De Maag: Anatomie, Functie en meest voorkomende Aandoeningen

Je maag is een belangrijk orgaan dat een essentiële rol speelt bij de vertering van je voedsel. Voedselvertering start in je mond en gaat daarna verder in je maag waar het wordt klaargemaakt voor verdere verwerking en vertering in je darmen.

In dit artikel leggen we je uit hoe je maag is opgebouwd, wat daar precies gebeurt, welke maagaandoeningen er zijn en welke ingrepen er zijn om je maag te verkleinen.

Hoe ziet je maag eruit?

Wanneer de maag leeg is, dan is het een plat orgaan. Dit orgaan lijkt op een ballon die gevuld kan worden tot 3 a 4 liter in totaal. Je kunt het orgaan zien als een omgekeerde peer die bol is aan de bovenkant en smal aan de onderkant.

Je maag bestaat uit twee delen; het bovenste deel (fundus) en het onderste deel (antrum). In dit laatste deel wordt maagsap aangemaakt. Je maag heeft een wand die bestaat uit drie lagen:

Wat gebeurt er in je maag?

Wanneer er voedsel in je maag komt, gaat er een signaal naar je hersenen dat ervoor zorgt dat je maagsap aanmaakt. In het onderste deel van je maag (antrum) wordt dagelijks 1 liter maagsap aangemaakt. Bovendien ontspannen de gladde spieren zich, zodat je maag kan uitzetten.

Doordat je maag het voedsel kneedt, in kleine stukjes verdeelt en vermengt met maagsap ontstaat er een dikke spijsbrij (chymus). Deze brij gaat vervolgens richting je darmen waar verdere vertering plaatsvindt.

Een andere functie van je maag is het uitschakelen van schadelijke bacteriën [1].

Mijn maag knort: wat betekent dit?

Een knorrende maag is voor veel mensen het signaal om (meer) te gaan eten. Toch is het een belangrijk misverstand dat de maag alleen knort als je trek hebt. Soms zijn het juist je darmen (in plaats van je maag) die knorren, waarmee ze laten weten dat de spijsvertering goed werkt.

Knort je maag? Dan kan het dus zijn dat je trek hebt. Toch kan het net zo goed het signaal zijn dat de spijsvertering aan het werk is. Daarbij kan je maag ook knorren omdat het zich alvast aan het voorbereiden is op het eten dat komen gaat. Dit is vaak het geval als je eet op gezette tijden.

Kan je maag groeien of krimpen?

Ja, je maag kan groeien of krimpen. Of beter gezegd, de maag zet uit als je veel eet. De gladde spieren in je maagwand ontspannen zich dan. Hierdoor wordt je maag een beetje ruimer.

Je maag krimpt vanzelf weer na het eten van een maaltijd, dit komt doordat het orgaan zich aanpast aan de hoeveelheid voedsel en vocht die erin zit.

Maagaandoeningen: Brandend maagzuur

Maagzuur is essentieel voor een goede werking van je maag en spijsvertering. Toch roept dit essentiële zuur vaak negatieve gevoelens op. Dat heeft alles te maken met brandend maagzuur dat zorgt voor een branderig en pijnlijk gevoel in je slokdarm. Je kunt dit vervelende gevoel ervaren wanneer de zure inhoud van je maag je slokdarm instroomt. Deze terugstroom kan verschillende oorzaken hebben [3-5]:

1. Scheurtje in je middenrif
In je middenrif zit een kleine opening waar je slokdarm doorheen loopt. Als deze opening te groot wordt, door een scheurtje of breuk, kan een deel van je maag door deze verwijding omhoog komen.

De overgang van je slokdarm naar je maag komt dan in je borstholte, in plaats van je buikholte, te liggen. Hierdoor kan de sluitspier tussen deze twee organen niet meer goed functioneren en kan een deel van je maaginhoud in je slokdarm terechtkomen.

2. Verhoogde druk op de buik
Overgewicht, obstipatie en zwangerschap kunnen leiden tot meer druk op je maag, doordat er minder ruimte is in je buikholte. Hierdoor kan het maagsap omhoog gedrukt worden.

3. Vertraagd leegmaken van de maag
Wanneer je maagspieren hun werk niet of onvoldoende doen zal je maag minder snel leeggemaakt worden. Hierdoor blijft voedsel langer in je maag. Dit kan veroorzaakt worden door overgewicht, diabetes of het gebruik van medicatie en kan vervelende klachten veroorzaken, zoals een opgeblazen gevoel, oprispingen en braken.

4. Ouderdom
Door ouderdom kan het sluitspiertje tussen je maag en slokdarm wat verslappen, waardoor je maaginhoud minder goed in je maag blijft.

5. Roken en alcohol
Door roken en alcohol raakt de sluitspier verslapt, waardoor maagzuur makkelijker de slokdarm in kan stromen.

6. Voeding
Door onder andere koffie, sterke thee, chocolade, scherpe kruiden, koolzuurhoudende dranken, zuur vruchtensap en pepermunt kan de sluitspier zwakker worden.

Maagaandoeningen: Maagzweer

Maagzweren worden veroorzaakt door de Helicobacter pylori-bacterie en komen sinds de jaren ’80 nauwelijks meer voor. Dit komt doordat de bacterie die deze aandoening veroorzaakt tegenwoordig goed kan worden aangetoond en behandeld.

De bacterie kan worden aangetoond met een ontlasting- of ademtest en kan daarna worden behandeld met antibiotica, vaak in combinatie met een maagzuurremmer.

Een maagzweer is een wondje in het slijmvlies van je maag of twaalfvingerige darm. Je twaalfvingerige darm is het eerste deel van je dunne darm, de verbinding tussen je maag en je darmen [6].

Maagaandoeningen: Maagbloeding

Een maagbloeding is een bloeding van de maagwand. Deze bloedingen worden niet altijd opgemerkt en zijn ook vaak pijnloos. Een maagbloeding kan zich zowel acuut als chronisch voordoen, waarbij de acute vorm leidt tot milde of ernstige symptomen.

Typische klachten zijn anemie (moeheid), misselijkheid, bloedbraken, zware ontlasting en algehele malaise. Bij klachten is het erg belangrijk om tijdig naar de dokter te gaan, aangezien je aan (onbehandelde) maagbloedingen zelfs kan overlijden.

Een chronische maagbloeding kent vaak milde symptomen, maar deze kunnen verergeren wanneer de aandoening niet tijdig wordt opgespoord [7]. 

1. Gastric bypass - Dit wordt ook wel een maagomleiding genoemd. Tijdens deze ingreep wordt je maag verkleind en een deel van je spijsvertering omgelegd (bypass). Dit zorgt ervoor dat je minder kunt eten.

2. Maagband - Een maagband deelt je maag in tweeën; een voormaag en een restmaag. De voormaag zit sneller vol, waardoor je eerder stopt met eten.

3. Gastric sleeve - Zo’n 70 tot 80% van je maag wordt operatief verwijderd. Dit heeft invloed op je hormoonhuishouding. Doordat je maag kleiner is heb je minder trek en eet je minder.

In aanmerking komen voor een maagverkleining

Wil je in aanmerking komen voor een maagverkleining, dan zijn er nogal wat regels waarmee je rekening dient te houden. Zo heb je alleen recht op een maagverkleining wanneer je een body mass index (BMI) van 40 of hoger hebt. Dit wordt ook wel morbide obesitas genoemd.

Er zijn echter wat uitzonderingen op de regel, namelijk voor mensen met een BMI van minimaal 35 die ook last hebt van hart- en vaatziekten, diabetes type 2 of gewrichtsproblemen.

Een maagverkleining is alleen beschikbaar voor mensen tussen de 18 en 60 jaar en als je gedurende 5 jaar(of meer) obesitas hebt. Ook moet je diverse methoden om af te vallen hebben geprobeerd en zeer gemotiveerd zijn om gezonder te gaan leven [9].