voedingsschema's op maat

Gezond eten was nog nooit zo eenvoudig!

Voedingsschema's
Meer informatie
Fitchef logo Powered by FitChef

Beoordeel dit artikel

Gerelateerde artikelen

Waarom tomaten gezond zijn

Tomaten: de gezondheidsvoordelen op een rij

De tomaat is heerlijk en ook nog eens super gezond. Wist je ook dat een bewerkte vorm van de tomaten zoals tomatensoep e...

12 lekkerste eetbare wilde planten

Wildplukken in eigen tuin, deze 12 planten kun je eten

Vraag jij jezelf wel eens af 'Welke bloemen en planten kun je eten?' Dan ben je hier aan het juiste adres. Veel van deze...

Artritis oorzaken en symptomen

Artritis oorzaken en symptomen

Wat zijn duidelijke artritis symptomen? Herken de symptomen en wees er op tijd bij als het om jouw gezondheid gaat. In ...

Artritis behandelen

Artritis behandelen

Wil je weten hoe een artritis behandeling in z'n werk gaat? Artritis is een pijnlijke reumatische aandoening en vraagt o...

Cayennepeper: Rijk aan Smaak en Vitamines

Cayennepeper: Rijk aan Smaak en Vitamines

Cayennepepers eisen echt de aandacht op in een gerecht. Ze zijn kleurrijk en hebben een dijk van een smaak. Maar wat je ...

aubergine

Aubergine: een smakelijke vruchtgroente vol gezondheid

Aubergine is een van de meest fascinerende ingrediënten die ik ken. De vruchtgroente integreert moeiteloos in allerlei s...

foliumzuur vitamine

Foliumzuur, goed voor iedereen met én zonder kinderwens

Alleen zwangere vrouwen slikken foliumzuur, toch? Als je dit denkt ben je niet de enige. Maar deze vitamine is onmisbaar...

Lees wat je gemist hebt

14131 Mensen gingen je al voor

Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.

Je ontvangt maximaal één persoonlijke e-mail per week van een van onze teamleden.
Een postbode met het (PDF) boek 'Gezond eten voor iedereen'