Een rommelende maag of een vervelend gevoel wanneer je te lang niet hebt gegeten, klinkt voor de meeste mensen niet onbekend. Honger hebben we allemaal weleens. Maar waar komt dit gevoel vandaan? Ik zocht het voor je uit!
Ghreline: daar krijg je honger van!
Geschreven door Sammie Eslamimoghaddam, Diëtist i.o.BSc Voeding en diëtiek
Wat zijn hormonen?
Je groeit, je gaat door de puberteit of je verstijft van de angst. Dit zijn allemaal processen waar hormonen bij betrokken zijn. Het gaat vaak over hormonen, maar wat doen deze stofjes?
Hormonen zijn stoffen die je lichaam zelf aanmaakt. Via je bloedbaan sturen ze je organen en weefsels aan om allerlei lichaamsfuncties in gang te zetten. Hormonen zijn onder andere betrokken bij de voortplanting, stofwisseling, groei, ontwikkeling, spijsvertering, gedrag en orgaanfuncties.
Wist je dat...
… het woord hormoon afkomstig is van het Griekse woord ‘hormon’. Dit betekent ‘in beweging brengen’. Best toepasselijk, aangezien hormonen een signaal aangeven om bepaalde reacties op gang te brengen.
Het hongerhormoon
Als je honger hebt knort je maag, maar wist je dat je hersenen hier ook betrokken bij zijn? Je hypothalamus (hormoonklier) is onderdeel van je hersenen en ontvangt signalen uit je lichaam. Deze hormoonklier regelt je gevoelens van honger, dorst en verzadiging en daarmee ook je energiehuishouding.
Het gevoel van honger heeft te maken met het stofwisselingshormoon ghreline. Dit stofwisselingshormoon is een peptide en bestaat uit verschillenden uit aminozuren. Ghreline speelt een rol in de regulatie van eetlust en stimuleert de voedselinname.
Dit hormoon is hoofdzakelijk afkomstig uit je maag en geeft via je bloedbaan een seintje aan je hersenen dat het tijd is om te eten. Ghreline zorgt het voor het samenknijpen van je maag, waardoor je maag kan gaan rommelen wanneer je honger hebt.
Zo wordt een knorrende maag veroorzaakt
Ghreline stuurt een seintje naar je hersenen, wanneer je maag (bijna) leeg is. Dit stofwisselingshormoon zet je aan om te gaan eten. Uit onderzoek blijkt dat er een piek is in je ghrelinespiegel net voor dat je gaat eten, en dat deze binnen een uur weer sterk daalt.
Powered by FitChef
Nadat je hebt gegeten, heb je een verzadigd gevoel en verdwijnt je honger. Zodra je iets eet, wordt het hormoon leptine afgegeven. Dit hormoon zorgt voor het gevoel van verzadiging. Leptine is de tegenhanger van ghreline en geeft aan wanneer je genoeg gegeten hebt.
Wist je dat...
…ghreline in de volksmond ook wel ‘het hongerhormoon’ wordt genoemd.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Hoe gezond eet jij?
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Wil jij graag je gezondheid verbeteren?
Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.
Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Het gevolg van slapeloze nachten
Je slaapt moeilijk of te kort. Hierdoor ben je moe en voel je je niet zo energiek. Je hebt het gevoel dat je meer moet eten om de dag door te komen of om energie te krijgen. Dat is helemaal niet zo gek. Slaaptekort kan er namelijk voor zorgen dat je lichaam meer ghreline aanmaakt, maar minder leptine.
Door deze wisselwerking krijg je meer honger, maar raak je minder snel verzadigd. Een gevaarlijke combinatie die ervoor kan zorgen dat je meer eet dan nodig.
Uit onderzoek blijkt dat slaapgebrek in verband kan staan met overgewicht. Door slaaptekort heb je namelijk minder energie om te sporten of te bewegen, maar wel meer honger. Een verhoogde voedselinname in combinatie met minder beweging kan zorgen voor gewichtstoename of overgewicht.
Van diëten ga je meer eten
Je probeert minder te eten of verandert van voedingspatroon. Voor je gevoel heb je opeens veel meer honger dan normaal. Dit wordt veroorzaakt door een natuurlijke beschermingsreactie. Wanneer je probeert af te vallen en hierdoor minder gaat eten, kan je lichaam meer ghreline gaan aanmaken.
Je lijf heeft door dat je minder eet dan normaal en ziet dit als een risico om te verhongeren. Om ervoor te zorgen dat dit niet gebeurt, stuurt ghreline een sein naar je hersenen. Doordat je vaak weinig of minder regelmatig eet, kan dit regelmatig voorkomen als je aan het diëten bent.
Daarnaast kan je lichaam wennen aan eetmomenten, als je een vaste routine hebt. Je lijf verwacht op die momenten een maaltijd en bereidt zich daar alvast op voor. Wanneer je vervolgens een keer niet op z’n moment eet, maakt je lichaam uit gewenning ghreline aan. Je krijgt dan dus honger, terwijl je niet gaat eten.
Door diëten kan je lichaam dus te maken krijgen met (onbeantwoorde) hongerbuien. Deze kunnen ervoor zorgen dat je sneller honger krijgt en uiteindelijk meer gaat eten in plaats van minder.
Met een gezond dieet eet je niet minder, maar anders.
Anorexia & ghreline
Anorexia nervosa kan zorgen voor een verstoorde hormoonbalans. Wanneer je voor een langere tijd niet of bijna niks eet, gaat je lichaam vragen om voeding. Je ghrelinelevel gaat omhoog en je krijgt meer honger.
Je zou denken dat je dan meer gaat eten. Maar mensen met anorexia kunnen een ongevoeligheid hebben opgebouwd voor het hongerhormoon: een ghreline-resistentie. Dit bekent eigenlijk dat er wel een hongersignaal wordt afgegeven, maar dat je dit niet goed registreert of er niet op reageert.
Obesitas & de invloed van hormonen
Obesitas (zwaar overgewicht) ontstaat door een te hoge energie-inname. Uit verschillende studies blijkt dat hormonen een grote rol spelen bij deze aandoening. Naar het verband tussen obesitas en de rol van ghreline wordt volop onderzoek gedaan.
Eten, een hoog suikergehalte in je bloed en overgewicht remmen de aanmaak van ghreline. In deze drie gevallen wordt er minder van dit hormoon aangemaakt, waardoor je lijf minder vaak aangeeft dat het tijd is om te eten.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Hoe gezond eet jij?
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Je zou misschien denken dat je juist meer en/of vaker trek hebt als je overgewicht hebt, maar dat is vaak niet het geval. Maar hoe zit het dan? Niet ghreline, maar het hormoon leptine speelt hierbij een grote rol.
Bij (zwaar) overgewicht kan je lijf resistent worden voor dit hormoon. Dat betekent dat je lichaam niet meer reageert op leptine. Het gevolg: je blijft eten (steeds iets meer), maar raakt voor je gevoel nooit echt verzadigd.
Je komt in een hele vervelende situatie terecht. Doordat je te zwaar bent, voel je niet goed aan wanneer je verzadigd bent en blijf je eten. En doordat je niet goed voelt wanneer je vol zit, blijf je eten en verlies je geen gewicht. Zo is de cirkel rond. Dit illustreert waarom het voor mensen met obesitas zo lastig kan zijn om gewicht te verliezen.
Ghreline bepaalt niet hoeveel je eet, maar wanneer je gaat eten. Leptine geeft aan wanneer je genoeg hebt gegeten.
Met deze tips verminder je je hongergevoel
Het kan voorkomen dat je lijf meer ghreline aanmaakt, bijvoorbeeld doordat je een dieet volgt of doordat je slecht hebt geslapen. Gelukkig kun je zelf invloed uitoefenen op de aanmaak van dit hongerhormoon. De volgende leefstijl tips kunnen je daarbij helpen!
- Probeer 7 tot 9 uur per nacht te slapen Een gebrek aan slaap kan zorgen voor een verhoogde afgifte van ghreline en een verminderde afgifte van leptine. Je hebt hierdoor meer honger, maar zit minder snel vol. Door goed te slapen zijn je honger en verzadiging beter in balans.
- Zorg voor een stabiel en gezond gewicht Het kan lastig zijn, maar het behouden van een stabiel en gezond gewicht kan ervoor zorgen dat je honger en verzadiging beter op elkaar afgestemd zijn. Door het behouden van een gezond gewicht, eet je eerder naar behoefte en ben je sneller verzadigd.
- Vermijd crashdiëten Van een crashdieet kan je lichaam schrikken. Hierdoor eet je opeens een stuk minder of heel anders. Op de korte termijn lijkt het effect te hebben, maar op de lange termijn kun je door een crashdieet juist meer gaan eten doordat je meer honger krijgt.
