Een alkalisch dieet is een dieet waarbij zuurvormende voeding veel vermeden wordt. Alkalisch, ook wel basisch genoemd, is het tegenovergestelde van zuur. Dit kan uitgedrukt worden in pH-graad. Een pH van 0 tot 6 is alkalisch, een pH van 7 is neutraal en een pH van 8 tot 10 is zuur.
Bij een alkalisch dieet gaat het niet om de pH-graad van het voedsel zelf, maar in hoeverre het voedsel in het lichaam zuren vormt. De mogelijkheid van voedsel om zuren te vormen heeft te maken met de hoeveelheid en verhoudingen van verschillende mineralen in het voedsel. Het is dus niet zo dat zure voeding vermeden wordt. Zo heeft citroensap juist een alkalisch effect in het lichaam en frisdrank een zuur effect. Andere producten met een alkalisch effect zijn groenten, fruit, aardappelen en wijn. Producten met een zuur effect zijn bijvoorbeeld graanproducten, vlees, vis, melk en cacao.
De reden dat dit dieet is ontstaan, is omdat het belangrijk is dat de pH van het bloed schommelt tussen 7,35 en 7,45. Het bloed is dus alkalisch. Als het bloed te zuur wordt, kunnen mineralen verloren gaan en zorgt dit voor gezondheidsproblemen. Echter, het lichaam kan de zuurtegraad zelf al strikt reguleren door de werking van de nieren en het ademhalingsstelsel. Een alkalisch dieet is dus niet nodig.
Ondanks dat, is het dieet veel onderzocht. Het alkalische dieet heeft voordelen die vooral te danken zijn aan de andere verhouding van mineralen die ingenomen worden. Zo verbetert het dieet de kalium-natrium verhouding in het bloed en geeft het een verhoogd magnesiumgehalte in lichaamscellen. Dit is voordelig voor botten, spieren en het verminderen van chronische ziekten zoals hoge bloeddruk en beroerte.