Biologisch vlees en zuivel beter voor jou en het milieu?

Biologische vlees- en zuivelproducten zijn hot! Zo kan het zomaar gebeuren dat je bij je buurvrouw op de koffie bent en zij het onderwerp ‘biologisch vlees’ aansnijdt. Figuurlijk dan hè. Ze beweert dat biologische producten veel beter zijn voor jou en voor het milieu. En eigenlijk weet je niet goed wat je daarop moet zeggen. 

Kun je inderdaad beter een biologisch glaasje melk drinken? En een biologisch stukje vlees aansnijden? Letterlijk dan hè. Nodig je buurvrouw maar alvast uit voor de koffie, want na het lezen van dit artikel heb jij antwoorden op die vragen.

Gezondheidswetenschapper en Voedingsdeskundige Gerdy Beelen

Geschreven door Gerdy Beelen, Gezondheidswetenschapper & Eigenaar LITE LeefstijladviesBSc Health and society, HBO niveau Voedingsdeskundige

biologisch vlees

Wat betekent biologisch eigenlijk?

Een biologisch product wordt op een andere manier gemaakt dan een niet-biologisch product.

Dieren worden op een andere manier gehouden en er wordt extra aandacht aan het milieu besteed. Biologische boeren mogen bijvoorbeeld geen kunstmest en chemische bestrijdingsmiddelen gebruiken.

Ook geven ecologische veeboeren hun dieren een zo natuurlijk mogelijk leven. Varkens, koeien, kippen en ander vee krijgen veel ruimte. Ze mogen veel naar buiten en krijgen ze biologisch voer. Bovendien krijgen ze alleen medicijnen als het écht niet anders kan.

Wist je dat...

...je een biologisch product kunt herkennen aan het Europees Keurmerk? Het keurmerk ziet eruit als een groen ‘EU-blaadje’ op de verpakking.  

melk- en vleesproducten biologisch

Wanneer mag je melk- en vleesproducten biologisch noemen?

Als een boer in de Europese Unie zijn melk- en vleesproducten biologisch wil noemen, moet hij zich houden aan heel veel regels.

Je zult de term ‘biologisch’ dus niet zomaar op alle producten zien staan. Deze benaming is beschermd. 

Voedingsschema's op maatNieuw

Ontvang elke week een nieuw voedingsschema op basis van je persoonlijke macro- en caloriebehoefte. Inclusief wekelijkse boodschappenlijst.

Elke week een nieuw voedingsschema op maat!
Fitchef logo Powered by FitChef
Voedingsschema's

De lijst met regels om het biologisch keurmerk te krijgen is erg lang. Hieronder zie je een greep uit deze lijst.

Biologische melkproducten, oftewel zuivelproducten, mogen zo genoemd worden als er 9 regels gevolgd worden voor een beter leven voor de dieren:

  1. De melkkoeien minimaal 120 dagen per jaar naar buiten mogen
  2. Er natuurlijk daglicht de stal binnenkomt
  3. Zogende kalfjes natuurlijke melk (het liefst moedermelk) krijgen
  4. Elke koe minimaal zes vierkante meter ruimte in de stal heeft
  5. Er genoeg stro is
  6. Er natuurlijke ventilatie in de stal is 
  7. Er geen antibiotica gebruikt worden
  8. De dieren niet onthoornd worden
  9. Het voer van de dieren biologisch is geproduceerd

Voor kippen, koeien en varkens gehouden voor biologisch vlees gelden 13 strenge regels. Je mag dit vlees biologisch noemen als:

  1. De kippen met maximaal tien op een vierkante meter zitten
  2. De dieren niet worden vastgezet
  3. De kippen ‘pas’ na 81 dagen geslacht worden
  4. Er langzaam groeiende rassen gebruikt worden
  5. De kuikens vanaf zes weken naar buiten mogen
  6. Er maximaal 4800 kippen in een stal zitten
  7. De koeien minimaal acht vierkante meter ligruimte hebben
  8. De koeien minimaal 210 dagen per jaar naar buiten mogen
  9. De varkens vrije uitloop naar buiten hebben
  10. De dieren veel stro krijgen
  11. Het voer van de dieren biologisch is geproduceerd
  12. Antibiotica alleen worden gebruikt als het niet anders kan
  13. Er geen pijnlijke ingrepen worden gedaan
Wist je dat...

...biologische voeding pas echt populair geworden is in de jaren ‘90 toen er verschillende dierziekten uitbraken in Nederland? Gekkekoeienziekte en mond- en klauwzeer zouden komen door de slechte leefomstandigheden van de dieren. 

Zijn biologische melk- en vleesproducten gezonder? 

Je gaat er misschien van uit dat biologische melk- en vleesproducten gezonder zijn dan de niet-biologische varianten. Dit is alleen nooit wetenschappelijk bewezen.

Laten we samen de voedingswaarden van biologische producten eens vergelijken met niet-biologische producten. Ik vergelijk een stukje biefstuk voor je:  

Biefstuk (onbereid) per 100 gram:          

  • 108 kcal
  • 23 gram eiwitten
  • 0 gram koolhydraten
  • 1,8 gram vetten, waarvan 0,7 gram verzadigd 
  • 0 gram vezels

Biologische biefstuk (onbereid) per 100 gram:

  • 108 kcal
  • 23 gram eiwitten
  • 0 gram koolhydraten
  • 1,8 gram vetten, waarvan 0,7 gram verzadigd 
  • 0 gram vezels
Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert

Dezelfde vergelijking van voedingswaarden maken we nu ook voor een klein glaasje melk.

Halfvolle melk per 100 ml:

  • 48 kcal
  • 3,6 gram eiwitten
  • 4,7 gram koolhydraten, waarvan 4,7 gram suiker
  • 0 gram vezels
  • Vitamine B2: 12,9% van de ADH
  • Vitamine B12: 20,4% van de ADH
  • Calcium: 16% van de ADH

Biologische halfvolle melk per 100 ml:

  • 48 kcal
  • 3,6 gram eiwitten
  • 4,7 gram koolhydraten, waarvan 4,7 gram suiker 
  • 1,6 gram vetten, waarvan 1,1 gram verzadigd 
  • 0 gram vezels
  • Vitamine B2: 12,9% van de ADH
  • Vitamine B12: 20,4% van de ADH
  • Calcium: 16% van de ADH
Tip

De afkorting ADH staat voor Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid. Dit is de hoeveelheid die je als gezond mens dagelijks van een voedingsstof nodig hebt. De Gezondheidsraad stelt deze voedingsnormen vast voor bijna alle vitamines en mineralen.

biologische melk en vlees

Als de voedingswaarden van gewoon en biologisch vlees vergelijkt dan zie je dat ze helemaal hetzelfde zijn. En ook bij melk zie je dat er geen verschillen zijn.

In jouw normale glas melk zitten dus niet minder goede voedingsstoffen dan in een beker biologische melk. En het biologische biefstukje van jouw buurvrouw is qua voedingsstoffen dus niet gezonder dan het niet-biologische stukje vlees op jouw bord. 

Wist je dat...

...je biologische voeding ook wel ecologische voeding noemt? 

Schadelijke stoffen 

Wat je niet in een voedingswaardentabel kunt zien zijn schadelijke stoffen. Zo worden er soms minimale resten van medicijnen in vlees en melk gevonden. Zowel de gewone als de biologische veeboer probeert zijn dieren zo gezond mogelijk te houden. 

Beide boeren zullen zo weinig mogelijk medicijnen willen gebruiken. Ook zijn er in beide gevallen even strenge regels voor medicijngebruik. De kans dat je teveel medicijnresten in je yoghurt en je hamburger vindt is dus klein.

Toch is die kans nog iets kleiner bij bio-producten. Biologische boeren geven hun dieren namelijk minder medicatie. Dit klinkt natuurlijk heel positief. Toch heeft dit ook nadelen. Dit kan namelijk weer andere risico’s met zich meebrengen.

schadelijke stoffen medicijnen bio-dieren

Omdat biologisch gehouden dieren weinig medicijnen krijgen, zijn de bio-dieren vaker ziek. Daarnaast mogen ze vaker naar buiten, waardoor ze eerder besmet kunnen worden door dieren in hun omgeving.

Hierdoor is de kans iets groter dat jouw stukje biologisch vlees met salmonella, campylobacter of een parasiet is besmet.

Vlees zit vol met hormonen en antibiotica, toch?

Niet-biologisch vlees zit vol met hormonen. Dat klopt. Maar dat geldt ook voor biologisch vlees.

Hormonen komen van nature voor in dieren (en in mensen trouwens ook). Zonder hormonen kan een dier niet functioneren. 

Het toedienen van extra hormonen aan vee is ten strengste verboden. Zowel in Nederland als in de Europese Unie. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) houdt hierop toezicht. 

Dan vraag je je misschien af of je antibiotica resten binnen kunt krijgen als je niet-biologische producten eet. 

Een zieke koe kan medicatie krijgen toegediend. Maar strenge Europese wetgeving zorgt ervoor dat er nauwelijks nog resten aanwezig zijn in dierlijke producten. 

Wanneer koeien antibiotica krijgen toegediend hebben ze een zogenaamde ‘wachttijd’. Dat betekent dat de dieren niet geslacht mogen worden tot deze wachttijd voorbij is. Na het wachten zijn de restjes medicatie in de beesten te verwaarlozen.

Ook dit wordt streng gecontroleerd door de NVWA.

Zijn biologisch vlees en zuivel beter voor het milieu?

Misschien kies jij wel voor biologisch vlees, omdat je denkt dat je zo je steentje bijdraagt aan een beter milieu. Maar is je bio-burger daadwerkelijk beter voor het milieu? Ik heb het voor je uitgezocht.

Het klinkt misschien een beetje gek, maar net als jij laat een koe ook boeren en scheten. Daarbij komt methaan vrij. Bij de koe een beetje meer dan bij jou. Ook uit de poep komt nog een beetje methaan vrij. Methaan is een broeikasgas dat bijdraagt aan de opwarming van de aarde. 

biologisch vlees milieu

Bij het maken van biologische vlees- en melkproducten ligt de nadruk op het dierenwelzijn. Hierdoor leven koeien, kippen en varkens langer.

Maar juist omdat biologisch vee meer ruimte en tijd nodig heeft om vlees en zuivel te produceren, kun je je voorstellen dat de impact op het milieu groter kan zijn. 

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Binnen de biologische veehouderij zijn er nog geen regels opgesteld voor energie- en waterverbruik. En dit terwijl er veel energie nodig is om de stallen te verwarmen en het veevoer te maken. Op die punten scoort biologisch dus niet per se beter dan een niet-biologische veehouderij.

Tot zover lijkt biologisch dus niet echt bij te dragen aan een beter klimaat. Toch is dat niet helemaal waar. Biologische boeren geven hun dieren namelijk biologisch voedsel. Dat wil zeggen dat ze geen kunstmest gebruiken om hun gewassen (het voedsel voor de koe) sneller te laten groeien. Doordat ze geen kunstmest gebruiken besparen ze op de uitstoot van stikstof

Wist je dat...

...Nederlandse 65+’ers de meeste biologische producten kopen?

Heeft biologisch vlees altijd het 3 sterren Beter Leven keurmerk?

Het korte antwoord hierop is; Ja. Biologisch vlees heeft altijd het Beter Leven keurmerk met drie sterren.

Hierbij dient wel aan de Beter Leven criteria tijdens het slachten te zijn voldaan.

Beter leven keurmerk

Echter zijn het keurmerk en biologisch vlees niet hetzelfde. Het Beter Leven keurmerk is ontwikkeld door de Dierenbescherming.

Dit keurmerk heeft puur met het welzijn van dieren te maken. Biologisch vlees daarentegen is niet alleen gefocust op dierenwelzijn, maar ook op milieuaspecten.

Omdat biologisch vlees het hoogst haalbare is wat betreft dierenwelzijn, krijgt het wel altijd het Beter Leven Keurmerk met drie sterren. Er zijn echter ook niet-biologische producten die het Beter Leven keurmerk met drie sterren krijgen.

Dit zijn bijvoorbeeld eieren van bepaalde merken of varkensvlees van het merk Livar. Voor deze dieren zijn de leefomstandigheden optimaal, waardoor de producenten het keurmerk verdienen.

Conclusie

Er is nog geen bewijs dat biologisch eten beter is voor je gezondheid. Toch doe je er goed aan om voor biologische producten te kiezen. Zo draag je namelijk bij aan een beter dierenwelzijn. Biologisch vee krijgt namelijk meer ruimte, ervaart minder stress en kan natuurlijk gedrag vertonen. 

Maar of biologische melk- en vleesproducten daadwerkelijk beter zijn voor het milieu valt te betwisten. Een bio-koe die biologisch te eten krijgt, meer ruimte heeft, veel buiten is en langer leeft, heeft namelijk een grotere impact op het milieu dan een niet-biologische koe.

Als een koe langer leeft zit het beest langer in een verwarmde stal, heeft het meer water en voer nodig en heeft het meer tijd om broeikasgassen uit te stoten. Aan de andere kant stoten ecologische boeren iets minder stikstof uit. Ze voeden hun koeien namelijk met biologisch veevoer. Voor de productie van dit voer is geen kunstmest (dat zorgt voor stikstofuitstoot), gebruikt. 

Tip

Vind je het welzijn van dieren belangrijk? Dan kun je misschien beter kiezen voor biologische producten. Voor het milieu hoef je het dus niet te doen.

Beoordeel dit artikel

Gezondheidswetenschapper en Voedingsdeskundige Gerdy Beelen

Nieuwsgierig naar meer informatie over dit onderwerp?

Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Nieuw Voedingsschema's op maat

Gezond eten was nog nooit zo eenvoudig!

Voedingsschema's
Meer informatie
Fitchef logo Powered by FitChef

Beoordeel dit artikel

Gerelateerde artikelen

Alles over Koolhydraten

Alles wat jij moet weten over koolhydraten

Koolhydraten hebben vaak een slechte naam en worden al snel gelinkt aan gewichtstoename. Maar niet alle koolhydraten zij...

Gezondeten.nl Vetten, een onmisbaar onderdeel van het dieet?

Vetten, onderschat maar onmisbaar in een gezond eetpatroon

Vetten, zijn ze vet belangrijk? Of kun je er beter voor zorgen dat je niet te veel van deze stofjes binnenkrijgt? Over ...

Is melk gezond of ongezond?

Melk: de gezondheidsvoordelen en -nadelen op een rij

De gemiddelde Nederlander is opgegroeid met melk. Je zou er groot en sterk door worden. Maar is melk zo gezond als we vr...

Wel of geen ADHD medicijnen?

Wel of geen ADHD medicijnen?

Moet ik (of mijn kind) nu wel of geen ADHD medicijnen slikken? In dit artikel bespreken wij de voor- en nadelen van medi...

rood vlees

Rood vlees: is het schadelijk voor je gezondheid?

Een malse, sappige hamburger met een flinke laag saus en een plakje gesmolten kaas. Geserveerd op een knapperig broodje ...

De verschillende duurzame keurmerken

Duurzame Keurmerken: Welke zijn er en wat houden ze in?

In de supermarkt kies je een product waarschijnlijk op basis van het uiterlijk, de houdbaarheidsdatum en de prijs. Maar ...

vegetariërs leven langer

Feit of fabel: Vegetariërs leven langer

Steeds meer mensen kiezen ervoor om minder of geen vlees te eten vanwege hun gezondheid, dierenwelzijn of het milieu. I...

Lees wat je gemist hebt

14333 Mensen gingen je al voor

Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.

Je ontvangt maximaal één persoonlijke e-mail per week van een van onze teamleden.
Een postbode met het (PDF) boek 'Gezond eten voor iedereen'