Plotseling gewichtsverlies gebeurt wanneer een persoon ineens veel minder calorieën binnenkrijgt of ineens veel meer calorieën nodig heeft.
Het eerste is het geval bij een sterk verminderde eetlust door bijvoorbeeld mentale problemen, eenzaamheid of een ziekte. Maar ook in het geval van een hongersnood. Ook kan een persoon met dementie minder calorieën binnenkrijgen door vergeetachtigheid bij het eten. Daarnaast kan een persoon door immobiliteit bij het eten, bijvoorbeeld door de ziekte van Parkinson, zelfstandig minder voedsel binnen krijgen.
De tweede oorzaak, meer calorieën nodig hebben, is het geval bij ziekten met ontstekingsreacties in het lichaam. Dit kan gebeuren bij de ziekte van Crohn, kanker en COPD. Het lichaam heeft dan meer energie nodig om de ontstekingen te bestrijden. Zodra de patiënt dit niet kan compenseren door meer te eten, ontstaat er gewichtsverlies. Verder heeft het lichaam bij ernstige brandwonden meer energie nodig om de huid te herstellen.