Bakpoeder, baking soda, zuiveringszout, baksoda, zelfrijzend bakmeel, baking powder. Begint het jou ook al te duizelen? Als je regelmatig bakt, zul je deze ingrediënten wel herkennen. Maar weet je ook exact wat ze doen tijdens het bakproces?
In dit artikel zetten wij de verschillen tussen bakpoeder en baking soda voor je op een rij. Zo weet je na het lezen hiervan precies wanneer je welk ingrediënt moet gebruiken en of je het een door het ander kunt vervangen.
Geschreven door Gerdy Beelen, Gezondheidswetenschapper & Eigenaar LITE LeefstijladviesBSc Health and society, HBO niveau Voedingsdeskundige
Bak je regelmatig koekjes, cake of taarten? Dan wil je niet dat je baksel ingezakt de oven uitkomt. Daarom is het belangrijk om een rijsmiddel toe te voegen. Bakpoeder en baking soda zijn beide rijsmiddelen, waardoor je beslag of deeg goed rijst.
Hoewel beide producten zorgen voor het rijzen van je deeg of beslag, zijn bakpoeder en baking soda twee verschillende ingrediënten. Ze hebben allebei specifieke eigenschappen.
Bakpoeder of baking powder is een rijsmiddel, dat begint te werken zodra het in contact komt met een vloeistof. Hoe dit werkt komt door de bestandsdelen van bakpoeder. Het bestaat uit een carbonaat, een zuur en een stabilisator.
Een stabilisator zorgt is een stofje dat zorgt voor een vertraagde chemische werking. Een carbonaat is een chemische verbinding van koolstof en zuurstof. In bakpoeder vind je het natuurlijke mineraal natriumbicarbonaat.
Zodra er een vloeistof wordt toegevoegd aan bakpoeder, reageren het zuur en natriumbicarbonaat met elkaar: er komt koolstofdioxide vrij. Dit zorgt voor het rijzen.
...bakpoeder geen geur- en smaakstoffen vormt? Er blijft wel zout achter in je deeg, maar verder beïnvloedt bakpoeder de smaak van je baksel niet.
Bakpoeder is verkrijgbaar met een enkele en dubbele werking. De eerste variant wordt bijna alleen maar gebruikt door voedselproducenten en is nauwelijks voor thuisgebruik verkrijgbaar. Het bakpoeder dat je in de winkel koopt heeft bijna altijd een dubbele werking.
Het bakpoeder zorgt daarbij voor twee chemische reacties. De eerste vindt plaats zodra je het poeder vermengt met een vloeistof. De tweede reactie vindt plaats wanneer je je beslag verhit. Dat de chemische reactie in twee etappes plaatsvindt is ideaal voor veel recepten, omdat het rijzen op deze manier niet te snel gaat.
...er maïszetmeel als stabilisator wordt toegevoegd aan bakpoeder, om te voorkomen dat het zuur en carbonaat al gaan werken in de verpakking?
Je kunt baking soda kennen onder verschillende namen, zoals: baksoda, zuiveringszout, dubbelkoolzure soda. De scheikundige naam voor het witte, kristalachtige poeder is natriumbicarbonaat.
Dit natuurlijke mineraal wordt pas geactiveerd wanneer je het combineert met een zuur ingrediënt en een vloeistof: er ontstaat koolzuurgas waardoor je baksel rijst.
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.
Ga naar de Matching tool
Bakpoeder bevat natriumbicarbonaat, maar daarnaast ook een zuur. Baking soda is alleen natriumbicarbonaat. Daarom bevatten recepten met baking soda altijd een zuur ingrediënt, zoals citroensap, azijn of karnemelk. Bij activatie van het carbonaat komt koolstofdioxide vrij en begint je baksel te rijzen
Wist je dat baking soda niet alleen als rijsmiddel wordt gebruikt, maar ook een handig hulpmiddel in je huishouden kan zijn? Dat komt met name doordat natriumbicarbonaat antibacteriële eigenschappen heeft.
Een paar voorbeelden van de vele toepassingen van baking soda:
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat baking soda verschillende gezondheidsvoordelen biedt. Let hierbij op dat deze gezondheidsvoordelen niet altijd grondig zijn onderzocht. Vraag bij twijfel je huisarts om advies voordat je baking soda gebruikt. De vermeende gezondheidsvoordelen van baking soda zijn:
Overleg altijd met je huisarts voordat je begint met de inname van baking soda. Zo is baking soda rijk aan natrium, een bestanddeel van zout, en te veel zout in je lichaam kan een hoge bloeddruk in de hand werken. Ook kan langdurige consumptie leiden tot hartproblemen en metabole alkalose, waarbij de balans tussen zuur en diens tegenhanger base in je bloed verstoord is.
Nu je het verschil kent tussen bakpoeder en baking soda, vraag je je misschien af wanneer je welk rijsmiddel gebruikt. Dat heeft te maken met de balans tussen zuur en diens tegenhanger: base.
Staat er een zuur ingrediënt in je recept, zoals wijnsteen (cream of tartar), citroensap, azijn of karnemelk? Dan gebruik je baking soda, omdat er al een zuur ingrediënt in je deeg of beslag zit.
Andersom voeg je bakpoeder toe als er geen zuur in het recept is opgenomen. Het zuur hierin zorgt dan voor het rijzen van je baksel.
...sommige recepten zowel bakpoeder als baking soda bevatten? Soms moet het zuur in een recept namelijk worden gecompenseerd door baking soda, maar is dit onvoldoende om het bakproduct goed te laten rijzen.
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Heb je onvoldoende bakpoeder in huis, maar nog wel een pot baking soda in de kast staan? Of is er een andere reden waarom je deze rijsmiddelen wilt vervangen? Je kunt de twee niet zomaar één op één wisselen, maar er zijn wel mogelijkheden.
Wil je bakpoeder vervangen door baking soda? Dan heb je extra ingrediënten nodig. Baking soda mist een zuur, waarmee het rijsproces in je bakproduct wordt geactiveerd. Voeg daarom een zuur toe, zoals wijnsteen, citroensap of karnemelk. Deel vervolgens de hoeveelheid bakpoeder door drie als je het veel krachtigere baking soda gebruikt.
...er een chemische, bittere smaak kan ontstaan als je baking soda niet combineert met een zuur?
Je kunt baking soda vervangen door bakpoeder. Wees je er wel van bewust dat je baksel iets anders uit de oven kan komen. Als je bakpoeder gebruikt in plaats van baking soda hoef je geen extra ingrediënten toe te voegen aan je beslag of deeg. Bakpoeder bevat namelijk al een zuur dat het rijzen activeert.
Doordat bakpoeder minder krachtig is als baking soda, heb je drie keer zoveel bakpoeder nodig. Je vervangt één theelepel baking soda dus door drie theelepels bakpoeder.
Naast baking soda en bakpoeder, tref je ook wel eens zelfrijzend bakmeel aan in recepten. Zelfrijzend bakmeel bestaat uit bloem en bakpoeder, waarbij het bakpoeder het rijzen van je baksel activeert. Staat er in je recept dat je bloem en bakpoeder nodig hebt? Dan kun je dus prima zelfrijzend bakmeel kopen.
Andersom kun je zelfrijzend bakmeel niet zomaar vervangen door bloem: je mist dan namelijk een rijsmiddel (het bakpoeder). Voor sommige recepten heb je geen rijsmiddel nodig en volstaat alleen bloem.
Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!
Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.
Ga naar de Matching tool
Zuiveringszout is een erg veelzijdig product. Je kunt het als verzorgingsproduct gebruiken, maar je kunt het ook voor di...
Ben je weleens jaloers op die mooie witte tanden van filmsterren en BN’ers? Bedenk je dan dat die in de meeste gevallen ...
Zout: wie gebruikt het niet in meer of mindere mate? Zonder zout zijn veel maaltijden toch wat smakeloos. Alhoewel tevee...
De pannenkoek is een typisch Nederlandse lekkernij. We eten het gerecht als ontbijt, lunch, diner of als nagerecht. Toch...
Zure melk drinken? Bah, daar moet je vast niet aan denken. Toch zorgt de frisse zurige smaak van karnemelk voor een aang...
Bruine, witte, gele, jasmijn, zilvervlies, basmati; de lijst met rijstsoorten is eindeloos. Deze populaire graansoort wo...
Wat is de overeenkomst tussen koriander en matcha? Je vindt het heerlijk of je haat het! Matcha is een felgroen poeder ...
Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.
