Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden is het belangrijk om te weten of er sprake is van een glutenallergie (coeliakie) of van een gluten-intolerantie (gluten sensitiviteit).
Coeliakie
Gluten zijn eiwitten die voorkomen in graansoorten zoals tarwe, rogge, haver, spelt, kamut en gerst. Eén op de honderd mensen heeft een glutenallergie, ook wel coeliakie genoemd. Dit is een chronische auto-immuunziekte in de darmen. Het veroorzaakt een ontstekingsreactie in het darmslijmvlies. De darmvlokken raken daardoor beschadigd.
Gluten sensitiviteit
Het komt ook voor dat mensen géén aangetoonde coeliakie hebben, maar toch slecht tarwe verdragen. Dit noemen we NCGS (Non Coeliakie Gluten Sensitivity). Er wordt veel onderzoek gedaan naar wat de oorzaak is van deze gevoeligheid voor tarwe. Er wordt aangenomen dat er verschillende oorzaken kunnen zijn en dat gluten sensitiviteit eigenlijk een verzameling van verschillende aandoeningen is.
Suiker
Wanneer iemand gevoelig is voor bepaalde voeding komt dit vrijwel altijd van een eiwit. Suiker is een koolhydraat en bevat geen eiwit. Daarom kunnen mensen met een glutenallergie of een gluten sensitiviteit gewoon suiker eten en heeft dat geen effect op de darmen. Mensen met een glutenallergie of -sensitiviteit hebben over het algemeen ook geen problemen met zoetstoffen. Wel kunnen er darmklachten ontstaan bij overmatig gebruik van zoetstoffen. Het kan dan lijken op een reactie van gluten, maar in feite is het een reactie op de zoetstof.
Diabetes I en Coeliakie
Het is wél een feit dat mensen met diabetes type I relatief meer kans hebben op het ontwikkelen van coeliakie en ook andersom. Vijf van de honderd mensen met diabetes type 1 hebben tevens coeliakie. Dit komt omdat beide ziekten te maken hebben met het afweersysteem. Mensen die lijden aan één van deze ziekten hebben nu eenmaal een verminderd afweersysteem en dus ook meer risico op het ontwikkelen van een andere auto-immuunziekte.
Ook hebben onderzoekers van het LMUC (Leiden Medical University Center) een gezamenlijke boosdoener gevonden. Er is een bepaald enzym dat betrokken is bij de afweer tegen gluten, maar ook tegen de "eilandjes van Langerhans" die het hormoon insuline produceren. Dit betekent dus dat mensen met coeliakie iets meer kans hebben op ontwikkelen van diabetes.