Spanningshoofdpijn

Spanningshoofdpijn is de meest voorkomende vorm van hoofdpijn.

Dit soort hoofdpijn komt niet in eerste instantie door stress of spanningen, zoals veel mensen denken.

Het is een aandoening die volgens onderzoek te maken heeft met de overdracht van pijnsignalen naar de nek en schouders.

Helaas is er nog meer onderzoek nodig, waardoor patiënten met spanningshoofdpijn vaak veel verschillende behandelingen proberen, en niet altijd met het gewenste resultaat.

Je kunt je voorstellen dat chronische spanningshoofdpijn je leven nogal lam kan leggen.

Op sociaal vlak, op het gebied van werk, je gezinsleven; concentreren op taken en genieten van activiteiten kost een hoop meer energie zonder acute of chronische hoofdpijn.

In dit artikel gaan wij dieper in op vragen rond spanningshoofdpijn.

Wat houdt spanningshoofdpijn precies in? Welke oorzaken zijn er bekend?

Hoe zou ik zelf kunnen vaststellen dat ik aan spanningshoofdpijn lijd?

En wat zijn mijn mogelijkheden als het gaat om het verminderen van de spanningshoofdpijn?

Zijn er behandelmethodes waardoor ik niet afhankelijk ben van verslavende medicatie?

Lees verder om hierachter te komen.

Wat is spanningshoofdpijn?

Spanningshoofdpijn wordt ook wel 'spierspanningshoofdpijn' genoemd. Er staat teveel spanning op de spieren van de nek en de schouders, zonder dat er per definitie door de patiënt spanning wordt geleverd.

De monnikskap-spier kan bijvoorbeeld vreselijk pijn doen. De pees-aanhechtingen zijn overgevoelig.

Spanningshoofdpijn gaat vaak samen met andere vormen van hoofdpijn, zoals migraine en medicatie-afhankelijke hoofdpijn.

De meeste patiënten die voor het eerst te maken krijgen met dit soort hoofdpijn zijn achter in de 40.

Maar ook kinderen kunnen last hebben van spanningshoofdpijn.

Oorzaken spanningshoofdpijn

Er is nog niet met zekerheid te zeggen wat de oorzaak is van spierspanningshoofdpijn. Daarvoor is meer onderzoek nodig.

Wel denken deskundigen dat het heeft te maken met een verandering in pijnervaring in spieren en bindweefsel.

Er zou een verstoring zijn in het versturen en ontvangen van pijnsignalen door de hersenen (overactieve pijnreceptoren) waardoor de pijngrens lager wordt.

Een teveel aan stress en angstgevoelens die samentrekkingen in de spieren van het hoofd, de nek en de schouders zouden veroorzaken kunnen mogelijk ook tot de oorzaken behoren.

Bij vrouwen komt spanningshoofdpijn vaker voor dan bij mannen.

Als je ouder wordt neemt spanningshoofdpijn vaak af.

Wellicht heeft het soort hoofdpijn ook te maken met hormonen.

Symptomen spanningshoofdpijn

Mensen beschrijven spanningshoofdpijn vaak als het gevoel alsof er een knellende band om je hoofd zit geklemd.

De pijn is dof en drukkend. De huid van nek- en schouderspieren is erg gevoelig en kan samentrekken.

De pijn trekt op vanuit de nek en schouders en is dan voelbaar op verschillende plaatsen in het hoofd, vaak aan beide zijden.

Waar de pijn precies zit verschilt per persoon.

Hoe lang de pijn aanhoudt is ook per persoon verschillend. Soms hebben patiënten er af en toe last van maar soms ook continu.

Bijkomende klachten

Het kan zijn dat je last hebt van een verminderde eetlust.

Depressie komt veel voor bij patiënten. Of depressie en spanningshoofdpijn met elkaar verbonden zijn is niet duidelijk.

Veel mensen worden pas geleidelijk depressief na een periode van onophoudelijke pijn en het effect dat dit heeft op hun leven.

Je hoort vaak dat zij aangeven dat ze, voordat hun klachten begonnen, een gezond en zorgeloos leven hadden.

Spanningshoofdpijn heeft veel overéénkomsten met migraine.

Het verschil met migraine is dat je bij spanningshoofdpijn doorgaans geen last hebt van vlekken en flitsen voor je ogen (aura's), moeite met spreken, misselijkheid en overgeven en overgevoeligheid voor licht en geluid.

Acute en chronische spanningshoofdpijn

Acute spanningshoofdpijn betekent dat je een aanval krijgt van hoofdpijn. Deze duurt meestal rond de 30 minuten maar kan ook dagen aanhouden.

Als je minder dan 15 dagen per maand last hebt van spanningshoofdpijn dan noemen we dat episodische spanningshoofdpijn.

Dit kan gemakkelijk overgaan in chronische hoofdpijn.

Men spreekt van chronische spanningshoofdpijn als de klachten tenminste 15 dagen per maand aanwezig zijn. Dat hoeft niet 15 dagen achter elkaar te zijn.

Je hebt in dat geval eigenlijk vaker wel dan geen hoofdpijn.

Chronische spanningshoofdpijn valt onder chronische dagelijkse hoofdpijn.

Chronisch betekent: aanhoudend. Het betekent niet 'ernstig', maar kan dat wel worden als er andere klachten bijkomen.

Ondanks dat het dus een vreselijk nare aandoening is die maar door kan blijven zeuren, kun je -tot op zekere hoogte- nog wel je dagelijkse dingen doen en indien nodig inspanningen leveren. Hierdoor wordt de hoofdpijn niet minder.

Bij een migraine aanval kun je vaak helemaal niets meer doen, alleen maar liggen.

Diagnose spanningshoofdpijn

Slik je meer dan twee keer per week pijnstillers tegen de hoofdpijn?

Dan is het verstandig om langs je huisarts te gaan.

Je kunt thuis wel alvast voor jezelf op een rijtje zetten of er niet een oorzaak voor de hoofdpijn is die je zelf weg kunt nemen.

Denk aan een teveel aan stress, oververmoeidheid, kaakklemmen, hyperventilatie, een tekort aan vocht of te weinig ventilatie in je huis.

Maar denk ook aan hormonale veranderingen, een teveel aan cafeïne, alcohol of tabak, overbelasting door lawaai, een verkeerde lichaamshouding of te lang achter een beeldscherm zitten.

Ben je misschien overgevoelig voor bepaalde voeding of ben je aan het Ben je misschien overgevoelig voor bepaalde voeding of ben je aan het diëten of detoxen? Zijn je ogen achteruit gegaan? of detoxen? Zijn je ogen achteruit gegaan?

Misschien heb je een aandoening waardoor de hoofdpijn opspeelt (zoals een hoge bloeddruk) of slik je medicatie waarvan hoofdpijn één van de bijwerkingen is.

"Indien je hoofdletsel hebt opgelopen en plotseling veel hoofdpijn krijgt, of wanneer je plotseling hoge koorts krijgt, dubbel gaat zien of een epileptische aanval krijgt (in combinatie met hoofdpijn), dan is het raadzaam om met spoed naar het ziekenhuis te gaan!"

Als je in bovenstaande oorzaken voor hoofdpijn jezelf niet herkent maar ook als je een voorgeschiedenis hebt van hoofdpijn, maak dan een afspraak met je huisarts.

Van tevoren kun je een hoofdpijn-dagboek opstellen waarin je de symptomen, de frequentie, de duur, de hevigheid en de plaats van de hoofdpijn aangeeft.

En ook eventuele triggers van de hoofdpijn (dingen die de hoofdpijn uitlokken, zoals weinig slapen).

Zo kan de arts sneller en nauwkeuriger een diagnose stellen.

De arts kan je eventueel doorsturen naar een neuroloog, die in bepaalde gevallen een CT scan of een MRI scan maakt van de hersenen. Dit om andere oorzaken dan hoofdpijn uit te sluiten.

Behandeling en verminderen van spanningshoofdpijn

Medicatie

Medicatie bij spanningshoofdpijn heeft twee doelen: een aanval afbreken en een aanval voorkomen.

Paracetamol en ontstekingsremmende middelen zoals triptanen kunnen tijdelijk goed werken, maar kunnen ook zorgen dat je afhankelijk wordt van medicatie.

Je kunt dan medicatie-afhankelijke hoofdpijn krijgen: hoofdpijn veroorzaakt door medicatie tegen hoofdpijn.

Dit proberen de artsen te allen tijde te voorkomen.

Medicatie is met name geschikt bij episodische spanningshoofdpijn.

Slik deze medicatie niet meer dan 9 dagen per maand. Een combinatie van medicijnen werkt vaak nog beter.

Preventieve medicatie is minder verslavend. Bijvoorbeeld (tricyclische) anti-depressiva.

Je hoeft niet depressief te zijn om anti-depressiva te slikken. Ze kunnen namelijk de ontwikkeling van de hoofdpijn stabiliseren.

Wel heeft dit soort medicijnen vaak bijwerkingen als slaperigheid, een droge mond en gewichtstoename.

Anti-epilepsie medicatie zoals Topamax en Neurontin en spierverslappers zoals Zanaflex kunnen ook effect hebben. Deze medicijnen hebben wel vaak enkele maanden nodig om te beginnen te werken.

Wat je thuis kunt doen

Er zijn veel manieren om de hoofdpijn te verlichten, maar niet elke methode werkt bij iedereen effectief.

Een gezonde lifestyle is wel iets dat bij alle patiënten verergering voorkomt.

Dit houdt in: voldoende beweging, gezonde voeding (eventueel met voedingssupplementen)en het vermijden van een teveel aan stress, cafeïne, alcohol en tabak.

Slaap voldoende maar ook niet te lang, ventileer je huis goed, ga niet teveel achter je beeldscherm zitten en houdt een goede lichaamshouding aan.

Probeer (nek)spierversterkende oefeningen, ontspanningsoefeningen en ademhalingsoefeningen te doen zoals yoga en meditatie. Deze zijn goed voor je doorbloeding en je lichaamshouding.

Neem een warm bad, een warme kruik of juist koude compressen of douches. Wat goed werkt (ook op de lange termijn) is per persoon verschillend.

Masseer jezelf en gebruik tijdens het slapen een nek-rol voor stabiliteit van je nek.

Een infraroodlamp kan ook voor verbetering zorgen.

Ook belangrijk: licht je familie, vrienden en naaste collega's in over de aandoening en deel je gevoelens zodat er meer begrip kan ontstaan voor jouw situatie.

Behandelingen buitenshuis

Zoek eventueel een hulpverlener, een steungroep van lotgenoten en/of een forum waar je kunt praten over dingen waar je tegenaan loopt.

Alternatieve therapieën zijn voor veel patiënten effectief gebleken.

Je kunt hierbij denken aan ergotherapie (oplossingen bieden voor dagelijkse handelingen), myofeedback (meten van spierspanningen) neurofeedback/biofeedback (meten van hersengolf-activiteiten), fysiotherapie, manuele therapie, chiropractie en acupunctuur.

Tot de nieuwste behandelmethodes behoort ook het toedienen van botox injecties om spieren te ontspannen.