Eerste hulp bij een ontstoken teen of vinger

Heb jij weleens last van een ontstoken teen of vinger? Een klein wondje of kloofje op je teen of vinger kan al vreselijk pijn doen. Wanneer je niet oppast, kan het wondje gaan ontsteken. Meestal zit zo'n wondje dicht bij de nagelriem van de teen of vinger. Soms gaat het ook om een ingegroeide teennagel. Je huid kan rood, ruw en gezwollen zijn of kan bijvoorbeeld kloppend aanvoelen of jeuken. Zeker een ontstoken grote teen kan veel pijn doen.

Je gebruikt je handen en voeten natuurlijk constant. Je handen komen regelmatig in aanraking met water gedurende de dag. En je voeten zitten bekneld in je schoenen. Daardoor is het soms lastig voor zo'n ontstoken teen of vinger om goed te genezen.

Toch zijn er zeker trucjes om snel van dat zeurende plekje af te komen. In dit artikel vertel ik je hoe je een ontsteking herkent. Hoe je zo'n wondje kunt verzorgen en hoe je ontstekingen kunt voorkomen.

Wat is het verschil tussen een ontsteking en een infectie?

Een ontsteking is niet hetzelfde als een infectie. Een ontsteking kan ook ontstaan door overbelasting (zoals bij RSI) en een infectie niet.

Wat gebeurt er in je lijf bij een ontsteking?

Heb je een ontsteking? Dan gaat je lichaam hard aan het werk om die ontsteking aan te pakken:

1. De roodheid ontstaat doordat de bloedvaten verwijden en de doorbloeding versnelt.
2. De warmte ontstaat door de witte bloedcellen die zeer actief zijn in het ontstoken gedeelte.
3. De zwelling ontstaat door het weefselvocht dat vrijkomt.
4. De pijnreceptoren worden 'geprikkeld' door de zwelling en door chemische stofjes in je lichaam.

Oorzaken van een ontstoken teen of vinger

Tijdens het lopen hebben je tenen (en met name je grote teen) veel te verduren. Ga je hardlopen? Dan komt er nog meer druk op je tenen te staan. Ook verkeerde schoenen (te klein of te smal) kunnen tot pijnlijke tenen leiden.

Heb je je nagels verkeerd geknipt? Dan kun je last krijgen van een ingegroeide nagel. Dit kan komen door verkeerd knippen en leiden tot een ontsteking.

Een ontsteking kan verschillende oorzaken hebben.

Oorzaak 1: Een ingegroeide (teen)nagel

Bij een ingegroeide nagel groeit een puntje van de nagel in het nagelbed. Eerst krijg je dan een wondje en het wondje kan gaan ontsteken. Vervolgens kan er zogenaamd 'wild vlees' (fibroom) ontstaan. Een ingegroeide teennagel komt vooral voor bij de grote teen en kan leiden tot een ontstoken grote teen, maar het kan ook voorkomen bij je andere tenen en zelfs bij de nagels van je vingers.

Indien je naar de huisarts gaat, kan die een watje aanbrengen onder de nagel, of een soort rubberen gootje. Zo kan de nagelpunt weer over het nagelbed heen groeien. Ook kan de huisarts het wild vlees aanstippen met zilvernitraat (hetzelfde spul waarmee wratten worden behandeld).

Oorzaak 2: Nagelriemontsteking (fijt)

Fijt, ook wel Panaritium of Paronychia genoemd, is een ontsteking aan de nagelriem en het nagelbed (de nagelwal genoemd). Er hoopt dan pus op onder de huid (flegmone). Wanneer je dus bovenstaande signalen negeert, kan het zijn dat je hiermee te maken krijgt.

Als je vervolgens niets doet, kan de ontsteking uitwijken naar je botten, gewrichten of pezen, en deze aantasten. De pus kan immers geen kant op. Meestal ligt een bacterie of schimmel (Candida) hieraan ten grondslag.

Als je veel met je handen werkt is het goed om hier extra op te letten. Meestal is vuil de boosdoener. In eerste instantie zal er bijvoorbeeld een etterblaar ontstaan en zal de nagel donker en misvormd en uiteindelijk wit worden. In Nederland loopt het zo'n vaart niet vanwege de goede hygiëne. Maar wees er wel op tijd bij en bezoek je huisarts.

Oorzaak 3: Diabetes en reuma / jicht

Voor mensen met diabetes is het belangrijk dat de voeten goed verzorgd worden, het liefst bij de pedicure of podotherapeut. Bloedvaten en zenuwen kunnen beschadigd raken bij diabetes. De doorbloeding werkt daardoor vaak minder goed en zo valt het soms niet op als er een wondje of ontsteking ontstaat. De ontsteking geneest vervolgens ook minder snel.

Bij reuma en jicht kunnen de gewrichten ontstoken zijn. De vingers en tenen kunnen dan naast rood en gezwollen, ook stijf aanvoelen. Bij een jichtaanval kunnen deze symptomen plotseling op komen zetten.

Dit kun je zelf doen om ontstekingen te voorkomen 

Deze handige tips helpen je om ontstoken tenen en vingers te voorkomen.

• Knip je nagels goed af Knip nagels recht af in plaats van rond en knip ze niet al te kort. Een goed tijdstip om je nagels te knippen is wanneer je net onder de douche vandaan komt omdat de dan vaak harde nagels wat zachter zijn.
• Ga regelmatig naar een pedicure of manicure Wanneer je vaker last hebt van ontstoken tenen of ontstoken vingers, is het wellicht een idee om langs een pedicure (voor je voeten) of manicure (voor je handen) te gaan. Een pedicure kan je bijvoorbeeld bij een ontstoken grote teen adviseren hoe je je nagels moet knippen. 
• Koop passende schoenen Draag voor zover mogelijk schoenen die niet knellen, met name als je tenen krom zijn. Als het even kan, trek dan makkelijke schoenen aan of draag alleen sokken. Wanneer je voor je werk bepaalde schoenen aan moet, wissel deze dan af met meer comfortabele schoenen wanneer je niet aan het werk bent. Zo kun je ontstoken tenen voorkomen.
• Peuter niet Peuter of bijt niet aan losse velletjes en trek niet aan loszittende nagelstukjes. Dit kan de boel verergeren.
• Zorg voor goede hygiëne Was je handen goed en regelmatig; minimaal 10 seconden per wasbeurt. Dit mag met koud water maar liefst wel met (verzorgende) handzeep. Was ook je vingers goed, ook onder je nagels en de nagelranden. Laat je vingertoppen bij het afspoelen naar beneden hangen. Droog je vingers en nagels goed af, liefst met een papieren doekje. Vergeet jezelf tijdens het douchen niet tussen je tenen te wassen en tussen je tenen ook goed af te drogen
• Gebruik een handdoek Sommige mensen denken dat hun voeten onder de douche automatisch schoon worden door langs spoelend zeep, maar het is belangrijk om de tenen goed te wassen. Was je voeten goed tussen je tenen en neem de nagels ook mee. Vergeet daarna niet om je voeten goed af te drogen..

Ontstekingen voorkomen met voeding

Verkeerde voeding is meestal niet de oorzaak van ontstoken nagels. Toch kan een tekort aan bepaalde vitamines en/of mineralen er mee te maken hebben.

Bij een tekort aan ijzer kan het zijn dat je nagels opkrullen of scheef groeien. Er bestaat dan een mogelijkheid dat je nagel in je huid groeit. Hierdoor kun je last krijgen van een ontstoken teen/vinger. Probeer daarom altijd om voldoende ijzer binnen te krijgen met vlees, groenten of peulvruchten.

Om sterke nagels te groeien kan gezonde voeding een positieve invloed hebben. Je nagels bestaan uit keratine. Om deze stof aan te vullen kun je eiwitrijke voeding eten. Ook zijn de stoffen calcium, ijzer, zink en vitamine A en B belangrijk voor de aanmaak van gezonde en sterke nagels. Je haalt deze stoffen bijvoorbeeld uit eieren, melk, noten en pinda’s.

Om je preventief te beschermen tegen ontstekingen kun je kijken naar bepaalde voedingsmiddelen. Vul je voeding aan met omega 3 en kleurrijke groenten en fruit. Ook een scala aan specerijen, zoals kurkuma en gember, zijn van nature ontstekingsremmend.