Tinnitus (oorsuizen): oorzaak & behandeling

We kennen allemaal de piep in het oor na een avondje stappen. Stel je voor dat die piep niet meer ophoudt. En dat je 's nachts niet kan slapen door de onrust in je hoofd. Dan is de kans groot dat je lijdt aan tinnitus. In de ergste vorm is dit voor mensen echt een lijdensweg.

In dit artikel zetten we uiteen wat tinnitus inhoudt, wat de oorzaken zijn en hoe een behandeling eruit ziet.

Iedereen kan in de stilte geluiden horen binnenin zichzelf. Je hoort dan soms wat suizen of brommen, of een pieptoon: de elektrische activiteit van de zenuwcellen. Ook kun je, na blootgesteld te zijn aan harde muziek, een piep in je oren horen. Dit is ook een vorm van tinnitus en komt bij iedereen voor. Als dit te vaak gebeurd kun je gehoorbeschadiging oplopen.

In dat geval geven je hersenen signalen door alsof er geluiden zijn, maar deze zijn er in werkelijkheid niet. De geluiden kunnen verschillen in volume en toonhoogte. Het kan pulserend zijn, of een constant geluid. Het kan ook plotseling opkomen en weer afnemen.

Er bestaan verschillende vormen van tinnitus, daarom wordt het wel een 'heterogene aandoening' genoemd, vanwege de verschillende klachten en verschijningsvormen.

Bij 'subjectieve tinnitus' hoort alleen jij de geluiden. Dit komt het meest voor. Bij 'objectieve tinnitus' kan een KNO-arts (keel-, neus-, en oorarts) de geluiden ook horen: hij of zij kan de samentrekkingen in de spier van je oor waarnemen.

De gehoorzenuwen (zo'n 30.000) brengen het geluidssignaal vervolgens naar je hersenen waar het op basis van het (auditieve) geheugen geanalyseerd wordt. Zo herken je een geluid.

Dit systeem is behoorlijk complex en geniaal. We kunnen geluiden zelfs filteren: je kunt je 'afsluiten' van geroezemoes en toch je naam duidelijk horen, ook al wordt die zacht gezegd.

Geluiden staan dicht in contact met ons gevoel en ook met ons autonome zenuwstelsel die zaken als ademhaling, hartritme en spierspanning regelt.

Oorzaken en gevolgen van tinnitus

Er zijn ontzettend veel oorzaken voor tinnitus. Niet alle oorzaken leiden direct tot het krijgen van de aandoening, maar de kans bestaat wel. Hieronder een overzicht van de oorzaken:

• GehoorbeschadigingLangdurige blootstelling aan hard geluid of acute gehoorschade. Tinnitus gaat vrijwel altijd samen met (licht of zwaar) gehoorverlies.
• Erfelijkheid
• Middenoorontsteking
• Beschadiging van het binnenoor
• OtoscleroseVerkalking van de botjes in het middenoor
• Oorsmeer-propIn de gehoorgang.
• Overgevoeligheid voor bepaalde medicijnenZoals antidepressiva, antibiotica, malariapillen en chemotherapie. Maar ook normale pijnstillers als paracetamol kunnen tinnitus als bijwerking hebben.
• AfwijkingenVan het gebit, de kaak, de hals maar ook de nek (o.a. een whiplash).
• Veranderingen in de zenuwbanen of hersenen
• Spiertjes rond het oor die zich samentrekken
• Afwijkingen aan bloedvaten in het hoofd
• Hoge bloeddrukDit geeft een kloppend gevoel in je hoofd (je hartslag). Hoge bloeddruk leidt tot aderverkalking en mindere doorbloeding van het slakkenhuis.
• Hersenschudding of hersenletsel
• Diabetes
• Multiple sclerose
• Stress

Tinnitus gaat vaak samen met gehoorverlies. Omdat je de omgevingsgeluiden minder goed hoort, hoor je automatisch de tinnitus-geluiden extra goed.

Gevolgen

Tinnitus is geen levensbedreigende ziekte maar kan veel problemen binnen je welzijn met zich meebrengen.

Verder ligt het evenwichtsorgaan vlak bij het slakkenhuis in je oor. Als hier problemen ontstaan dan krijg je vaak ook te maken met evenwichtsstoornissen en duizeligheid.

Je kan moeite krijgen met je te concentreren. Zowel op je werk als in je sociale leven. Je kunt veel moeite krijgen met stilte, of juist met een drukke omgeving. En je kunt last krijgen van slapeloosheid met alle gevolgen van dien.

Behandeling van tinnitus

Door je huisarts wordt je meestal doorverwezen naar een keel- neus- en oogarts (KNO-arts). Deze onderzoekt met gevoelige apparatuur of je inderdaad tinnitus hebt. En vervolgens of en hoe je verder behandeld kan worden.

De KNO-arts kan je eventueel weer doorverwijzen naar een audiologisch centrum. Hier werken audiologen, logopedisten en psychologen samen om de juiste behandeling samen te stellen. Zij zullen je ook uitgebreid informeren over tinnitus. Ook kun je andere patiënten ontmoeten en hiermee ervaringen uitwisselen.

Helaas zijn er in de meeste gevallen geen directe geneesmiddelen beschikbaar tegen tinnitus. Je kunt in de meeste gevallen ook geen medische ingreep zoals een operatie ondergaan.

Bij gehoorverlies krijg je in de meeste gevallen een speciaal gehoortoestel. Juist als je beter hoort worden de oorsuizen minder, omdat de focus op het horen minder wordt. Je krijgt vaak daarbij ook een suismasker, of maskeertoestel: een hoortoestel dat zelf een lichte suis/ruis geeft. Deze moet je minimaal 6 uur per dag dragen.

Het is beter om geen extreme stilte om je heen te hebben. Een zogenaamde 'breedbandruis' is er dus om het contrast tussen extreme stilte en tinnitus te verminderen.

Tinnitus Retraining Therapy

Er wordt tegenwoordig gewerkt met 'TRT'; Tinnitus Retraining Therapy. Dit komt kort gezegd neer op een gedragstherapie waarbij het aanvaarden van de geluiden centraal staat.

Je leert om tinnitus niet te zien als iets bedreigends en onaangenaam. Dat je geen leven vol kwelling en wanhoop hoeft te hebben. Het gaat over herprogrammeren van je (angst)gevoelens ten opzichte van tinnitus.

Je leert de geluiden te zien als natuurlijke geluiden en ervoor te zorgen dat de hersenen de geluidssignalen naar de achtergrond doen laten verdwijnen. Dit kan een tijd duren, soms wel twee jaar.

Overige behandelingen bij tinnitus

Je kunt denken aan allerlei manieren om te kunnen ontspannen:

• Tai-Chi
• Yoga
• Massage
• Acupunctuur
• Hypnose
• Bezoek aan chiropractor, haptonoom, manueel therapeut
• Bio-feedback
• Chinese kruiden
• Homeopathie
• Ondersteuning door muziek/natuurgeluiden
• Oordopjes dragen bij harde geluiden
• Opletten als de luchtdruk sterk verandert

Momenteel wordt er in Nederlandse ziekenhuizen geëxperimenteerd met het implanteren van elektrodes in de hersenen en rond de gehoorzenuw. Dit is nog geen reguliere behandeling en er zijn nog geen resultaten geboekt op lange termijn.

Voorkomen van tinnitus

Je kunt tinnitus niet helemaal voorkomen. Je kunt er wel voor zorgen dat je zorgvuldig omgaat met je gehoor. Koop bijvoorbeeld goeie oordoppen.

Leef gezond! Zo voorkom je ontstekingen aan het gehoor en houdt je je bloedvaten gezond. Aderverkalking is van invloed op de doorbloeding van het slakkenhuis. Dus eet gezond, beweeg genoeg, ga niet roken en vermijdt (teveel) cafeïne, alcohol en drugs.

Als je al tinnitus hebt, houd er dan rekening mee dat stress en spanningen de tinnitus verergeren, evenals vermoeidheid, depressie en veel lawaai.

Maak aanpassingen in je levensstijl. Besteed ook aandacht aan de communicatie met de mensen in je (directe) omgeving. Wederzijds begrip is een belangrijk onderdeel van het acceptatieproces.

Kan tinnitus erger worden na verloop van tijd?

Helaas is dit niet te voorspellen. Er is nog meer onderzoek nodig om dit vast te kunnen stellen.

Het verloop van de aandoening is dus per persoon verschillend. Maar dat het minder kan worden door de juiste behandelingen, dát staat in ieder geval vast!