Ooit weleens in het toilet gekeken? Veel mensen zouden het niet toegeven, maar ik denk dat iedereen weleens een nacontrole doet. En dat is alleen maar goed! Want aan de vorm, kleur en geur van jouw ontlasting kun je heel wat opmaken over hoe het met je gezondheid gesteld is.
In dit artikel duiken we dieper in de WC-pot en halen we alle antwoorden boven.
Britse wetenschappers hebben in kaart gebracht hoe je ontlasting eruit kan zien. Ze hebben onderzocht welke van de zeven categorieën wenselijk zijn voor een goede gezondheid.
De zeven types van ontlasting zijn:
-
Type 1:Losse harde keutels, zoals noten (moeilijk uit te scheiden).
-
Type 2:Worstvormig maar klonterig.
-
Type 3:Worstvormig maar met scheuren aan het oppervlak.
-
Type 4:Worstvormig, glad en zacht.
-
Type 5:Zachte keutels met duidelijke randen (makkelijk uit te scheiden).
-
Type 6:Zachte stukjes met gehavende randen, een papperige uitscheiding.
-
Type 7:Waterig, geen vaste stukjes. Helemaal vloeibaar.
Wat de vorm van je ontlasting is, hangt samen met wat je gegeten hebt en de tijd dat deze nodig heeft gehad om door je darmen heen te komen. Als je bijvoorbeeld vezelrijk voedsel hebt gegeten, dan werkt dat als lijm; het houdt de ontlasting samen.
Hoe ziet een gezonde stoelgang eruit?
Een gezonde stoelgang valt onder type drie, vier of vijf van de hierboven besproken categorieën. De vierde categorie in het bijzonder. Je kan een goede drol herkennen aan de volgende kenmerken.
- Kleur: midden- tot lichtbruin
- Lengte: ongeveer 5 cm dik en 45 cm lang
- Vorm: S-vorm
- Structuur: glad, zonder al teveel stukjes onverteerde etensresten
- Plons in water: zacht
- Zinken of drijven: langzame zinker
- Geur: hoe minder de stank, hoe beter de kwaliteit
- Afvegen: hoe minder het nodig is, hoe beter de kwaliteit
Constipatie
Er is sprake van constipatie bij een stoelgang van minder dan drie keer in de week. In categorie een en twee is dan al het vocht uit de ontlasting onttrokken door het lichaam. De ontlasting is hard en droog. Je kunt een opgeblazen gevoel krijgen of kramp in je buik.
Na je 65e heb je meer kans op constipatie. Sommige mensen gebruiken laxeerpillen. Dit is, zeker voor de lange duur, absoluut niet aan te raden want ze werken verslavend voor je lichaam.
Als je een lange periode last hebt van constipatie kun je kans krijgen op aambeien en je darmen kunnen beschadigd raken.
Heb je veel last van diarree en ben je niet plots veranderd van dieet, en eet je ook gewoon gezond? Dan kan het zijn dat je last hebt van een lactose- of glutenintolerantie, of erg gevoelig bent voor deze voedingsstoffen.
Ook kan het te maken hebben met het consumeren van zoetstoffen of fructose (fruitsuikers).
Ernstige aandoeningen
Ervaar je pijn, een sterke afwijking van je ontlasting? Last van hevige gewichtsafname of -toename? Raadpleeg altijd een arts wanneer je je zorgen maakt over je gezondheid.
Als er meer en meer slijm in de ontlasting zichtbaar is, dan kan dit wijzen op aandoeningen waarbij de dikke of dunne darm chronisch ontstoken is. Denk aan: prikkelbare darmsyndroom, de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa of darmkanker.
Blijft de ontlasting er aanhoudend podlood-vormig uitzien? Dan kan er een versperring zitten binnenin de darm. Dit zou in het ergste geval kunnen wijzen op een tumor of darmkanker.
Ook bij aanhoudende zwarte ontlasting of ontlasting met bloed is er vaak iets niet in orde. Er kan een bloeding zitten in het maag-darmstelsel. Bij grijze of witte ontlasting kan je een tekort hebben aan gal. Dit kan een ernstige oorzaak hebben, zoals hepatitis, cirrose (leveraandoening), storingen aan de alvleesklier, of een geblokkeerde gal-gang.
Gelige ontlasting kan duiden op giardia (parasiet), een galblaas probleem, of het syndroom van Gilbert (leverafwijking met lichte mate van geelzucht).
Bij abnormaal ruikende ontlasting kan er ook iets mis zijn. We hebben het dan bijvoorbeeld over een malabsorptie storing (voedingsstoffen kunnen dan niet goed worden opgenomen in het bloed), Coeliakie (glutenintolerantie), ziekte van Crohn, chronische alvleesklierontsteking of taaislijmziekte (in de eerste levensjaren).
Tips voor een goede stoelgang
Last van onze darmen hebben we allemaal weleens en dat hoeft geen probleem te zijn. Wat belangrijk is, is dat de stoelgang gemakkelijk gaat. Ga niet hard zitten drukken.
Bedenk je dat veel zaken en veranderingen in je leven een negatieve invloed kunnen hebben op je stoelgang. Je kunt dan denken aan:
- Chronische stress
- Slechte eetgewoonten
- Tekort aan beweging
- Te snelle of te trage schildklier
- Klimaat
- Medicatie
- Hormonale schommelingen
- Zwangerschap
- De overgang
- Een onregelmatig slaappatroon
- (Herstel van) ziekte
- (Herstel van) operatie
- Voedsel-intolerantie
Waarom is deze houding beter?
In deze hurkende houding is de puborectale spier (de spier die naast de kringspier verantwoordelijk is voor het tegenhouden van de ontlasting) totaal ontspannen en kan je ontlasting eenvoudiger en vollediger naar buiten.
Hierdoor heb je bijvoorbeeld minder kans op aambeien, darmkrampen of constipatie. Dat blijkt uit onderzoek van de bekkenbodemkliniek van de Amerikaanse Stanford universiteit.
Voeding, vezels en een gezonde darmwerking
Als je voldoende vezels eet kun je je darmwerking optimaliseren. Opname door je lichaam van vezels uit groenten is van enorm groot belang. Als aanvulling hierop kun je kiezen voor wateroplosbare vezels, zoals bij voorbeeld te vinden in havermout.
Je kunt ook kiezen voor psylliumvezels. Deze zijn afkomstig van de vlozaad-plant, en zorgen voor zachtere ontlasting en een reiniging van de darmen. Kijk wel uit voor de werking van medicijnen: neem je medicijnen een uur voor of 2 uur na inname van de Psyllium vezels.
Gezonde voeding is essentieel voor goed werkende darmen. Eet geen of zeer weinig suikerrijke en bewerkte producten. Boost je darmen zo af en toe met gefermenteerde producten als tempé, zuurkool of augurken. Probiotica (zoals Kefir) zorgen ook voor een goede balans van de bacteriën in je darmen en voor de peristaltiek (de beweging van je darmen).
Drink daarbij voldoende water en ga naar het toilet als je aandrang voelt en wacht niet te lang daarmee.