Oestrogeen: De Functie en een Oestrogeen tekort Herkennen

Oestrogeen is de spil in het vrouwelijke lichaam. De rol van dit hormoon verandert tijdens de diverse levensfases. Dat kan lastig zijn, omdat het erg belangrijk is dat je oestrogeengehalte in balans is.

Maar wat is de rol van dit hormoon precies? En welke invloed heeft voeding op je oestrogeengehalte?

In dit artikel leggen wij je uit wat oestrogeen doet en maak je kennis met fyto-oestrogeen. Ook leer je welke voeding effect kan hebben op de hoeveelheid van dit hormoon in je lichaam.

Gezondheidswetenschapper en Voedingsdeskundige Gerdy Beelen

Geschreven door Gerdy Beelen, Gezondheidswetenschapper & Eigenaar LITE LeefstijladviesBSc Health and society, HBO niveau Voedingsdeskundige

oestrogeen vrouwen

Oestrogeen: de betekenis voor je lichaam

Oestrogeen staat voornamelijk bekend als een hormoon dat zorgt voor de vrouwelijke geslachtskenmerken. Maar het speelt ook een belangrijke rol bij nog veel meer lichaamsprocessen.

Er bestaat eigenlijk niet één soort oestrogeen; er zijn meerdere soorten. Voor het gemak worden ze met de verzamelnaam oestrogeen aangeduid. De belangrijkste oestrogenen zijn: oestradiol, oestriol en oestron.

Oestrogenen treden bij vrouwen in verschillende fases op de voorgrond. Zo is oestradiol vooral aanwezig bij vruchtbare vrouwen. Oestriol wordt weer geproduceerd tijdens de zwangerschap. Treedt de menopauze in? Dan komt oestron op de proppen.

Oestrogeen wordt in eerste instantie afgescheiden door je eierstokken. Ben je zwanger? Dan produceert je placenta ook oestrogeen.

Verder kunnen vetcellen, bijnieren en spieren oestrogeen leveren. Dat gebeurt als je eierstokken stoppen met de productie, ofwel wanneer de menopauze intreedt. 

Wist je dat...

...oestrogeen niet alleen bij vrouwen een rol speelt? Ook mannen hebben oestrogeen, maar wel een veel kleinere hoeveelheid. 

oestrogeen stemming

De multifunctionele taak van oestrogeen 

Oestrogeen speelt een hoofdrol in het creëren en in stand houden van de vrouwelijke geslachtskenmerken en het regelen van je menstruatiecyclus. Maar wat doet het nog meer?

Het hormoon ondersteunt onder andere de werking van je hart en bloedvaten, heeft invloed op de sterkte van je botten, beschermt je hersenfuncties en regelt je stemmingen. Een oestrogeen tekort of een teveel aan oestrogeen kan daarom serieuze gevolgen hebben voor je gezondheid. 

Voedingsschema's op maatNieuw

Ontvang elke week een nieuw voedingsschema op basis van je persoonlijke macro- en caloriebehoefte. Inclusief wekelijkse boodschappenlijst.

Elke week een nieuw voedingsschema op maat!
Fitchef logo Powered by FitChef
Voedingsschema's

Symptomen van teveel aan oestrogeen

Een teveel aan oestrogeen kan een hele serie klachten veroorzaken. Een aantal symptomen van een overschot aan dit hormoon zijn:

  • Een onregelmatige menstruatie (ook hevige bloedingen zijn mogelijk)
  • Een opgeblazen gevoel
  • Gevoelige borsten
  • Meer last van premenstrueel syndroom (PMS)
  • Vocht vasthouden
  • Slaapproblemen
  • Vermoeidheid
  • Angst- en paniekaanvallen
  • Stemmingswisselingen
  • Problemen met het geheugen
  • Haaruitval
  • Koude handen of voeten
  • Pijnlijke gewrichten

Op de lange termijn kan een teveel aan oestrogeen ook invloed hebben op het ontstaan van chronische ziekten, zoals borst- en baarmoederhalskanker.

Bij mannen kan zich bij een teveel aan oestrogeen borstvorming ontstaan. Verder kunnen er vruchtbaarheidsproblemen voorkomen.

Wist je dat...

...oestrogeen en progesteron samen de vrouwelijke cyclus regelen? Daarbij zorgt oestrogeen onder andere voor de aanmaak van een slijmvlieslaag in de baarmoeder. Zodat het eitje zich kan nestelen. Na de eisprong is het de beurt aan progesteron dat de nestelmogelijkheden in de baarmoederwand nog beter maakt. Wordt het eitje niet bevrucht, dan neemt het progesteron af en start de menstruatie.

Symptomen van te weinig oestrogeen

De overgang is een periode waarbij oestrogeen op natuurlijke wijze afneemt en er een kans bestaat op een te laag oestrogeengehalte. Maar ook overmatig sporten, te weinig eten en sommige medische aandoeningen of chemotherapie kunnen leiden tot te weinig oestrogeen.

Een tekort aan oestrogeen merk je onder andere aan:

  • Vaginale droogheid
  • Een droge huid
  • Infecties aan de urinewegen
  • Gevoelige borsten
  • Een onregelmatige of uitblijvende menstruatie
  • Opvliegers
  • Hoofdpijn

Nog een kenmerk van een tekort aan oestrogeen is toename van het gewicht en dan met name het buikvet. Normaal wordt bij vrouwen namelijk het vet op de heupen opgeslagen. Verder kan er vermoeidheid optreden, concentratieproblemen ontstaan of je kunt je depressief voelen.

Een langdurige gebrek aan oestrogeen kan zorgen voor botontkalking. Ook bestaat er risico op een te hoog cholesterol en hart- en vaatziekten.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Tip

Denk je dat je een tekort of een teveel hebt aan oestrogeen? Dan is het altijd raadzaam om een arts te raadplegen. Er bestaan allerlei medicijnen, zoals oestrogeenpillen, -pleisters of -crèmes waarmee je een tekort kunt aanvullen. Ook bij een teveel aan oestrogeen zijn er medische mogelijkheden om je hormoonspiegel weer in balans te brengen.

voeding oestrogeen

Oestrogeen en de rol van voeding

Het oestrogeenniveau wordt voor een groot deel bepaald door lichamelijke processen, maar ook voeding kan invloed hebben. Hierdoor kun je via je voedingspatroon de hoeveelheid oestrogeen in je lijf beïnvloeden.

Dit komt onder andere doordat lichaamsvet ook oestrogeen produceert. Bij te royale voedingsgewoonten neemt de kans op meer lichaamsvet toe en daardoor op een grotere hoeveelheid oestrogeen. 

Een gezond lichaamsgewicht helpt daarom bij het bevorderen van een optimaal oestrogeengehalte. Ook een Westers voedingspatroon met veel rood vlees, bewerkte producten en geraffineerde granen kan de hormoonbalans verstoren.

Tip

Een eetwijze met veel groenten en fruit draagt wel bij aan een gezonde hormoonspiegel met het juiste niveau aan oestrogeen.

Welke voeding moet je vermijden als je geen oestrogeen binnen wilt krijgen?

Als je vanwege gezondheidsredenen minder oestrogeen via je voeding wilt binnenkrijgen, kun je het beste minder rood vlees en vette voedingsmiddelen eten. Daarbij moet je juist meer groenten, fruit, peulvruchten, vis en noten aan je eetpatroon toevoegen.

Door het gemis aan vlees en de rijke aanwezigheid van plantaardige producten, heeft een vegetarische levenswijze ook een gunstige invloed op een gezonde oestrogeenspiegel. Ook kun je ervoor kiezen om vezelrijk te eten. 

vezels oestrogeen

Voeding met veel volle granen helpt namelijk om het oestrogeengehalte te verlagen. Dit komt doordat vezels via een scheikundig proces ervoor zorgen dat je lijf minder oestrogenen aanmaakt.

Kortom een voedingspatroon met veel vezels, groenten en fruit en met geen of weinig rood vlees en verzadigde vetten kan je aan een lager oestrogeengehalte helpen.

Wist je dat...

...in rode wijn fyto-oestrogeen zit? Rode wijn is namelijk rijk aan resveratrol. Maar let op: drink niet meer dan 1 glas. De toegevoegde waarde die resveratrol biedt voor je gezondheid kan namelijk weer teniet worden gedaan door een te grote hoeveelheid alcohol.

fruit oestrogeen

Fyto-oestrogenen: het plantaardige oestrogeen

Naast oestrogenen bestaan er ook zogenaamde fyto-oestrogenen. Dit zijn plantaardige stoffen die een structuur hebben die verwant is aan het menselijke oestrogeen. Je darmen zetten de fyto-oestrogenen namelijk om in oestrogeenachtige substanties.

Hierdoor kan er via fyto-oestrogenen een werking ontstaan die lijkt op de werking van oestrogeen.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

De belangrijkste fyto-oestrogenen zijn isoflavonen, lignanen, resveratrol en flavonoïden. Behalve dat deze stoffen oestrogene eigenschappen hebben, zijn het ook antioxidanten.

Antioxidanten zijn een belangrijke partner in het tegengaan van chronische ziekten doordat ze vrije radicalen bestrijden. Deze stoffen ontstaan door ongezonde situaties, zoals luchtvervuiling, stress of bewerkt voedsel. Vrije radicalen zijn slecht voor je, omdat ze je lichaamscellen kunnen beschadigen waardoor ziekten een kans krijgen.

Waar vind je fyto-oestrogenen?

Als je meer fyto-oestrogenen wilt eten (omdat je bijvoorbeeld een oestrogeen tekort hebt door de overgang) is het Mediterraans dieet een goede optie. Deze stoffen vind je namelijk terug in knoflook, een veelgebruikt ingrediënt in dit dieet.

Verder kun je traditionele Nederlandse groenten eten, want de kruisbloemige varianten bevatten ook fyto-oestrogenen. Kruisbloemige groentes, zijn bijvoorbeeld spruiten, boerenkool en bloemkool.

extra oestrogeen

Ook lijn- en sesamzaad zijn leveranciers van fyto-oestrogenen. Verder staat soja bekend om de hoge niveaus isoflavonen.

En hou je van fruit? Eet dan vooral perziken, bosbessen en aardbeien als je extra fyto-oestrogeen binnen wilt krijgen.

Tip

Wil je eenvoudig je voedselpatroon verrijken met fyto-oestrogeen? Strooi dan wat lijnzaadjes over je salade. Of meng de zaadjes door je smoothie.

Conclusie

Bij oestrogenen gaat het om de juiste balans. Dit hormoon is essentieel voor je gezondheid en het gehalte mag daarom niet te laag of te hoog zijn. 

Met voeding kun je bijdragen aan een goed oestrogeengehalte in je lichaam. Daarnaast kan het helpen om overgewicht te voorkomen of te verliezen, omdat lichaamsvet oestrogenen produceert. Ook het vermijden van dierlijke vetten, zoals rood vlees, helpt om je oestrogeenspiegel stabiel te houden.

Daarbij kun je van de goede eigenschappen van oestrogeen profiteren door fyto-oestrogeen te eten. Deze vind je onder andere in diverse groente- en fruitsoorten, zaden en soja.

Heb je het vermoeden dat je te weinig of te veel oestrogeen in je lichaam hebt? Ga dan zeker langs je arts. Een hormonale disbalans is een serieuze zaak, waarbij mogelijk medicijnen nodig zijn.

Beoordeel dit artikel

Gezondheidswetenschapper en Voedingsdeskundige Gerdy Beelen

Nieuwsgierig naar meer informatie over dit onderwerp?

Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Nieuw Voedingsschema's op maat

Gezond eten was nog nooit zo eenvoudig!

Voedingsschema's
Meer informatie
Fitchef logo Powered by FitChef

Beoordeel dit artikel

Gerelateerde artikelen

De aardpeer, vergeten groenten die je niet mag vergeten

Vergeten groenten, herken jij deze mondkost van vroeger nog?

Het begrip “vergeten groenten” zegt letterlijk wat het is; groenten die we vergeten zijn. Het gaat vaak om groenten wel...

rood vlees

Rood vlees: is het schadelijk voor je gezondheid?

Een malse, sappige hamburger met een flinke laag saus en een plakje gesmolten kaas. Geserveerd op een knapperig broodje ...

Pijnlijke, gevoelige borsten: oorzaken + tips

Pijnlijke en gevoelige borsten, mogelijke oorzaken & behandeltips

Ben je benieuwd waarom je soms last hebt van pijnlijke, gevoelige borsten? In dit artikel gaan wij op zoek naar de oorza...

Stoppen met de pil

Stoppen met de pil, Wij zetten de voor- en nadelen op een rij

Overweeg jij om te stoppen met de pil? Redenen om te stoppen met hormonale anticonceptie zijn natuurlijk: de wens om zwa...

Overgang (menopauze)

Overgang (menopauze)

De overgang kan een behoorlijke impact hebben op je leven. Elke vrouw moet er eens aan geloven. En in deze bijzondere pe...

eieren

Eieren zijn gezonder dan je dacht en dit is waarom

Weinig voedingsmiddelen zijn zo veelzijdig als een ei. Je kunt het toevoegen aan een salade of verwerken in een taart. O...

Serotonine, het feelgood-hormoon

Serotonine, het feelgood-hormoon

Serotonine is een neurotransmitter en hormoon. Het wordt ook wel 5-hydroxytryptamine (5-HT) genoemd en is een chemische ...

Lees wat je gemist hebt

14137 Mensen gingen je al voor

Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.

Je ontvangt maximaal één persoonlijke e-mail per week van een van onze teamleden.
Een postbode met het (PDF) boek 'Gezond eten voor iedereen'