Een supplement waarmee lichaamsvet als sneeuw voor de zon verdwijnt, dat wil toch iedereen? Steeds meer mensen gebruiken fat burners in de hoop snel af te vallen. In dit artikel bespreken we wat fat burners zijn en of ze echt werken.
Fat burners, slecht voor de gezondheid?
Geschreven door Desiré van der Kruk, DiëtistBSc Voeding en diëtiek, WO niveau Nutrition, Exercise and Sports
Wat zijn fat burners?
Fat burners, ook wel vetbranders genoemd, zijn voedingssupplementen waarvan wordt beweerd dat ze je stofwisseling verhogen, de vetopname verminderen en bijdragen aan een verhoogde vetverbranding. Vaak bevatten deze supplementen een aantal ingrediënten die in verband wordt gebracht met vetverlies. Fabrikanten promoten ze vaak als wondermiddel om je gewichtsproblemen op te lossen.
Soorten en werking
Fat burners zijn verkrijgbaar in diverse vormen, waaronder capsules, poeders en thee. Daarnaast heb je ook verschillende soorten, die ieder op een andere manier werken. Dit zijn enkele van de meest voorkomende fat burners:
Eetlustremmers
Dit type bevat ingrediënten die ervoor zorgen dat je je langer verzadigd voelt, waardoor het risico op overeten minder is. Het idee is simpel: hoe minder je eet, hoe makkelijker het is om overtollig vet te verbranden.
Thermogene fat burners
Het woord "thermogeen" betekent letterlijk warmteproducerend. Wanneer je lichaam calorieën verbrandt, genereert het meer warmte. Supplementen die het metabolisme of de vetverbranding stimuleren, worden als thermogeen beschouwd. Thermogene fat burners bevatten natuurlijke ingrediënten die je metabolisme stimuleren en de vetverbranding verhogen. Enkele van de meest populaire bekende voorbeelden zijn cafeïne en groene thee.
Vetblokkers
Vetblokkers werken door te voorkomen dat het lichaam vetten opneemt. Met dit type fat burner worden overtollige vetten via de stoelgang uit het lichaam uitgescheiden. Dit voorkomt dat overtollig vet in vetweefsel verandert.
Stimulantvrije fat burners
Een fat burner zonder stimulanten bevat enkel cafeïnevrije ingrediënten. Deze categorie bevat middelen die beter geschikt om bijvoorbeeld ’s avonds of vlak voor bedtijd te nemen trainen. Deze fat burners bevatten stimulantvrije ingrediënten die ook je metabolisme kunnen stimuleren om meer lichaamsvet te verbranden.
Wist je dat...
...veel claims van fat burners zijn gebaseerd op enkele of niet goed onderbouwde onderzoeken. Eén wetenschappelijke studie zegt niets. Soms berusten resultaten op toeval of is het onderzoek uitgevoerd met een zeer kleine onderzoeksgroep. Ga je vele onderzoeken met elkaar vergelijken en laten ze allemaal hetzelfde resultaat zien? Dan kan je ervan uit gaan dat de resultaten kloppen.
Veelgebruikte ingrediënten
Fat burners bevatten vaak meerdere ingrediënten waarvan wordt gezegd dat ze voor gewichtsverlies kunnen zorgen. Enkele van de meest voorkomende zijn:
Powered by FitChef
Cafeïne
Cafeïne is een van de meest voorkomende ingrediënten in fat burners. Van dit stofje wordt aangenomen dat het gewichtsverlies beïnvloedt door je stofwisseling te verhogen en de eetlust te onderdrukken. Er is echter weinig onderzoek gedaan naar de lange termijn effecten van cafeïne op gewichtsverlies. De korte termijn effecten op je gewicht zijn over het algemeen klein.
Groene thee extract
Veel afslanksupplementen bevatten extracten van groene thee. Groene thee wordt in verband gebracht met een hogere verbranding. Het effect van dit thee-extract lijkt helaas verwaarloosbaar. Wil je echt vet verbranden? Dan kun je beter een stevige wandeling gaan maken.
Carnitine
Carnitine is een stofje dat je lichaam zelf kan aanmaken uit bepaalde aminozuren (bouwstoffen van eiwitten). Van carnitine wordt beweerd dat het de vetstofwisseling verbetert, de vetmassa vermindert en de spiermassa vergroot. Dit is echter onvoldoende bewezen. Je vindt het in veel voedingsmiddelen zoals rood vlees, vis en melk .
Yohimbe
Deze plantenstof is afkomstig van de bast van de yohimbeboom. Het staat bekend als een lustopwekkende stof, maar kan mogelijk ook helpen bij de vetverbranding. Yohimbe wordt gebruikt in veel afslanksupplementen, al is er is weinig onderzoek naar gedaan. Een klein onderzoek uit 2006 onder 20 professionele voetballers wees uit dat het nemen van yohimbine het vetpercentage met 2,2% verminderde.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Hoe gezond eet jij?
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Wil jij graag je gezondheid verbeteren?
Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.
Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Wist je dat...
...ondanks het feit dat yohimbe veel gebruikt wordt in afslanksupplementen is het niet geheel ongevaarlijk. Het kan hoofdpijn, angst en een verhoogde bloeddruk veroorzaken.
Oplosbare vezels
Oplosbare vezels zoals pectines, bèta-glucanen, psyllium, glucomannan en guargom worden allemaal dikker in water en vormen een gelachtige substantie in je darmen. Deze gel vertraagt het ledigen van je maag, waardoor de spijsvertering en de opnametijd toenemen. Het eindresultaat is een langdurig vol gevoel en een aanzienlijk verminderde eetlust.
Vezelsupplementen worden meestal gemaakt door vezels uit planten te isoleren. Hoewel deze geïsoleerde vezels enige gezondheidsvoordelen kunnen hebben, is het bewijs voor gewichtsverlies niet overtuigend. Een zeer groot onderzoek wees uit dat psyllium en guargom (beide oplosbare, stroperige vezels) niet effectief zijn als supplementen voor gewichtsverlies.
Glucomannan, een vezel dat wordt gewonnen uit de konjac-wortel, kan een zeer bescheiden gewichtsverlies veroorzaken. Het is echter veel beter om vezels uit je voeding te halen in plaats van uit supplementen.
Je kunt je vezels beter uit gevarieerde en gezonde voeding halen dan uit supplementen. Gezonde voeding bevat daarnaast namelijk ook andere mineralen en voedingsstoffen leveren die je lichaam nodig heeft.
Chitosan
Chitosan wordt gemaakt van chitine, een koolhydraat dat voorkomt in onder andere insecten en schaaldieren zoals kreeften en garnalen. Van chitosan wordt gedacht dat het vetabsorptie voorkomt doordat het vetmoleculen in de darm bindt. Overtollige vetten zouden dan worden uitgescheiden via de ontlasting.
Uit diverse wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat chitosan niet effectief is voor gewichtsverlies. Deelnemers aan de studies hadden geen significante toename van vet in de ontlasting. Er is over het algemeen ook geen waarneembaar gewichtsverlies bij dit ingrediënt.
Overige stofjes in fat burners
Vetverbranders kunnen ook veel andere stofjes bevatten, zoals geconjugeerd linolzuur, forskolin, chroom, kelp en fucoxanthine. Voor de werking van meeste ingrediënten in fat burners ontbreekt wetenschappelijk bewijs. Cafeïne en groene thee hebben als enige enkele eigenschappen die het vetmetabolisme verbeteren. Maar dit effect is over het algemeen zeer klein.
Gevaren en nadelen
Fat burners bevatten meestal natuurlijke ingrediënten die in kleine doses niet schadelijk zijn. Maar er zijn ook fat burners op de markt die wel gevaarlijk zijn doordat ze hoge doseringen van natuurlijke stoffen bevatten. Zo kan je van te veel cafeïne hartkloppingen krijgen. Ook fat burners die je bij de drogisterij kunt kopen zijn niet zonder risico.
Sommige fat burners bevatten illegale ingrediënten. In het verleden zijn er mensen aan overleden. Zo wordt de fat burner Dexaprine in verband gebracht met psychiatrische stoornissen, hartaanvallen en beroertes. Dit middel is in Nederland dan ook verboden.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Hoe gezond eet jij?
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Als je het gebruik van fat burners overweegt, bespreek dit dan eerst met je arts. Ingrediënten in fat burners kunnen mogelijk een wisselwerking hebben met medicijnen en gezondheidsproblemen veroorzaken, dus het is belangrijk om ervoor te zorgen dat je arts op de hoogte is.
Geneesmiddelen voor gewichtsverlies
Naast fat burners (die vrij verkrijgbaar zijn), bestaan er ook wetenschappelijk onderbouwde medicijnen gericht op gewichtsverlies. Deze zijn alleen verkrijgbaar met een doktersrecept. Voorbeelden van medicijnen voor gewichtsverlies zijn:
- Mysimba
- Orlistat
- Saxenda
Deze middelen kunnen helpen met afvallen wanneer je last hebt van extreem overgewicht of obesitas. Een voorbeeld is vetblokker Orlistat. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat je met dit middel meer afvalt dan met alleen een gezond dieet. Dit effect is echter beperkt (2-4 kg), daarom raadt het Nederlands Huisartsen Genootschap het af.
Veelvoorkomende bijwerkingen zijn maagdarmklachten, ongewild verlies van ontlasting en hoofdpijn. Er is weinig bekend over de lange termijngevolgen. Veel van deze medicijnen zijn niet zonder risico. Medicamenteuze interventies worden in het algemeen afgeraden.
Fatburners, ja of nee?
Fatburners zijn geen wondermiddelen en kunnen daarnaast ongezonde of zelfs schadelijke ingrediënten bevatten. Voor de werking van meeste stofjes in fat burners ontbreekt wetenschappelijk bewijs.
Natuurlijke vetbrandende voedingsmiddelen zoals koffie en groene thee zijn prima om in normale hoeveelheden te consumeren en hebben als enige enkele eigenschappen die het vetmetabolisme verbeteren. Iedereen wil graag een snelle oplossing, dus verwacht geen wonderen. Als het te mooi klinkt om waar te zijn, is het dat waarschijnlijk ook.
Wil je blijvend en op een gezonde manier gewicht verliezen, kies dan voor een verantwoord eetpatroon en voldoende lichaamsbeweging.
