Spataders kunnen je onzeker maken. Veel mensen vinden ze ontsierend. Bij grotere plekken kun je er ook klachten van ondervinden.
In dit artikel gaan wij dieper in op de symptomen en oorzaken van spataders. We laten je een overzicht zien van de behandelmethodes en bovendien hoe je de ontwikkeling van spataders kunt voorkomen.
Flebologie, een onderdeel van dermatologie, is het specialisme dat zich bezighoudt met het behandelen en voorkomen van spataderen. Spataders ontstaan zowel in een grote hoofdtak (stamvarices), een zijtak (zijtakvarices) en in kleine adertjes.
-
Kleine spataders Kleine spataders zijn de meest voorkomende spataders en verschijnen meestal in kluwen (takkebosvenen).
-
Middelgrote spataders Middelgrote spataders zijn dikker en langer. Deze geven meestal geen klachten, behalve dat het in cosmetisch opzicht niet gewenst is.
-
Grote spataders Grote spataderen zijn een soort kabels. Deze kunnen wel klachten geven maar dat is niet altijd het geval.
Symptomen spataders
Wanneer spataders klachten geven kunnen deze bestaan uit:
- Pijn
- Zwelling en vochthoping (oedeem)
- Rusteloze benen
- Jeuk
- Kramp
- Huidverkleuringen
- Eczeem bij de enkel
- Koude voeten
- Verlies van haar op de benen
- Teen(nagel)problemen
Spataders komen met name voor in het dijbeen en de kuit. Je ziet ze ook in de knieholte, de voeten, de handen en de onderbuik.
Er bestaat ook een aandoening waarbij de aderen in de slokdarm (hals) zijn uitgezet, door een verhoogde bloeddruk in de poortader. Dit kan gevaarlijk zijn want de aders kunnen gemakkelijk barsten en gaan bloeden. Slokdarm-spataders zijn vaak het gevolg van levercirrose of trombose in de bloedvaten van de buik.
Oorzaken spataders
Wanneer je spataders wil behandelen en voorkomen dan is het goed om de oorzaak te achterhalen van je spataders.
Aandoeningen
Spataders kan één van de symptomen zijn van (chronische) veneuze inefficiëntie, waarbij de bloedcirculatie dus niet goed meer werkt als gevolg van het niet goed functioneren van de aders.
Trombose in het been geeft ook een verhoogde kans op spataders.
Ook kunnen 'etalagebenen' (perifeer vaatlijden) aanleiding geven tot spataders. De vernauwing van de slagaders in de benen geeft bij deze aandoening een stoornis in de doorbloeding.
Omstandigheden
Er is bij spataders vaak sprake van erfelijke aanleg; aanleg voor zwakke vaatwanden. Spataders ontstaan vaak wel pas op middelbare leeftijd.
Je leefstijl kan van invloed zijn op het ontstaan van spataders. Bijvoorbeeld door een beroep waarbij je langdurig staat of zit. Dit verhoogt de druk op de benen en de vaten worden daardoor slapper.
Vrouwen hebben vaker last van spataders dan mannen. Dat komt bijvoorbeeld door de invloed van hormonen, zoals oestrogeen. Bijvoorbeeld bij het gebruik van de anticonceptiepil. De wanden van de aderen kunnen daardoor zwakker worden.
Minstens een kwart van de zwangere vrouwen krijgt onder invloed van zwangerschapshormonen last van spataders, ook op de buik en bij de vagina. De druk van de baarmoeder maakt het moeilijker om het bloed terug naar het hart te vervoeren, terwijl er juist tijdens de zwangerschap meer bloedcirculatie plaatsvindt.
Ten slotte kan overgewicht spataders geven. Door toename van de druk in de buik kan het bloed minder makkelijk omhoog vervoerd worden.
Spataders behandelen: de diagnose
Spataderen kunnen in principe geen kwaad en je hoeft ze dus niet per se te laten behandelen. Sommige mensen laten ze behandelen omdat zij de spataders simpelweg niet mooi vinden.
Een spatader kan klachten geven of kan gaan ontsteken en dan is het wel belangrijk om een arts te raadplegen.
Onderzoek
Voordat er gestart kan worden met een behandeling, zal een arts eerst een onderzoek doen naar de spataders. Dit onderzoek is vaak een Doppler onderzoek in combinatie met een veneus Duplex onderzoek.
Simpel gezegd: een Doppler onderzoek maakt de bloedstroom hoorbaar en het Duplex onderzoek maakt deze ook nog zichtbaar.
De spataders worden dan vervolgens ingedeeld in een bepaalde categorie en daarmee wordt de behandelmethode vastgesteld.
Verschillende behandelmethodes
Afhankelijk van het soort en de locatie van de ader kan overgegaan worden tot de volgende ingrepen:
-
Sclerocompressie-therapie (foamsclerose)
Hierbij wordt er een vloeistof of schuim in de ader gespoten. De wand van de ader gaat dan aan elkaar kleven en wordt door het lichaam zelf 'opgeruimd'. Bij grotere aders kan dit ook met behulp van een echo-apparaat gebeuren.
Na deze ingreep wordt er een drukverband, therapeutische elastische kous of zwachtel aangebracht om druk te geven op de ader. Zo kan het bloed weer makkelijker terugstromen naar het hart.
-
Operatie: crossectomie of strippen
De spataders worden door een vaatchirurg weggehaald of dichtgebonden. Door nieuwe technieken wordt dit niet vaak meer gedaan, omdat het omslachtig is, bijvoorbeeld vanwege het gebruik van narcose.
-
Flebectomie van Müller
Kleine aders worden nog wel weggesneden, onder plaatselijke verdoving, met deze methode.
-
Perforantectomie
Ook wel 'onderbinden' genoemd. Kleine operatieve ingreep onder lokale verdoving. Hierbij worden de verbindingsaders tussen de oppervlakkige en diepliggende aders verwijderd en vervolgens dichtgebonden met oplosbare hechtingen.
-
Endoveneuse lasertherapie (EVLT)
De ader wordt dichtgebrand en rondom de ader wordt een verkoelende verdovingsvloeistof aangebracht om de huid en zenuwen te beschermen. Deze techniek wordt veel gebruikt bij kleine en middelgrote spataders.
-
VNUS closure procedure
Er wordt hierbij een katheter aangebracht in de ader en die zendt hoogfrequente radio(geluids)golven door de ader. Hierdoor wordt de ader verhit en krimpt de aderwand.
Helaas is er na de behandelingen geen uitsluitsel te geven over het wegblijven van nieuwe spataders.
Koud afdouchen helpt ook heel goed als je spataders behandelen en voorkomen wilt, evenals oefeningen waarbij je de kuitspieren aanspant.
Spataders behandelen en voorkomen kun je ook doen door regelmatig een goede beenmassage te nemen. Leg je benen eveneens regelmatig hoger dan je hart.
Voeding
Bij het voorkomen van spataderen kan een gebalanceerd voedingspatroon ook helpen.
Om te beginnen is vochtinname is erg belangrijk; dat betekent dat je veel moet drinken, eventueel in het bijzonder brandnetelthee en thee van koningskaarskruid.
Verder is het goed om vezelrijke voeding te eten die de spijsvertering bevordert.
Eet ook basische voeding zoals citroen en appelazijn, en voeding die rijk is aan de mineralen kalk en silicium (kiezelzuur). Denk aan koolsoorten, pastinaak, wortels, amandelen, rozijnen en eieren.
Let op voldoende inname van vitamine B, C en E, en omega 3-6-9.