Biologisch vlees en zuivel beter voor jou en het milieu?

Biologische vlees- en zuivelproducten zijn hot! Zo kan het zomaar gebeuren dat je bij je buurvrouw op de koffie bent en zij het onderwerp ‘biologisch vlees’ aansnijdt. Figuurlijk dan hè. Ze beweert dat biologische producten veel beter zijn voor jou en voor het milieu. En eigenlijk weet je niet goed wat je daarop moet zeggen. 

Kun je inderdaad beter een biologisch glaasje melk drinken? En een biologisch stukje vlees aansnijden? Letterlijk dan hè. Nodig je buurvrouw maar alvast uit voor de koffie, want na het lezen van dit artikel heb jij antwoorden op die vragen.

Ook geven ecologische veeboeren hun dieren een zo natuurlijk mogelijk leven. Varkens, koeien, kippen en ander vee krijgen veel ruimte. Ze mogen veel naar buiten en krijgen ze biologisch voer. Bovendien krijgen ze alleen medicijnen als het écht niet anders kan.

De lijst met regels om het biologisch keurmerk te krijgen is erg lang. Hieronder zie je een greep uit deze lijst.

Biologische melkproducten, oftewel zuivelproducten, mogen zo genoemd worden als er 9 regels gevolgd worden voor een beter leven voor de dieren:

1. De melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar naar buiten mogen
2. Er natuurlijk daglicht de stal binnenkomt
3. Zogende kalfjes natuurlijke melk (het liefst moedermelk) krijgen
4. Elke koe minimaal zes vierkante meter ruimte in de stal heeft
5. Er genoeg stro is
6. Er natuurlijke ventilatie in de stal is 
7. Er geen antibiotica gebruikt worden
8. De dieren niet onthoornd worden
9. Het voer van de dieren biologisch is geproduceerd

Voor kippen, koeien en varkens gehouden voor biologisch vlees gelden 13 strenge regels. Je mag dit vlees biologisch noemen als:

1. De kippen met maximaal tien op een vierkante meter zitten
2. De dieren niet worden vastgezet
3. De kippen ‘pas’ na 81 dagen geslacht worden
4. Er langzaam groeiende rassen gebruikt worden
5. De kuikens vanaf zes weken naar buiten mogen
6. Er maximaal 4800 kippen in een stal zitten
7. De koeien minimaal acht vierkante meter ligruimte hebben
8. De koeien minimaal 210 dagen per jaar naar buiten mogen
9. De varkens vrije uitloop naar buiten hebben
10. De dieren veel stro krijgen
11. Het voer van de dieren biologisch is geproduceerd
12. Antibiotica alleen worden gebruikt als het niet anders kan
13. Er geen pijnlijke ingrepen worden gedaan

Zijn biologische melk- en vleesproducten gezonder? 

Je gaat er misschien van uit dat biologische melk- en vleesproducten gezonder zijn dan de niet-biologische varianten. Dit is alleen nooit wetenschappelijk bewezen.

Laten we samen de voedingswaarden van biologische producten eens vergelijken met niet-biologische producten. Ik vergelijk een stukje biefstuk voor je:  

Biefstuk (onbereid) per 100 gram:          

• 108 kcal
• 23 gram eiwitten
• 0 gram koolhydraten
• 1,8 gram vetten, waarvan 0,7 gram verzadigd 
• 0 gram vezels

Biologische biefstuk (onbereid) per 100 gram:

• 108 kcal
• 23 gram eiwitten
• 0 gram koolhydraten
• 1,8 gram vetten, waarvan 0,7 gram verzadigd 
• 0 gram vezels

Dezelfde vergelijking van voedingswaarden maken we nu ook voor een klein glaasje melk.

Halfvolle melk per 100 ml:

• 48 kcal
• 3,6 gram eiwitten
• 4,7 gram koolhydraten, waarvan 4,7 gram suiker
• 0 gram vezels
• Vitamine B2: 12,9% van de ADH
• Vitamine B12: 20,4% van de ADH
• Calcium: 16% van de ADH

Biologische halfvolle melk per 100 ml:

• 48 kcal
• 3,6 gram eiwitten
• 4,7 gram koolhydraten, waarvan 4,7 gram suiker 
• 1,6 gram vetten, waarvan 1,1 gram verzadigd 
• 0 gram vezels
• Vitamine B2: 12,9% van de ADH
• Vitamine B12: 20,4% van de ADH
• Calcium: 16% van de ADH

Schadelijke stoffen 

Wat je niet in een voedingswaardentabel kunt zien zijn schadelijke stoffen. Zo worden er soms minimale resten van medicijnen in vlees en melk gevonden. Zowel de gewone als de biologische veeboer probeert zijn dieren zo gezond mogelijk te houden. 

Beide boeren zullen zo weinig mogelijk medicijnen willen gebruiken. Ook zijn er in beide gevallen even strenge regels voor medicijngebruik. De kans dat je teveel medicijnresten in je yoghurt en je hamburger vindt is dus klein.

Toch is die kans nog iets kleiner bij bio-producten. Biologische boeren geven hun dieren namelijk minder medicatie. Dit klinkt natuurlijk heel positief. Toch heeft dit ook nadelen. Dit kan namelijk weer andere risico’s met zich meebrengen.

Vlees zit vol met hormonen en antibiotica, toch?

Niet-biologisch vlees zit vol met hormonen. Dat klopt. Maar dat geldt ook voor biologisch vlees.

Hormonen komen van nature voor in dieren (en in mensen trouwens ook). Zonder hormonen kan een dier niet functioneren. 

Het toedienen van extra hormonen aan vee is ten strengste verboden. Zowel in Nederland als in de Europese Unie. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) houdt hierop toezicht. 

Dan vraag je je misschien af of je antibiotica resten binnen kunt krijgen als je niet-biologische producten eet. 

Een zieke koe kan medicatie krijgen toegediend. Maar strenge Europese wetgeving zorgt ervoor dat er nauwelijks nog resten aanwezig zijn in dierlijke producten. 

Wanneer koeien antibiotica krijgen toegediend hebben ze een zogenaamde ‘wachttijd’. Dat betekent dat de dieren niet geslacht mogen worden tot deze wachttijd voorbij is. Na het wachten zijn de restjes medicatie in de beesten te verwaarlozen.

Ook dit wordt streng gecontroleerd door de NVWA.

Zijn biologisch vlees en zuivel beter voor het milieu?

Misschien kies jij wel voor biologisch vlees, omdat je denkt dat je zo je steentje bijdraagt aan een beter milieu. Maar is je bio-burger daadwerkelijk beter voor het milieu? Ik heb het voor je uitgezocht.

Het klinkt misschien een beetje gek, maar net als jij laat een koe ook boeren en scheten. Daarbij komt methaan vrij. Bij de koe een beetje meer dan bij jou. Ook uit de poep komt nog een beetje methaan vrij. Methaan is een broeikasgas dat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. 

Binnen de biologische veehouderij zijn er nog geen regels opgesteld voor energie- en waterverbruik. En dit terwijl er veel energie nodig is om de stallen te verwarmen en het veevoer te maken. Op die punten scoort biologisch dus niet per se beter dan een niet-biologische veehouderij.

Tot zover lijkt biologisch dus niet echt bij te dragen aan een beter klimaat. Toch is dat niet helemaal waar. Biologische boeren geven hun dieren namelijk biologisch voedsel. Dat wil zeggen dat ze geen kunstmest gebruiken om hun gewassen (het voedsel voor de koe) sneller te laten groeien. Doordat ze geen kunstmest gebruiken besparen ze op de uitstoot van stikstof. 

Heeft biologisch vlees altijd het 3 sterren Beter Leven keurmerk?

Het korte antwoord hierop is; Ja. Biologisch vlees heeft altijd het Beter Leven keurmerk met drie sterren.

Hierbij dient wel aan de Beter Leven criteria tijdens het slachten te zijn voldaan.

Beter leven keurmerk

Echter zijn het keurmerk en biologisch vlees niet hetzelfde. Het Beter Leven keurmerk is ontwikkeld door de Dierenbescherming.

Dit keurmerk heeft puur met het welzijn van dieren te maken. Biologisch vlees daarentegen is niet alleen gefocust op dierenwelzijn, maar ook op milieuaspecten.

Omdat biologisch vlees het hoogst haalbare is wat betreft dierenwelzijn, krijgt het wel altijd het Beter Leven Keurmerk met drie sterren. Er zijn echter ook niet-biologische producten die het Beter Leven keurmerk met drie sterren krijgen.

Dit zijn bijvoorbeeld eieren van bepaalde merken of varkensvlees van het merk Livar. Voor deze dieren zijn de leefomstandigheden optimaal, waardoor de producenten het keurmerk verdienen.