Home

Gezond leven

Oxytocine: het knuffelhormoon

Oxytocine: het knuffelhormoon

Oxytocine is een lichaamseigen hormoon. Het speelt een belangrijke rol bij onder andere de voortplanting.

Oxytocine wordt ook wel het knuffelhormoon genoemd, omdat het vrijkomt bij intieme interactie. Knuffelen, kussen en seksuele intimiteit kunnen de productie van dit hormoon op gang brengen.

Bij zwangere vrouwen brengt het hormoon de weeën op gang en komt het vrij tijdens de bevalling. Bij borstvoeding speelt het een rol bij het vrijkomen van moedermelk. Oxytocine is daarmee een belangrijke factor in het ontstaan van een band tussen moeder en kind.

De rol van oxytocine in interactie tussen mensen is uitgebreid onderzocht. Het heeft vermoedelijk op nog veel meer manieren invloed op het menselijk gedrag. Naar deze andere effecten moet echter eerst meer onderzoek worden gedaan.

In dit artikel lees je meer over oxytocine en de werking van het knuffelhormoon.

Terry Schouten beantwoordt jouw vragen | Gezondeten.nl

Geschreven door Terry Schouten, Gezondheidswetenschapper & LeefstijlcoachBSc Gezondheidswetenschappen, MSc Zorgmanagement, Post HBO Leefstijl- en vitaliteitscoach

Wat is oxytocine?

Oxytocine is een natuurlijk hormoon. Het wordt geproduceerd door een klein gebied aan de basis van je hersenen, genaamd de hypothalamus. De nabijgelegen hormoonklier, de hypofyse, scheidt het stofje vervolgens af.

Oxytocine werd in 1909 ontdekt door de Britse onderzoeker Sir Henry Dale. Later ontdekte hij ook nog dat het hormoon het toeschietreflex stimuleert bij borstvoeding, waardoor de moedermelk vrijkomt voor de baby.

Inmiddels is duidelijk dat het nog veel meer functies heeft en onder andere een belangrijke rol speelt bij rust, herstel en verbinding.

Oxytocine werkt ook samen met andere hormonen. Wanneer je je bijvoorbeeld tot iemand aangetrokken voelt, dan laten je hersenen dopamine vrij, stijgt je serotoninegehalte en wordt oxytocine aangemaakt. Dit proces zorgt ervoor dat je een golf van positieve emoties voelt.

Wist je dat...

...oxytocine, dopamine en serotonine samen vaak ‘gelukshormonen’ worden genoemd?

Oxytocine bij moeders

Oxytocine speelt een belangrijke rol in het moederschap. Het heeft op verschillende manieren invloed op de geboorte en band tussen moeder en kind.

Bevalling

Het hormoon geeft de baarmoeder het signaal om samen te trekken. Dit is het startsein van de bevalling.

Het helpt ook het proces van bevallen te versnellen, door de productie van andere belangrijke hormonen te verhogen. Na de bevalling helpt het de baarmoeder weer te krimpen tot de oorspronkelijke grootte.

Borstvoeding

Ook wanneer een baby naar de borst grijpt, komt er bij de moeder oxytocine vrij. Dit geeft het lichaam het signaal om melk af te geven voor de baby.

Bonding

Onderzoeken naar de band tussen moeder en kind hebben aangetoond dat moeders met een hoger oxytocinegehalte een liefdevollere houding hebben in de omgang met hun kindje.

Dit komt bijvoorbeeld tot uiting doordat ze:

Vaker kijken hoe het met de baby gaat
De baby vaker liefdevol aanraken
Op een bepaalde manier tegen de baby praten of zingen
Andere verzorgings- en badrituelen aanhouden

Sommige onderzoeken lijken uit te wijzen dat baby's die op deze manier worden verzorgd, zelf ook een boost van oxytocine ervaren. Hierdoor zoeken ze weer meer contact met hun moeder, wat hun band verder versterkt.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Start de quiz

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool

Vind jouw ideale voedingsexpert

Oxytocine bij mannen

Door alle effecten van oxytocine bij de bevalling, en op het moederschap, lijkt dit hormoon een echt vrouwenhormoon. Maar niets is minder waar. Uit studies is gebleken dat mannen bij knuffelen en intimiteit dit hormoon net zoveel aanmaken als vrouwen.

Bij mannen én vrouwen heeft oxytocine een rustgevend effect. Ook draagt het bij aan vriendelijk en zorgzaam gedrag.

Wist je dat...

...de rust en verbinding die door oxytocine ontstaan, ook zorgen voor een verlaagde aanmaak van het stresshormoon cortisol? Dit heeft een positief effect op onder andere je bloeddruk, lichaamstemperatuur en wondgenezing

In sociale contexten heeft oxytocine wel een ander effect bij mannen dan bij vrouwen. Zo speelt het bij vrouwen vooral een rol in hoe ze bepalen met wie ze bevriend raken en hoe ze die relaties onderhouden. Bij mannen heeft het juist invloed op de manier waarop ze concurrentie herkennen en met hun vecht-of-vluchtreactie omgaan.

Dit verschil kan worden verklaard doordat het hormoon in de mannelijke en vrouwelijke amygdala anders werkt. De amygdala is het deel van je hersenen dat verantwoordelijk is voor emotie, motivatie en beloning.

Trouw zijn

Oxytocine kan ook een rol spelen in hoe trouw een man is aan zijn vrouw. Het beïnvloedt namelijk hoe aantrekkelijk mannen hun partner vinden en of ze haar (veel) aantrekkelijker vinden dan andere vrouwen.

Op die manier zorgt het ervoor dat mannen in meer of mindere mate afstand bewaren tot andere aantrekkelijke vrouwen.

Medische toepassingen

Hoe wordt oxytocine medisch gebruikt? Het wordt vaak toegepast als weeënopwekkend hormoon. Het zorgt ervoor dat de baarmoeder zich samentrekt en zet de bevalling in gang.

Om een bevalling in te leiden die niet uit zichzelf op gang komt, wordt het toegediend via een infuus. Ook als de weeën niet sterk genoeg zijn, wordt oxytocine ingezet.

Om overmatig bloedverlies tegen te gaan na een bevalling, keizersnede of abortus wordt het hormoon via een infuus toegediend of geïnjecteerd. Het zorgt ervoor dat de baarmoeder zich samentrekt, waardoor het bloeden kan stoppen. Ter stimulatie van de borstvoeding kan een oxytocine neusspray gebruikt worden.

Wist je dat...

...wanneer oxytocine als medicatie wordt toegediend, dit geen lichaamseigen variant van het hormoon is, maar synthetische oxytocine?

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Start de quiz

Negatieve effecten

Hoewel oxytocine de hechting tussen personen kan bevorderen, kan de werking ervan ook ‘doorslaan’. Vriendjespolitiek en vooroordelen worden dan versterkt, wat kan leiden tot de vorming van groepjes en het uitsluiten van anderen.

Het hormoon is ook in verband gebracht met gevoelens van afgunst en oneerlijkheid. Maar er is meer onderzoek nodig om dit verband volledig te duiden.

Het is ook nog niet precies duidelijk waarom de effecten per persoon variëren en soms dus juist negatief uitpakken. Dit zou onder andere kunnen afhangen van andere factoren, zoals onderliggende psychiatrische stoornissen.

Tekort

Met alle positieve effecten die oxytocine heeft op verschillende lichaamsprocessen, zal het je misschien niet verbazen dat een tekort aan dit hormoon ook gevolgen kan hebben.

Zo is er uit onderzoek een verband gebleken tussen een laag gehalte van het hormoon en het ontstaan van een postnatale depressie.

Oxytocine schade

En ook oxytocine schade is een fenomeen dat steeds meer aandacht krijgt. De overvloedige toediening van oxytocine tijdens de bevalling zou een schadelijk effect kunnen hebben op moeder en baby.

Een effect dat bij moeders meestal wordt geïnterpreteerd als een postnatale depressie. De baby’s zijn in dat geval vaak opvallend alert en aanhankelijk. Oxytocine schade is echter nog niet wetenschappelijk bewezen.

Boost je oxytocine

Wil je op een natuurlijke manier je oxytocine een boost geven? Probeer dan deze activiteiten, waarvan is aangetoond dat ze je niveaus van het hormoon in meer of mindere mate verhogen. Ze zullen je je ongetwijfeld fijner laten voelen!