De 6 superkrachten van vitamine A

Heb jij wel eens direct in de zon gekeken? Als je dan vervolgens wegkijkt voelt het even alsof je blind bent. Gelukkig passen je ogen zich snel aan en kun je alles weer haarscherp zien. Weet je wat dit mogelijk maakt? Vitamine A!

Dankzij deze superheld blijf je helder zien. Maar dat is nog lang niet alles. Deze stof doet nog veel meer moois voor je lijf. In dit artikel vertel ik je meer over de functies en voordelen van retinol.

Gezondheidswetenschapper en Voedingsdeskundige Gerdy Beelen

Geschreven door Gerdy Beelen, Gezondheidswetenschapper & Eigenaar LITE LeefstijladviesBSc Health and society, HBO niveau Voedingsdeskundige

vitamine a soorten

Wat is vitamine A?

Vitamine A is een vetoplosbare vitamine.

Dat betekent dat je lijf een teveel kan opslaan als voorraad.

Dat gebeurt in je lever. Het deel dat niet wordt opgeslagen verlaat je lichaam via je urine of gal.

In voedsel komen twee soorten voor: voorgevormde vitamine A en provitamine A. De voorgevormde variant wordt ook wel retinol genoemd. Je vindt deze vooral in dierlijke producten zoals vlees, vis, gevogelte en zuivel. 

Provitamine A is feitelijk nog geen retinol, maar een voorloper van de vitamine. Je vindt het in plantaardige voedingsmiddelen, zoals fruit en groenten. 

Planten, groenten en fruit bevatten van nature kleurpigmenten, zogenaamde carotenoïden. Vanuit deze carotenoïden (bètacaroteen, luteïne en lycopeen), kan je lichaam zelf vitamine A aanmaken.

Wist je dat...

...de meest voorkomende vorm van provitamine A bètacaroteen is? Bètacaroteen is een antioxidant en kleurstof. Het zorgt voor de gele en oranje kleur van bijvoorbeeld wortel, pompoen en mango.

Functies van vitamine A

Retinol is onmisbaar voor ontwikkeling en groei. Je lichaam heeft het nodig voor de aanmaak van cellen en de weefselstructuur in je huid. Zo draagt dit vitamientje bij aan: 

  • Je gezichtsvermogen en de gezondheid van je ogen
  • Een gezonde, elastische huid
  • Een gezond gebit 
  • Het beschermen van de slijmvliezen in je longen en darmen 
  • De botontwikkeling en groei van jezelf én je foetus 
  • Een goede weerstand 
Voedingsschema's op maatNieuw

Ontvang elke week een nieuw voedingsschema op basis van je persoonlijke macro- en caloriebehoefte. Inclusief wekelijkse boodschappenlijst.

Elke week een nieuw voedingsschema op maat!
Fitchef logo Powered by FitChef
Voedingsschema's
Tip

Ben je verkouden en wil je je weerstand boosten? Dit wil je weten.

vitamine a in vlees

In welke voeding vind je vitamine A?

Van nature zit vitamine A alleen in dierlijke producten.

In plantaardige producten vind je wel de stofjes carotenoïden en provitamine A.

Deze stofjes kan je lichaam omzetten in retinol. 

Je kunt jezelf daarom van de benodigde retinol voorzien via verschillende voedingsmiddelen, zoals: 

  • Vlees en vleeswaren, bijvoorbeeld lever en paté
  • Vis
  • Zuivelproducten
  • Eieren (vooral de dooier) 
  • Margarine, halvarine en bak- en braadproducten (met toegevoegde vitamine A)
Tip

Eieren zitten boordevol met vitamine A, maar dat is nog niet alles. Ze bevatten ook veel antioxidanten en beïnvloeden je cholesterol positief. Hier lees je er alles over.

Je lichaam is in staat om de vitamine uit plantaardige voedingsmiddelen te halen. Dat doe je door groenten en fruit met bètacaroteen (provitamine A) te eten. Voorbeelden hiervan zijn:

Wist je dat...

...aan verschillende producten vitamine A wordt toegevoegd? Bijvoorbeeld aan bepaalde margarine, halvarines en bak- en braadproducten.

aanbevolen hoeveelheid vitamine a

Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid 

Het is belangrijk om te weten wat de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) vitamine A is.

Dit wordt bepaald door je leeftijd en geslacht.

Ook is deze anders als je zwanger bent.

Eet je gezond en gevarieerd? Dan krijg je meestal voldoende vitamine A binnen. Supplementen innemen is daarom niet nodig. 

ADH voor vrouwen

Als het op vitamine A aankomt hebben vrouwen andere behoeftes dan mannen. Dit is wat meiden (vanaf 14 jaar) en vrouwen nodig hebben:

  • 14 jaar of ouder: 700 microgram
  • Zwangere vrouwen: 800 microgram
  • Vrouwen die borstvoeding geven: 1100 microgram
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Tip

Let goed op je inname van vitamine A als je zwanger bent. Een overschrijding van de veilige hoeveelheid kan de kans op aangeboren afwijkingen van je baby vergroten.

ADH voor mannen

Volwassen mannen hebben een andere vitamine A behoefte dan vrouwen. Hieronder zie je wat een volwassen man dagelijks nodig heeft:

  • 14 jaar of ouder: 900 microgram

ADH voor kinderen

Kinderen hebben andere hoeveelheden van deze vitamine nodig dan volwassenen. Hieronder zie je per leeftijdscategorie wat ze nodig hebben:

  • 6 maanden tot 2 jaar: 300 microgram
  • 2 tot 5 jaar: 350 microgram
  • 6 tot 9 jaar: 400 microgram
  • 9 tot 14 jaar: 600 microgram

6 Gezondheidsvoordelen van vitamine A

De inname van vitamine A biedt de volgende gezondheidsvoordelen. Het stofje draagt bij aan:

vitmamine a voor goede ogen

Voordeel 1: Behoud van je gezichtsvermogen

Retinol is onmisbaar voor het behoud van je gezichtsvermogen.

Het draagt bij aan het functioneren van het net- en hoornvlies van je oog.

Voldoende inname van vitamine A kan zo zorgen voor een lager risico op leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD).

LDM is een oogziekte waarbij je zicht steeds minder wordt. Zeker wanneer het schemert of donker is. 

Wist je dat...

...nachtblindheid een symptoom van vitamine A-tekort kan zijn?

antioxidant vitamines

Voordeel 2: Bestrijding van vrije radicalen

Het stofje functioneert als een krachtige antioxidant.

Antioxidanten bestrijden vrije radicalen in je lichaam.

Dit zijn agressieve stoffen die je cellen en weefsels kunnen beschadigen.

Voordeel 3: Verbetering van je vruchtbaarheid

Voor zowel mannen als vrouwen draagt retinol bij aan een gezond voortplantingssysteem. Dit omdat het is betrokken bij de ontwikkeling van eicellen en sperma.

Ook is de stof cruciaal voor de gezondheid van je placenta en je foetus. Zo vormt het een bijdrage aan de groei van belangrijke organen van je ongeboren kindje. 

vitamine a zicht

Voordeel 4: Versterking van je immuunsysteem

Het speelt een cruciale rol in het versterken van je immuunsysteem.

Met name de slijmvliezen in je ogen, longen, darmen en geslachtsdelen.

Een tekort aan dit vitamientje kan je vatbaarheid voor infecties vergroten.

Tip

Ben je zwanger? Let dan extra goed op je vitamine A inname. Naast een tekort, kan ook een teveel hieraan schadelijk zijn voor je ongeboren baby. Laat voedingsmiddelen met veel vitamine A (zoals paté en lever) staan.

Voordeel 5: Versterking van je botten

Proteïne, calcium en vitamine D zijn essentieel voor de gezondheid van je botten. Ook vitamine A is gekoppeld aan de groei en botontwikkeling bij kinderen. 

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
vitamine a creme huid

Voordeel 6: Verbetering van je huid

Je vindt dit stofje trouwens niet alleen in voeding. Maar ook in veel anti-verouderingscrèmes.

Je kunt de volgende types tegenkomen. Retinol (ofwel vitamine A) en tretinoïne (ook wel vitamine A-zuur genoemd). 

Wist je dat...

Voeding met carotenoïden (stofjes waaruit je lijf vitamine A kan aanmaken) wordt in verband gebracht met een lager risico op chronische ziekten. Denk aan hartaandoeningen en diabetes. 

Vitamine A draagt bij aan de verbetering van je huidstructuur. Daardoor blijft je huid strak, elastisch en jong. Retinol is de minder krachtige variant van tretinoïne. Maar het biedt een vergelijkbare beschermende werking voor je huid.

Crèmes met retinol zijn zonder recept verkrijgbaar. Door de veel sterkere werking van vitamine A-zuur, zijn crèmes met tretinoïne alleen op recept te verkrijgen. 

Vitamine A-zuur bevordert de verdeling en productie van collageen en elastine in je huid. Deze eiwitten zorgen ervoor dat je huid sterk en elastisch blijft. Ook werkt tretinoïne herstellend voor rimpels en pigmentvlekken. 

Symptomen van een tekort 

De kans is klein, maar je kunt last hebben vanr een vitamine A-tekort. Bijvoorbeeld wanneer je lijdt aan glutenintolerantie. Of wanneer je een aandoening aan je lever of alvleesklier hebt. 

Ook slechte eetgewoonten, overmatige alcoholinname en eetstoornissen kunnen tot een tekort aan retinol leiden.

Je kunt een vitamine A-tekort herkennen aan de volgende symptomen: 

  • Lage weerstand
  • Oogafwijkingen, zoals nachtblindheid of volledige blindheid
  • Afwijkingen aan je huid, zoals een droge huid
  • Afwijkingen aan je tandvlees, slijmvlies en gebit
  • Dof haar
  • Verminderde vruchtbaarheid
Tip

Twijfel je of je een retinol-tekort hebt? Overleg dan met je huisarts hoe je dit kunt ontdekken en indien nodig kunt aanvullen. Of neem je voedingspatroon onder de loep met behulp van een diëtiste. 

vitamine a overschot klachten

Symptomen van een te hoge inname 

Ook een teveel aan vitamine A kan leiden tot klachten. Het kan zelfs vergiftiging veroorzaken.

Gelukkig komt een te hoge inname zelden voor. Je moet dan namelijk onrealistische hoeveelheden van de vitamine binnenkrijgen. 

Je kunt een teveel aan vitamine A herkennen aan de volgende symptomen:

  • Rode, schilferige huid
  • Misselijkheid
  • Problemen met je gezichtsvermogen
  • Hoofdpijn
  • Duizeligheid
  • Slaperigheid
  • Afwijkingen aan je ogen, huid of skelet
Wist je dat...

...een teveel aan vitamine A ook wel hypervitaminose A wordt genoemd?

Conclusie

Je lichaam heeft vitamine A nodig voor onder andere je gezichtsvermogen. Ook draagt het stofje bij aan een goede weerstand en een gezond gebit.

Je vindt deze stof niet alleen in voeding. Ook in anti-verouderingscrèmes is het een gewild ingrediënt. Retinol draagt namelijk bij aan een strakke, elastische en jonge huid.

Eet je gezond en gevarieerd? Dan krijg je meestal voldoende van dit vitamientje binnen. Supplementen innemen is daarom niet nodig. 

Beoordeel dit artikel

Gezondheidswetenschapper en Voedingsdeskundige Gerdy Beelen

Nieuwsgierig naar meer informatie over dit onderwerp?

Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Nieuw Voedingsschema's op maat

Gezond eten was nog nooit zo eenvoudig!

Voedingsschema's
Meer informatie
Fitchef logo Powered by FitChef

Beoordeel dit artikel

Gerelateerde artikelen

De aardpeer, vergeten groenten die je niet mag vergeten

Vergeten groenten, herken jij deze mondkost van vroeger nog?

Het begrip “vergeten groenten” zegt letterlijk wat het is; groenten die we vergeten zijn. Het gaat vaak om groenten wel...

vitamine B12 tekort

Herken een vitamine B12 tekort op tijd (aan deze 9 klachten)

Hoe merk je dat je een vitaminetekort hebt? Dit kan zich op diverse manieren uiten. Denk aan vermoeidheid, tintelingen o...

Oogirritatie: wat te doen bij droge, rode, geïrriteerde ogen

Oogirritatie: wat te doen bij droge, rode, geïrriteerde ogen

Wat te doen bij droge, rode, geïrriteerde ogen. Hiervoor zijn natuurlijk verschillende oorzaken te vinden en die zullen ...

Zelf je lever ontgiften: zo doe je dat!

Zelf je lever ontgiften: zo doe je dat!

Wil je zelf je lever ontgiften op natuurlijke wijze? In dit artikel geven we je tips hoe je met behulp van voeding kunt ...

vitamine b

Vitamine B, welke soorten zijn er en waar heb je ze voor nodig?

Vitamine B1, B11 en B12: allemaal verschillende soorten die je vast weleens voorbij hebt zien komen. Maar wist je dat er...

foliumzuur vitamine

Foliumzuur, goed voor iedereen met én zonder kinderwens

Alleen zwangere vrouwen slikken foliumzuur, toch? Als je dit denkt ben je niet de enige. Maar deze vitamine is onmisbaar...

vitaminepillen

Vitamines, wat je er écht van wilt (w)eten

Het is pas 100 jaar geleden dat vitamines werden ontdekt. Toch lijkt het alsof we ze altijd al gekend hebben! Van jongs...

Lees wat je gemist hebt

13398 Mensen gingen je al voor

Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.

Je ontvangt maximaal één persoonlijke e-mail per week van een van onze teamleden.
Een postbode met het (PDF) boek 'Gezond eten voor iedereen'