Ontstoken keelamandelen: symptomen, oorzaken en behandeling

Ontstoken amandelen kunnen erg naar zijn. Ze zorgen voor vervelende klachten en worden niet altijd vanzelf beter. Maar wat zijn ontstoken amandelen precies, hoe herken je ze en wat zijn geschikte behandelingen? Wij leggen het je allemaal uit.

Martijn Pothof, Initiatiefnemer Gezondeten.nl

Geschreven door Martijn Pothof, Initiatiefnemer van gezondeten.nlMSc Exercise Science and Health Promotion

Amandelvormige weefsels zijn belangrijk voor het afweersysteem

De keelamandelen

Keelamandelen, ook wel tonsillen genoemd, zijn twee amandelvormige weefsels links en rechts achterin de keel.

De keelamandelen maken deel uit van het lymfe-systeem. Ze hebben een belangrijke functie, want ze zijn je eerste verdedigingslijn tegen virussen en bacteriën. De amandelen vangen deze schadelijke deeltjes en maken ze onschadelijk, waardoor je niet ziek wordt.

De verschillende soorten amandelen

Er zijn drie verschillende soorten amandelen: 

  • Keelamandelen:deze zitten op de plek waar je mond overgaat in je keel. Je ziet ze aan beide kanten van je huig zitten.
  • Neusamandelen:deze zitten in de holte achter je neus, maar zijn vooral bij kinderen aanwezig. Ze krimpen of verdwijnen zelfs helemaal wanneer je ouder wordt.
  • Tongamandelen:deze zitten aan de zijkant van je tong, maar zijn niet altijd zichtbaar.
Tip

Wanneer alle amandelen ontstoken raken spreken we van een lymfatische ring-ontsteking.

Wat zijn ontstoken amandelen?

Soms zijn de amandelen niet opgewassen tegen de hoeveelheid virussen of bacteriën die je binnenkrijgt. Ze zwellen dan op en worden rood en pijnlijk. Dit zijn ontstoken amandelen. 

Meestal is dit tijdelijk, maar bij sommige mensen zijn de amandelen heel gevoelig. Zij hebben daardoor chronisch last van ontstoken amandelen. 

Voedingsschema's op maatNieuw

Ontvang elke week een nieuw voedingsschema op basis van je persoonlijke macro- en caloriebehoefte. Inclusief wekelijkse boodschappenlijst.

Elke week een nieuw voedingsschema op maat!
Fitchef logo Powered by FitChef
Voedingsschema's
Wist je dat...

... het mogelijk is om amandelen te laten verwijderen? Dat wordt gedaan bij mensen die veel last hebben van ontstoken amandelen.

Er zijn verschillende symptomen bij amandelontsteking

Symptomen

Een amandelontsteking kan ontzettend vervelend zijn.

Meestal heb je van de tongamandelen geen last, maar de neus- en keelamandelen zorgen wel voor vervelende symptomen. 

Ontstoken keelamandelen

Ontstoken keelamandelen zorgen vooral voor veel keelpijn. Slikken doet pijn en vaak heb je ook last van koorts. Ook de volgende symptomen horen bij ontstoken keelamandelen: 

  • Vermoeidheid
  • Slechte adem
  • Ontstoken lymfeklieren
  • Weinig eetlust
  • Snurken
  • Een abces in de keel

Ook kan er een wit-grijs laagje op de keelamandelen ontstaan.

Een kind kan daarnaast last krijgen van huiduitslag genaamd roodvonk. Dit kan een aanwijzing zijn dat de keelamandelen ontstoken zijn omdat het aanverwante aandoeningen zijn. De ontsteking kan zich in chronische gevallen uitbreiden naar het omliggende weefsel en kan zelfs leiden tot abcessen achter de keelamandelen.

Ontstoken neusamandelen

Vooral kinderen hebben last van ontstoken neusamandelen. Dat komt doordat deze amandelen krimpen wanneer je ouder wordt. Je herkent het vooral door langdurige en vaak terugkerende verkoudheid. Andere symptomen van ontstoken neusamandelen zijn: 

  • Oorontsteking
  • Door de mond ademen
  • Kwijlen
  • Snurken
  • Snotneus
  • Slecht slapen
Tip

Keelamandelen kunnen soms ook chronisch ontstoken raken. Daar is sprake van als je meer dan 7 keer per jaar last hebt van een ontsteking.

Oorzaken ontstoken keelamandelen

Amandelontsteking wordt veroorzaakt door ziektekiemen waar het lichaam op dat moment niet tegen bestand is. Meestal gaat het om een infectie met een virus maar het kan ook gaan om een bacteriële infectie. Een bekende bacterie die keel- en amandelontsteking veroorzaakt is bijvoorbeeld de streptokok bacterie.

De keelamandelen die deze ziekteverwekkers opvangen zijn kwetsbaar en vatbaar voor infecties wanneer ze overbelast worden; met name wanneer de patiënt op dat moment ook nog een gebrekkige weerstand heeft.

Infecties op verschillende leeftijden

Vooral kinderen tussen de twee en zeven jaar hebben vaak last van ontstoken keelamandelen. Dat komt omdat hun weerstand nog volop in ontwikkeling is en omdat ze op school veelvuldig in fysiek contact staan met andere kinderen, waardoor een virus of bacterie zich snel kan verspreiden.

Ontstoken keelamandelen zijn dus besmettelijk, althans; het virus of de bacterie die de ontsteking veroorzaakt is overdraagbaar.

Kinderen tussen de twee en vijf jaar worden vaak getroffen door ontstoken amandelen veroorzaakt door een virale infectie. Kinderen tussen de vijf en vijftien jaar hebben vaker last van een bacteriële infectie.

Na de puberteit stijgt je weerstand en daardoor komen ontstoken amandelen minder vaak voor bij volwassenen.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Waarschuw de arts bij twijfel

Wanneer een arts waarschuwen?

Wanneer je binnen een week geen vermindering van de klachten merkt, kun je het beste contact opnemen met de huisarts. Misschien wordt de ontsteking door een bacterie veroorzaakt, waardoor je antibiotica nodig hebt.

Ook bij constant terugkerende ontstoken amandelen is het slim om je huisarts te benaderen. Misschien is het nodig om de amandelen operatief te laten verwijderen.

Wanneer een kind langer dan twee dagen keelpijn heeft, moeite heeft met slikken en zich erg zwak voelt of zwak oogt, dan is het verstandig om een bezoek te brengen aan de huisarts. Krijgt het kind het benauwd, gaat het slikken haast niet meer en / of gaat het kind kwijlen? Waarschuw dan onmiddellijk een arts.

Behandeling acute ontstoken keelamandelen

De huisarts kan je keel, neus, oren en ademhaling onderzoeken.

Ook kan de huisarts onderzoeken of er sprake is van roodvonk, of de lymfeklieren zijn opgezwollen en of de milt vergroot is (tevens een aanwijzing voor ontstoken amandelen).

Met een wattenstaafje kan er wat slijm weggenomen worden uit de keel dat in het lab wordt onderzocht. Zo kan de oorzaak van de ontsteking worden vastgesteld (bacterie of virus). Soms is een aanvullende bloedtest noodzakelijk.

Thuis ontstoken amandelen behandelen

Heb je last van ontstoken amandelen, dan wil je dat ze zo snel mogelijk beter worden. Er zijn verschillende manieren om dit probleem zelf te behandelen mits je niet naar de huisarts hoeft.

Wist je dat...

... ontstoken keelamandelen meestal vanzelf overgaan? Gemiddeld is de ontsteking binnen zeven tot veertien dagen verdwenen.

Rust zodat je lichaam energie kan gebruiken

Tip 1: rust veel

Je lichaam heeft veel energie nodig om een ontsteking te bestrijden.

Zorg er daarom voor dat je voldoende rust neemt. Je hebt nu al het recht om lekker op de bank te hangen en je boek uit te lezen. Ga ook wat eerder naar bed om zo wat meer slaap in je systeem te krijgen.

Grogel met zout water tegen bacterien

Tip 2: gorgel met zout water

Zout water heeft een reinigende werking. Neem dus wat zout water in je mond en gorgel hier minstens een minuut mee. Herhaal dit een paar keer per dag om schadelijke bacteriën uit je amandelen te verwijderen.

Tip

Tip: je kunt ook extra citroensap aan het water toevoegen voor een extra reinigend effect.

verkoeling vermindert de pijn

Tip 3: eet waterijs

Verkoeling vermindert pijn en kan de amandelen helpen om te kalmeren. Eet daarom regelmatig een waterijsje wanneer je ontstoken amandelen hebt.

Let daarbij wel op het suikergehalte van het ijs. Glucose werkt namelijk niet bevorderend tegen de bacteriën. 

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Tip

Ook warme dranken zoals kruidenthee (bijvoorbeeld salie-thee en kamille-thee) en bouillon zijn weldadig voor de keel.

Neem een keelpastille tegen de zere keel

Tip 4: zuig op keelsnoepjes

Je vermindert de keelpijn door je keel vochtig te houden. Zuig op keelsnoepjes om meer speeksel te creëren.

Sommige keelsnoepjes bevatten ook verdovende bestanddelen die de pijn verzachten.

Neem pijnstillers tegen pijn en als ontstekingsremmer

Tip 5: neem pijnstilling

Medicijnen als paracetamol en ibuprofen verminderen niet alleen de pijn, maar werken ook ontstekingsremmend.

Zo heb je minder klachten en gaat de ontsteking ook sneller voorbij.

Tip

Wees bij jonge kinderen extra voorzichtig en overschrijd de dagelijkse dosering zeker niet.

Overige tips

Zorg voor voldoende zuurstof in de kamer; lucht regelmatig en zet de verwarming niet te hoog. Voorkom sigarettenrook of scherpe schoonmaakmiddelen in de slaapkamer.

Het is beter om thuis te blijven zodat je anderen niet kan besmetten. 

Behandeling chronisch ontstoken keelamandelen

Het is erg belangrijk om een goede diagnose te krijgen van een arts om zodoende de behandelwijze te bepalen.

Zeker een bacteriële infectie, zoals die van de groep A streptokokken, dient goed behandeld te worden. Indien dit niet gebeurt loopt je het risico op complicaties zoals:

  • Reumakoorts; een ontstekingsziekte die het hart, de gewrichten, de huid en het zenuwstelsel kan aantasten.
  • Post-streptokokken glomerulonefritis; een ontstekings-aandoening aan de nieren waarbij afvalstoffen niet goed meer kunnen worden afgevoerd.

De huisarts zal je waarschijnlijk doorverwijzen naar een keel-, neus- en oorarts (KNO-arts). Deze probeert de afweging te maken of het noodzakelijk is om de ontstoken keelamandelen operatief te verwijderen.

Voorheen werd een stuk sneller overgegaan op een ingreep waarbij de chronisch ontstoken keelamandelen verwijderd werden. Tegenwoordig gebeurt dit alleen wanneer andere behandelingen, zoals die met antibiotica, niet aanslaan, bij chronische bacteriële infecties of bij complicaties zoals ademhaling- en slikmoeilijkheden, abcessen en slaap apneu.

De ontstoken keelamandelen worden verwijderd in een polikliniek. Na twee weken zul je weer hersteld zijn.

Voorkomen van ontstoken keelamandelen

Je kunt een ontsteking nooit helemaal voorkomen. Wel kun je jezelf beschermen door te zorgen voor een goede hygiëne.

Zorg dat de handen goed en regelmatig worden gewassen, met name na een toiletbezoek en voor het eten. Hoest of nies in je arm of in een tissue, deel geen waterglas met een ander en vervang je tandenborstel regelmatig.

Beoordeel dit artikel

Martijn Pothof, Initiatiefnemer Gezondeten.nl

Nieuwsgierig naar meer informatie over dit onderwerp?

Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Nieuw Voedingsschema's op maat

Gezond eten was nog nooit zo eenvoudig!

Voedingsschema's
Meer informatie
Fitchef logo Powered by FitChef

Beoordeel dit artikel

Gerelateerde artikelen

Keelpijn, 5 gezonde tips tegen een zere keel

Keelpijn, 5 gezonde tips tegen een zere keel

Keelpijn is een onschuldige, maar veel voorkomende kwaal. Als je er last van hebt dan wil je er graag zo snel mogelijk v...

Keelpijn bij het slikken

Keelpijn bij het slikken

Keelpijn: een onschuldig kwaaltje maar ontzettend vervelend. Het doet pijn bij het slikken en vaak ook bij het praten. J...

Droge mond en keel: 8 oorzaken

Droge mond en keel: 8 oorzaken

Iedereen heeft natuurlijk weleens last van een droge mond maar dat is meestal tijdelijk. Een op de vijf mensen heeft hie...

Verstopte neus verhelpen

Verstopte neus verhelpen

Wil je je verstopte neus verhelpen? Een verstopte neus is vermoeiend en oncomfortabel. In dit artikel geven wij tips hoe...

Amandelstenen verwijderen: stinkende brokjes in keel weghalen

Amandelstenen verwijderen: stinkende brokjes in de keel weghalen

Amandelstenen verwijderen is een vies klusje. Deze stinkende brokjes zitten stevig weggestopt in je keelamandelen en kun...

Helicobacter pylori infectie

Wat is een Helicobacter pylori infectie?

Een Helicobacter pylori infectie wordt veroorzaakt door een hardnekkige bacterie. Deze tast je maag aan, waardoor serieu...

Te veel slijm in je keel of neus? Oorzaken en oplossingen

Te veel slijm in je keel of neus? Oorzaken en Oplossingen

Slijm in je neus of keel kan voor veel vervelende situaties zorgen. Zo kun je misschien niet slapen doordat je niet door...

Lees wat je gemist hebt

14121 Mensen gingen je al voor

Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.

Je ontvangt maximaal één persoonlijke e-mail per week van een van onze teamleden.
Een postbode met het (PDF) boek 'Gezond eten voor iedereen'