Feit of fabel: Aardappelen zijn dikmakers

Er bestaan talloze recepten met aardappel. De mogelijkheden met de knollen zijn eindeloos. Je kunt ze koken of bakken en er puree, friet, chips, salade of gnocchi van maken. Een aardappel is daarnaast relatief goedkoop en rijk aan voedingsstoffen. 

Toch is 'de pieper' de afgelopen jaren in populariteit gedaald. Omdat aardappelen veel koolhydraten bevatten worden ze gezien als dikmakers. Is dit negatieve imago terecht? In dit artikel vertel ik je alles wat je wilt weten over dit typisch Nederlandse ingrediënt.

Diëtist Desiré van der Kruk beantwoordt jouw vragen

Geschreven door Desiré van der Kruk, DiëtistBSc Voeding en diëtiek, WO niveau Nutrition, Exercise and Sports

aardappelen knollen

Wat is een aardappel?

Aardappelen zijn de knollen van de aardappelplant. Ze werden 10.000 jaar geleden voor het eerst verbouwd in Zuid-Amerika.

Spaanse ontdekkingsreizigers introduceerden de knollen in het begin van de 16e eeuw in Europa.

Wist je dat...

...Nederlanders jaarlijks wel 26 kilo aardappelen per persoon eten?

Aardappels worden nu in 160 landen over de hele wereld geteeld. Er bestaan 1.500 tot 2.000 verschillende variëteiten die verschillen in kleur en grootte.

Maar is een aardappel een groente of fruit? Vanuit botanisch oogpunt zijn de piepers een groente. In Nederland delen we de pieper in hetzelfde vak als brood en granen. In Amerika worden de aardappel wel als groente gegeten.

Solanum Tuberosum is de naam van het aardappelsoort die wereldwijd het meest geteeld wordt.

Tip

Aardappelen bewaren doe je beter niet op dezelfde plaats als uien. Beide geven namelijk vocht en gassen af die bederf versnellen.

Voedingsschema's op maatNieuw

Ontvang elke week een nieuw voedingsschema op basis van je persoonlijke macro- en caloriebehoefte. Inclusief wekelijkse boodschappenlijst.

Elke week een nieuw voedingsschema op maat!
Fitchef logo Powered by FitChef
Voedingsschema's
aardappelen voedingswaarde

Voedingswaarde van aardappelen

Aardappelen zijn een goede bron van verschillende vitamines en mineralen, met name kalium en vitamine C.

Het knolgewas bestaat voornamelijk uit koolhydraten en bevat kleine hoeveelheden eiwitten en vezels.

De voedingswaarde van de aardappel kan variëren en is afhankelijk van het ras en de bereidingswijze. Over het algemeen geldt; hoe sterker het product is bewerkt, des te minder vitamines het bevat. 

Dit kun je terugzien in onderstaand overzicht. Zo bevat een aardappelkroket nog maar weinig vitamine C in vergelijking met een rauwe aardappel.

Voorgekruide aardappelpartjes bevatten ongeveer evenveel vitamines als de normale pieper, maar zijn wel rijk in zout. Voor je gezondheid kun je je aardappels dus beter zelf kruiden.

Ik zet de voedingswaarden van verschillende aardappelproducten voor je op een rij.

Onbewerkte aardappelen

Dit zijn de voedingswaarden van 100 gram onbewerkte piepers:

  • 88 kcal
  • 2 gram eiwitten
  • 9 gram koolhydraten, waarvan 1 gram suikers
  • 0 gram vetten, waarvan 0 gram verzadigd
  • 1,8 gram vezels

De volgende vitamines en mineralen vind je terug in 100 gram piepers:

  • Natrium: 2 milligram
  • Vitamine B6: 0,3 milligram (20% van de ADH)
  • Vitamine C: 14 milligram (19% van de ADH)
  • Kalium: 450 milligram (13% van de ADH)

Voorgekruide Toscaanse aardappelpartjes

Dit zijn de voedingswaarden van 100 gram voorgekruide Toscaanse aardappelpartjes:

  • 97 kcal
  • 2 gram eiwitten
  • 18 gram koolhydraten, waarvan 0,4 gram suikers
  • 1,4 gram vetten, waarvan 0,2 gram verzadigd
  • 2,1 gram vezels

De volgende vitamines en mineralen vind je terug in 100 gram:

  • Natrium: 240 milligram
  • Vitamine B6: 0,29 milligram (18% van de ADH)
  • Vitamine C: 13 milligram (17% van de ADH)
  • Kalium: 350 milligram (10% van de ADH)

Aardappelpuree

Dit zijn de voedingswaarden van 100 gram aardappelpuree (bereid met halfvolle melk en margarine):

  • 83 kcal
  • 2,2 gram eiwitten
  • 13,9 gram koolhydraten, waarvan 1,4 gram suikers
  • 1,8 gram vetten, waarvan 0,8 gram verzadigd
  • 1,2 gram vezels

De volgende vitamines en mineralen vind je terug in 100 gram:

  • Natrium: 21 mg
  • Vitamine B6: 0,14 mg (9% van de ADH)
  • Vitamine C: 7 mg (9% van de ADH)
  • Kalium: 292 mg (8% van de ADH)

Aardappelkroketjes

Dit zijn de voedingswaarden van 100 gram kroketjes:

  • 169 kcal
  • 2,5 gram eiwitten
  • 24,8 gram koolhydraten, waarvan 1,7 gram suikers
  • 3,8 gram vetten, waarvan 0,4 gram verzadigd
  • 2,1 gram vezels

De volgende vitamines en mineralen vind je terug in 100 gram:

  • Natrium: 353 milligram
  • Vitamine B6: 0,12 milligram (8% van de ADH)
  • Vitamine C: 5 milligram (7% van de ADH)
  • Kalium: 283 milligram (8% van de ADH)
Tip

ADH staat voor Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid voor volwassenen.
Ben je benieuwd welke hoeveelheden je dagelijks nodig hebt van andere vitamines en mineralen? Je leest het in dit artikel over vitamines en dit artikel over mineralen

aardappelen gezondheidsvoordelen

Zijn aardappels gezond?

Jazeker! De knollen bevatten dus aardig wat goede voedingsstoffen, mits je voor de juiste variant kiest.

Door regelmatig aardappelen in je voedingspatroon op te nemen, profiteer je van diverse verrassende gezondheidsvoordelen.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert

De 3 voordelen van aardappels

Ik zet de voordelen van aardappel voor je op een rijtje.

Voordeel 1: Ze verminderen je risico op een hoge bloeddruk

Aardappelen bevatten een aantal mineralen en plantaardige stoffen die je bloeddruk kunnen helpen verlagen. De knollen hebben ook een hoog kaliumgehalte.

Kalium wordt in verband gebracht met een verminderd risico op hoge bloeddruk en hartaandoeningen.

Voordeel 2: Ze dragen bij aan een gezonde stofwisseling

Piepers zijn een goede bron van vitamine B6. Deze vitamine speelt een vitale rol in de stofwisseling van eiwitten, koolhydraten en vetten. Deze vitamine is ook noodzakelijk voor de aanmaak van rode bloedcellen en neurotransmitters. 

Ben je benieuwd wat je - naast aardappelen eten - nog meer kunt doen voor een goede stofwisseling? Je leest het in dit artikel

aardappelen zorgen dragen bij aan gewichtsbehoud

Voordeel 3: Ze geven je een vol gevoel 

Piepers bevatten veel voedingsvezels, die je een verzadigd gevoel geven.

Dit kan je helpen om minder te snoepen en beter op gewicht te blijven. 

Ben je benieuwd of jouw gewicht gezond is? Je komt er eenvoudig achter met onze tool voor het berekenen van je ideale gewicht.

Boze tongen beweren dat de zetmeelhoudende knol kan bijdragen aan het ontstaan van obesitas. Ik heb voor je uitgezocht of dit waar is.

Want misschien vraag jij je nu af: "Kun je dik worden van aardappelen?"

Het antwoord is tweezijdig. Ja, je kunt dik worden van piepers als je er te veel van eet. En met name, als je ze in bewerkte vorm consumeert. Denk aan frietjes, chips en andere ongezonde aardappelproducten..

Wanneer je aardappelen op gezonde manier bereidt zijn ze juist goed voor je gezondheid. Die doe je door ze te stomen, koken, roosteren, bakken met een kleine hoeveelheid olie of ze in de airfryer te bereiden.

Wist je dat...

...Vincent van Gogh het meest trots was op zijn schilderij ‘de aardappeleters’? Het werk toont een boerenfamilie die aardappels eet. De schilder wilde de sfeer van het harde boerenleven weergeven.

2 Nadelen van de aardappel

Ben je ook dol op piepers? Dan is er niks om je zorgen over te maken. Tenzij je allergisch bent of veel piepers met groene plekjes eet.

Dit zijn de mogelijke nadelen van aardappel.

Nadeel 1: Giftige stofjes in aardappel 

Hoe giftig is een aardappel? Aardappelen bevatten glycoalkaloïden, stofjes die giftig kunnen zijn als ze in grote hoeveelheden worden geconsumeerd. Vooral de knollen met groene plekjes bevatten veel glycoalkaloïden. Door ze bij lagere temperaturen en uit de buurt van zonlicht te bewaren, kun je deze stoffen beperken. 

Maar maak je geen zorgen. Aardappelrassen die grote hoeveelheden glycoalkaloïden bevatten mogen niet op de markt worden gebracht.

Is het eten van een gekiemde aardappel veilig? Ja, zelfs nadat ze gekiemd zijn, is een pieper met uitlopers veilig om te eten. Zolang ze maar stevig aanvoelen en er niet te rimpelig uitzien is er niks aan de hand. In dit geval kan je de aardappel wel het beste goed schillen.

aardappelallergie

Nadeel 2: Allergisch voor aardappel

Een allergie voor aardappel is relatief zeldzaam. Mocht je toch allergisch zijn, dan reageer je waarschijnlijk op patatine. Dit is een van de belangrijkste eiwitten in piepers.

De symptomen van aardappelallergie zijn vaak mild, maar kunnen in sommige gevallen ook ernstige vormen aannemen. 

De allergie kan je huid, je ademhalingssysteem en je spijsverteringskanaal aantasten. Als je vermoedt dat je een aardappelallergie hebt, dien je contact op te nemen met een arts. 

Zo kun je aardappel eten

Aardappelen bereiden kan op veel manieren: met schil of geschild, heel of in stukken, met of zonder smaakmakers.

Verder kun je ze koken, stomen, bakken, frituren of roosteren. De bereidingswijze die je kiest, beïnvloedt de voedingswaarden van de piepers sterk. 

De knollen verliezen voedingsstoffen als je ze schilt. Aangezien veel van de voedingsstoffen aanwezig zijn in de schil, is het gezonder om aardappelen met schil te eten.  

aardappelen koken

Het koken van aardappels zorgt ervoor dat in water oplosbare voedingsstoffen, zoals vitamine C en kalium, deels verloren gaan.

Hoe langer je de knollen kookt en hoe meer water je gebruikt, hoe meer voedingsstoffen er verloren gaan.

Gebruik daarom niet te veel water in de pan en laat je piepers niet te lang koken. 

Je kunt je ze ook stomen. Dit doe je zo: vul een pan gedeeltelijk met water en breng het aan de kook. Daarin leg je een stoommandje met de knollen (zorg ervoor dat het mandje het water niet raakt).

De stoom van het kokende water zorgt dat je aardappelen garen. Deze manier van bereiden geniet de voorkeur, omdat er zo zoveel mogelijk voedingsstoffen behouden blijven.

Door het frituren van aardappels, krijg je meer vet en calorieën binnen, in vergelijking met andere kookmethoden zoals bakken of koken. Wil je graag krokante piepers zonder veel olie toe te voegen? Dan kun je aardappels in de oven doen of klaarmaken in de airfryer. 

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!

Hoe gezond eet jij?

Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.

Benieuwd hoe gezond jij echt eet? Doe de quiz!
Wist je dat...

...het zetmeel van aardappelen gebruikt wordt voor de vervaardiging van papier en karton?

zoete aardappel gezonder?

Is zoete aardappel gezonder?

Aardappels en zoete aardappelen delen misschien een naam, maar ze komen eigenlijk uit heel verschillende plantenfamilies. Wel zijn beide knolgewassen.

De laatste jaren verliest de ‘normale’ aardappel aan populariteit. In plaats daarvan vinden zoete aardappelen gretig aftrek.

Er wordt gezegd dat de zoete aardappel gezonder zou zijn. Maar welke aardappel is het gezondst?

Volgens critici kun je beter zoete aardappel eten, omdat ze lager scoren op de glycemische index (GI). Dit betekent dat ze je bloedsuiker minder snel laten stijgen dan hun gele broertjes.

Het eten van voedsel met een lage GI helpt over het algemeen bij het behoud van een normale bloedsuiker en gezond gewicht. 

De glycemische index is geen perfecte methode. Je eet waarschijnlijk niet alleen aardappelen, maar ook groente en vlees bij je maaltijd. Dit beïnvloedt hoe snel koolhydraten worden afgebroken door je lichaam.

aardappelen zak chips

Daarnaast zijn voedingsmiddelen met een lage GI index niet per definitie een gezondere keuze.

Chips heeft bijvoorbeeld een lagere GI index dan gekookte zoete aardappelen.

Maar zoals je begrijpt wil ik chips niet aanraden boven zoete aardappel. 

Het is altijd belangrijk om naar het totaalplaatje te kijken. En zoete aardappel bevat nou eenmaal meer gezonde voedingsstoffen dan chips. 

Qua voedingswaarden zijn zowel gewone aardappelen als de zoete variant een gezonde keuze. Beide piepers zijn calorie- en vetarm en rijk aan kalium, vitamine C en vitamine B6.

Zoete aardappelen zijn bijzonder rijk aan bètacaroteen. Dit is een antioxidant die je lichaam beschermt tegen celschade. Antioxidanten worden in verband gebracht met een lager risico op ziekten zoals kanker. 

Tip

Ben je benieuwd welke gezonde voedingsstoffen zoete aardappel nog meer bevat? Je ontdekt het in dit artikel.

Voedingswaarde van zoete aardappelen

Een rauwe zoete aardappel bevat per 100 gram:

  • 98 kcal
  • 1,2 gram eiwitten
  • 21,3 gram koolhydraten, waarvan 5,7 gram suikers
  • 0,3 gram vetten waarvan 0,1 gram verzadigd
  • 2,4 gram vezels
  • Vitamine A: 97% van de ADH
zoete aardappel of normale aardappel?

Hoewel zoete piepers meer antioxidanten bevatten, betekent dat niet dat je normale aardappelen moet weglaten uit je eetpatroon.

De traditionele variant is veelzijdig, goedkoop én bevat belangrijke voedingsstoffen.

Uiteindelijk komt het neer op persoonlijke voorkeur. Het beste advies? Varieer. Zo krijg je de meeste voedingsstoffen binnen. 

Conclusie

Aardappelen zijn een gezonde keuze. De vitamines en mineralen in de piepers dragen bij aan een gezonde bloeddruk en een groter verzadigingsgevoel.

Eet ze wel zo puur mogelijk. Aardappel wordt namelijk vaak geconsumeerd in de vorm van friet en chips. Deze bewerkte producten bevatten veel zout, vet en calorieën.

Voor een optimale gezondheid kun je deze producten beter beperken.

Beoordeel dit artikel

Diëtist Desiré van der Kruk beantwoordt jouw vragen

Nieuwsgierig naar meer informatie over dit onderwerp?

Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!

Wil jij graag je gezondheid verbeteren?

Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.

Ga naar de Matching tool
Vind jouw ideale voedingsexpert
Nieuw Voedingsschema's op maat

Gezond eten was nog nooit zo eenvoudig!

Voedingsschema's
Meer informatie
Fitchef logo Powered by FitChef

Beoordeel dit artikel

Gerelateerde artikelen

Alles over Koolhydraten

Alles wat jij moet weten over koolhydraten

Koolhydraten hebben vaak een slechte naam en worden al snel gelinkt aan gewichtstoename. Maar niet alle koolhydraten zij...

Gezondeten.nl Vetten, een onmisbaar onderdeel van het dieet?

Vetten, onderschat maar onmisbaar in een gezond eetpatroon

Vetten, zijn ze vet belangrijk? Of kun je er beter voor zorgen dat je niet te veel van deze stofjes binnenkrijgt? Over ...

Alles over vezels

7 tips om meer vezels te eten (+ vezelrijk voorbeeldmenu)

Je leert van jongs af aan dat voedingsvezels goed zijn voor je stoelgang. Als je moeilijk naar de wc kan, luidt het advi...

Zoete aardappel (bataat) gezond

Zoete Aardappel: Calorieën, Belangrijkste Voordelen en Kook inspiratie

De zoete aardappel, oftewel de bataat: "superfood" om je vingers bij af te likken! Gezond, lekker en het vult ook nog ee...

Cayennepeper: Rijk aan Smaak en Vitamines

Cayennepeper: Rijk aan Smaak en Vitamines

Cayennepepers eisen echt de aandacht op in een gerecht. Ze zijn kleurrijk en hebben een dijk van een smaak. Maar wat je ...

kalium

Een kalium tekort herken je aan deze 7 klachten

Kalium speelt een belangrijke rol bij het functioneren van je spieren en zenuwen. Ook draagt het bij aan een gezond hart...

mineralen superhelden

Mineralen, alles wat je wilt weten over deze kleine superhelden

Mineralen zijn micronutriënten. ‘Micro’ betekent ‘klein’. En van deze kleintjes heb je maar weinig nodig. Toch kun je ze...

Lees wat je gemist hebt

13440 Mensen gingen je al voor

Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.

Je ontvangt maximaal één persoonlijke e-mail per week van een van onze teamleden.
Een postbode met het (PDF) boek 'Gezond eten voor iedereen'