Nierstenen komen vaak voor en kunnen zeer pijnlijk zijn. Mogelijk door een slecht voedingspatroon hebben steeds meer mensen hier last van. In dit artikel besteden wij aandacht aan de oorzaken en behandeling bij nierstenen. We leggen je daarnaast uit wat nierstenen precies zijn en welke klachten en symptomen je kunt ervaren. En natuurlijk hoe je deze vervelende aandoening voor zover mogelijk kunt voorkomen.
Nierstenen, de meestvoorkomende oorzaken en de behandeling
Geschreven door Martijn Pothof, Initiatiefnemer van gezondeten.nlMSc Exercise Science and Health Promotion
De nieren
De meeste mensen hebben twee nieren van ongeveer 12 centimeter lang en 5 centimeter dik. Deze boonvormige organen liggen aan de achterkant van je lichaam in je buikholte, boven je taillelijn. Ze zorgen er onder andere voor dat afvalstoffen uit je bloed worden gefilterd en afgevoerd worden via je urine.
Wat zijn nierstenen?
Nierstenen, calculi of nefrolithiasis, zijn kleine, harde afzettingen bestaande uit zuur- en zoutkristallen. Deze stoffen zijn het resultaat van onopgeloste afvalstoffen in je urine die gaan samenklonteren.
De steentjes bewegen zich in de afvoerwegen van de nier, namelijk in de nierkelken, het nierbekken en de urineleider. Ze kunnen op weg naar buiten vast komen te zitten in je urineleider. Afhankelijk van waar de stenen zich bevinden worden ze nierstenen, ureterstenen of blaasstenen genoemd.
Meestal bevinden ze zich in één van beide nieren maar ze kunnen ook in allebei de nieren voorkomen. Nierstenen zijn vergelijkbaar met galstenen die je kunt krijgen in je galwegen. Ook in je maag kunnen stenen ontstaan. De eerste stenen vormen zich meestal tussen het 20ste en 30ste levensjaar.
Wist je dat...
... de steentjes kunnen verschillen van grootte? Ze kunnen zo klein zijn als een zandkorrel of zo groot als een kastanje!
Symptomen nierstenen
Er kunnen zich lange tijd nierstenen in je nieren begeven zonder dat dit klachten oplevert. Zeker als de stenen nog klein zijn hoeft dit geen problemen op te leveren. Pas wanneer ze gaan groeien en/of zich gaan verplaatsen, met name wanneer ze door de urineleiders trekken, gaat dit pijn geven.
Deze pijn wordt beschreven als een zeurderige, branderige pijn in de flank (zij) en (onder)rug. Een plotseling opkomende helse pijn heet een niersteenaanval of niersteenkoliek. Wanneer de stenen zich in de urineleiders begeven (ureterstenen) kan het vooral voor mannen, maar evengoed voor vrouwen, zeer pijnlijk zijn.
Overige klachten bij nierstenen bestaan uit buikpijn, darmklachten (opgeblazen gevoel, diarree), vermoeidheid, verminderde eetlust en vocht vasthouden.
Let op! Bij een combinatie van genoemde en/of onderstaande symptomen wordt het aangereden direct een arts in te schakelen.
- Niet normaal kunnen liggen of zitten
- Erg misselijk zijn en/of overgeven
- Bloed in je urine
- Koorts en koude rillingen
Powered by FitChef
Oorzaken nierstenen
Er is vaak niet een enkele, duidelijk aanwijsbare oorzaak te vinden voor de aandoening. Wel zijn er meerdere risicofactoren die de stenen kunnen veroorzaken. Die hebben veelal te maken met een ongezonde leefstijl. Nierstenen bestaan uit opgebouwde afvalstoffen uit je urine; namelijk zuren en zouten. De nieren kunnen een hoop verwerken maar wanneer er te hoge concentraties in de urine zitten kan het misgaan.
Het gaat dan om een teveel aan calcium, oxalaat (oxaalzuur) en urinezuur. Vochtgebrek is een risicofactor voor nierstenen. Wanneer je onvoldoende water drinkt wordt de urine zeer geconcentreerd en ben je vatbaarder voor het samenklonteren van zuren en zouten. Heb je veel last van stress, dan raakt je lichaam sneller uitgedroogd.
Verband met andere aandoeningen
Er bestaat een verband tussen nierstenen en aandoeningen als blaasontsteking, diabetes en jicht. Jicht wordt vaak voorafgegaan door nierstenen.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Hoe gezond eet jij?
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Wil jij graag je gezondheid verbeteren?
Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.
Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Voeding en nierstenen
Verkeerde en/of eenzijdige voeding kan bijdragen aan het ontstaan van nierstenen. Een goed voedingsbalans is essentieel voor goed functionerende nieren.
Wanneer je last hebt van nierstenen, of toekomstige nierstenen wil voorkomen, moet je sommige voedingsmiddelen laten staan.
Voedingsmiddelen vermijden
Een teveel aan calcium en oxalaat vergroten de kans op nierstenen. Net zoals een gebrek aan vocht in je lichaam. Het is daarom verstandig bepaalde voedingsmiddelen te vermijden om zo de kans op nierstenen te verkleinen.
Het is verstandig om te minderen met deze voedingsmiddelen:
- Te veel zout dit verhoogt het calciumgehalte in je urine
- Vlees bevordert de aanmaak van urinezuur
- Frisdrank bevat veel oxalaten
- Spinazie bevat veel oxalaten
- Alcohol droogt je lichaam uit
- Te veel eiwitten kunnen niet worden verwerkt in de nieren
Wat kun je beter wel eten?
Er zijn ook voedingsmiddelen die je juist kunnen helpen bij het voorkomen of het genezen van nierstenen.
- Water voor extra vochtinname
- Magnesiumrijke voedingsmiddelen helpen de nieren bij het verwerken van nierstenen
- Citrusvruchten kunnen de aanmaak van nierstenen tegengaan
Wist je dat...
...bij mannen de aandoening twee keer zo vaak voorkomt dan bij vrouwen?
Schade aan nieren door nierstenen
Meestal zijn de steentjes niet schadelijk en hoeven ook niet per se behandeld te worden als je er geen pijn door hebt. Is er sprake van pijn en/of infecties dan is behandeling wél noodzakelijk. De gevolgen voor je lichaam wanneer je je niet laat behandelen kunnen ernstig zijn.
Vaak voorkomende nierstenen kunnen een gevaar vormen wanneer de afvoer van urine belemmerd wordt, waardoor het tot urinestuwing komt en infecties kunnen ontstaan. De stenen kunnen op den duur eveneens de nieren beschadigen en op langere termijn leiden tot nierinsufficiëntie; het steeds minder goed functioneren van de nieren.
Nieren zijn onmisbaar voor je lichaam dus het is erg belangrijk om er zuinig mee om te gaan.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Hoe gezond eet jij?
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Diagnose
Op basis van je klachten kan een arts je urine laten onderzoeken. Er wordt dan gekeken of er bloed of (sporen van) steentjes in te vinden zijn. Er kan eveneens een bloedonderzoek worden gedaan. Ook kan er speciaal voor nierstenen een CT-scan worden gedaan.
Wanneer je geen pijn en/of infecties hebt dan hoeft er niet behandeld te worden maar kan de uroloog wel om de zoveel tijd in de gaten houden of de nierstenen niet gegroeid zijn. Soms wordt verdere behandeling toch geadviseerd bij wijze van preventie om complicaties te voorkomen.
Nierstenen behandeling
In het niersteencentrum wordt je behandeld door een uroloog. Welke behandeling nodig is hangt bijvoorbeeld af van de grootte van de nierstenen. Je kunt indien nodig de stenen laten 'vergruizen' (ESWL ofwel verbrijzelen) met een niersteenvergruizer.
Hierbij wordt een apparaat ingezet dat gebruikt maakt van schokgolven. Deze golven worden met hoge energie op de nierstenen gericht. Er wordt ten slotte een stent geplaatst (klein buisje) om ervoor te zorgen dat de druk op de nier wordt verlicht als de urine niet goed meer weg kan. Daarna plas je het niergruis weer gewoon uit.
Ook kan de uroloog er in overleg met jou voor kiezen om de nierstenen operatief te verwijderen. Dit wordt ureterorenoscopie (URS) genoemd; ook wel een kijkoperatie. Meestal moet je nog enkele dagen in het ziekenhuis blijven en een paar liter water per dag drinken. Hierna ben je met een paar weken weer pijnvrij. Uiteraard kun je pijnstillers slikken.
Voorkomen
Nierstenen kunnen vaker terugkomen dus het is goed om te laten onderzoeken wat bij jou de oorzaken zijn. Zo kun je het in de toekomst helpen voorkomen.
Voldoende vocht zoals groene thee en gezonde, magnesiumrijke voeding met veel groenten en fruit is essentieel bij het voorkomen van de aandoening. Consumeer maximaal 6 gram zout per dag. Zorg voor voldoende beweging. Je kunt ook je nieren ontgiften met een detox kuur en/of je lichaam ontzuren. Hiermee help je de kans op nierstenen en een hoop andere aandoeningen te verkleinen!
