Oestrogeen is de spil in het vrouwelijke lichaam. De rol van dit hormoon verandert tijdens de diverse levensfases. Dat kan lastig zijn, omdat het erg belangrijk is dat je oestrogeengehalte in balans is.
Maar wat is de rol van dit hormoon precies? En welke invloed heeft voeding op je oestrogeengehalte?
In dit artikel leggen wij je uit wat oestrogeen doet en maak je kennis met fyto-oestrogeen. Ook leer je welke voeding effect kan hebben op de hoeveelheid van dit hormoon in je lichaam.
Geschreven door Gerdy Beelen, BSc Health and society, HBO niveau Voedingsdeskundige, Gezondheidswetenschapper & Eigenaar LITE Leefstijladvies
Oestrogeen staat voornamelijk bekend als een hormoon dat zorgt voor de vrouwelijke geslachtskenmerken. Maar het speelt ook een belangrijke rol bij nog veel meer lichaamsprocessen.
Er bestaat eigenlijk niet één soort oestrogeen; er zijn meerdere soorten. Voor het gemak worden ze met de verzamelnaam oestrogeen aangeduid. De belangrijkste oestrogenen zijn: oestradiol, oestriol en oestron.
Oestrogenen treden bij vrouwen in verschillende fases op de voorgrond. Zo is oestradiol vooral aanwezig bij vruchtbare vrouwen. Oestriol wordt weer geproduceerd tijdens de zwangerschap. Treedt de menopauze in? Dan komt oestron op de proppen.
Oestrogeen wordt in eerste instantie afgescheiden door je eierstokken. Ben je zwanger? Dan produceert je placenta ook oestrogeen.
Verder kunnen vetcellen, bijnieren en spieren oestrogeen leveren. Dat gebeurt als je eierstokken stoppen met de productie, ofwel wanneer de menopauze intreedt.
...oestrogeen niet alleen bij vrouwen een rol speelt? Ook mannen hebben oestrogeen, maar wel een veel kleinere hoeveelheid.
Oestrogeen speelt een hoofdrol in het creëren en in stand houden van de vrouwelijke geslachtskenmerken en het regelen van je menstruatiecyclus. Maar wat doet het nog meer?
Het hormoon ondersteunt onder andere de werking van je hart en bloedvaten, heeft invloed op de sterkte van je botten, beschermt je hersenfuncties en regelt je stemmingen. Een oestrogeen tekort of een teveel aan oestrogeen kan daarom serieuze gevolgen hebben voor je gezondheid.
Een teveel aan oestrogeen kan een hele serie klachten veroorzaken. Een aantal symptomen van een overschot aan dit hormoon zijn:
Op de lange termijn kan een teveel aan oestrogeen ook invloed hebben op het ontstaan van chronische ziekten, zoals borst- en baarmoederhalskanker.
Bij mannen kan zich bij een teveel aan oestrogeen borstvorming ontstaan. Verder kunnen er vruchtbaarheidsproblemen voorkomen.
...oestrogeen en progesteron samen de vrouwelijke cyclus regelen? Daarbij zorgt oestrogeen onder andere voor de aanmaak van een slijmvlieslaag in de baarmoeder. Zodat het eitje zich kan nestelen. Na de eisprong is het de beurt aan progesteron dat de nestelmogelijkheden in de baarmoederwand nog beter maakt. Wordt het eitje niet bevrucht, dan neemt het progesteron af en start de menstruatie.
De overgang is een periode waarbij oestrogeen op natuurlijke wijze afneemt en er een kans bestaat op een te laag oestrogeengehalte. Maar ook overmatig sporten, te weinig eten en sommige medische aandoeningen of chemotherapie kunnen leiden tot te weinig oestrogeen.
Een tekort aan oestrogeen merk je onder andere aan:
Nog een kenmerk van een tekort aan oestrogeen is toename van het gewicht en dan met name het buikvet. Normaal wordt bij vrouwen namelijk het vet op de heupen opgeslagen. Verder kan er vermoeidheid optreden, concentratieproblemen ontstaan of je kunt je depressief voelen.
Een langdurige gebrek aan oestrogeen kan zorgen voor botontkalking. Ook bestaat er risico op een te hoog cholesterol en hart- en vaatziekten.
Denk je dat je een tekort of een teveel hebt aan oestrogeen? Dan is het altijd raadzaam om een arts te raadplegen. Er bestaan allerlei medicijnen, zoals oestrogeenpillen, -pleisters of -crèmes waarmee je een tekort kunt aanvullen. Ook bij een teveel aan oestrogeen zijn er medische mogelijkheden om je hormoonspiegel weer in balans te brengen.
Het oestrogeenniveau wordt voor een groot deel bepaald door lichamelijke processen, maar ook voeding kan invloed hebben. Hierdoor kun je via je voedingspatroon de hoeveelheid oestrogeen in je lijf beïnvloeden.
Dit komt onder andere doordat lichaamsvet ook oestrogeen produceert. Bij te royale voedingsgewoonten neemt de kans op meer lichaamsvet toe en daardoor op een grotere hoeveelheid oestrogeen.
Een gezond lichaamsgewicht helpt daarom bij het bevorderen van een optimaal oestrogeengehalte. Ook een Westers voedingspatroon met veel rood vlees, bewerkte producten en geraffineerde granen kan de hormoonbalans verstoren.
Een eetwijze met veel groenten en fruit draagt wel bij aan een gezonde hormoonspiegel met het juiste niveau aan oestrogeen.
Als je vanwege gezondheidsredenen minder oestrogeen via je voeding wilt binnenkrijgen, kun je het beste minder rood vlees en vette voedingsmiddelen eten. Daarbij moet je juist meer groenten, fruit, peulvruchten, vis en noten aan je eetpatroon toevoegen.
Door het gemis aan vlees en de rijke aanwezigheid van plantaardige producten, heeft een vegetarische levenswijze ook een gunstige invloed op een gezonde oestrogeenspiegel. Ook kun je ervoor kiezen om vezelrijk te eten.
Voeding met veel volle granen helpt namelijk om het oestrogeengehalte te verlagen. Dit komt doordat vezels via een scheikundig proces ervoor zorgen dat je lijf minder oestrogenen aanmaakt.
Kortom een voedingspatroon met veel vezels, groenten en fruit en met geen of weinig rood vlees en verzadigde vetten kan je aan een lager oestrogeengehalte helpen.
...in rode wijn fyto-oestrogeen zit? Rode wijn is namelijk rijk aan resveratrol. Maar let op: drink niet meer dan 1 glas. De toegevoegde waarde die resveratrol biedt voor je gezondheid kan namelijk weer teniet worden gedaan door een te grote hoeveelheid alcohol.
Naast oestrogenen bestaan er ook zogenaamde fyto-oestrogenen. Dit zijn plantaardige stoffen die een structuur hebben die verwant is aan het menselijke oestrogeen. Je darmen zetten de fyto-oestrogenen namelijk om in oestrogeenachtige substanties.
Hierdoor kan er via fyto-oestrogenen een werking ontstaan die lijkt op de werking van oestrogeen.
De belangrijkste fyto-oestrogenen zijn isoflavonen, lignanen, resveratrol en flavonoïden. Behalve dat deze stoffen oestrogene eigenschappen hebben, zijn het ook antioxidanten.
Antioxidanten zijn een belangrijke partner in het tegengaan van chronische ziekten doordat ze vrije radicalen bestrijden. Deze stoffen ontstaan door ongezonde situaties, zoals luchtvervuiling, stress of bewerkt voedsel. Vrije radicalen zijn slecht voor je, omdat ze je lichaamscellen kunnen beschadigen waardoor ziekten een kans krijgen.
Als je meer fyto-oestrogenen wilt eten (omdat je bijvoorbeeld een oestrogeen tekort hebt door de overgang) is het Mediterraans dieet een goede optie. Deze stoffen vind je namelijk terug in knoflook, een veelgebruikt ingrediënt in dit dieet.
Verder kun je traditionele Nederlandse groenten eten, want de kruisbloemige varianten bevatten ook fyto-oestrogenen. Kruisbloemige groentes, zijn bijvoorbeeld spruiten, boerenkool en bloemkool.
Ook lijn- en sesamzaad zijn leveranciers van fyto-oestrogenen. Verder staat soja bekend om de hoge niveaus isoflavonen.
En hou je van fruit? Eet dan vooral perziken, bosbessen en aardbeien als je extra fyto-oestrogeen binnen wilt krijgen.
Wil je eenvoudig je voedselpatroon verrijken met fyto-oestrogeen? Strooi dan wat lijnzaadjes over je salade. Of meng de zaadjes door je smoothie.
Bij oestrogenen gaat het om de juiste balans. Dit hormoon is essentieel voor je gezondheid en het gehalte mag daarom niet te laag of te hoog zijn.
Met voeding kun je bijdragen aan een goed oestrogeengehalte in je lichaam. Daarnaast kan het helpen om overgewicht te voorkomen of te verliezen, omdat lichaamsvet oestrogenen produceert. Ook het vermijden van dierlijke vetten, zoals rood vlees, helpt om je oestrogeenspiegel stabiel te houden.
Daarbij kun je van de goede eigenschappen van oestrogeen profiteren door fyto-oestrogeen te eten. Deze vind je onder andere in diverse groente- en fruitsoorten, zaden en soja.
Heb je het vermoeden dat je te weinig of te veel oestrogeen in je lichaam hebt? Ga dan zeker langs je arts. Een hormonale disbalans is een serieuze zaak, waarbij mogelijk medicijnen nodig zijn.
Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze deskundigen hier!
Een vitamine B12 tekort komt veel voor. Vooral ouderen, veganisten en mensen met een (chronische) darmaandoening lopen h...
Vitamine B is een wateroplosbare vitamine. In tegenstelling tot de vetoplosbare vitaminen A, D, E en K, kan je lichaam w...
Magnesium is een belangrijk mineraal voor je lichaam en hersenen. Het mineraal zorgt voor een stabiele bloedsuikerspiege...
Je lichaam vereist dagelijks vitaminen en mineralen voor allerlei lichaamsfuncties. Kalium is een belangrijk mineraal. D...
Je lichaam heeft dagelijks vitaminen uit voeding nodig, omdat je lijf niet of onvoldoende in staat is om ze zelf aan te ...
