Stevia, wat is het en wat zijn de mogelijke bijwerkingen?

Stevia is al eeuwen populair in Zuid-Amerika. Toch is er de afgelopen decennia veel media aandacht geweest voor het gebruik van dit product. De veiligheid zou niet voldoende wetenschappelijk onderbouwd zijn, met risico's op verschillende ziekten.

Sindsdien is echter gericht onderzoek gedaan, waaruit geconcludeerd wordt dat het gebruik wel degelijk veilig is. In 2011 is het product daarom erkend als deugdelijke toevoeging aan onze producten.

De waarden hiervan worden streng gereguleerd. Hierdoor worden onveilige hoeveelheden bijna onmogelijk gemaakt in onze dagelijkse inname.

En wist je, dat stevia zelfs gezondheidsvoordelen met zich meebrengt? We leggen je het allemaal uit in dit artikel.

De stevia-plant wordt in het zuiden van Amerika al vele jaren gebruikt. Het is namelijk gemakkelijker en goedkoper te telen dan andere zoetstoffen.

Van origine werden de planten geteeld in de grensstreek tussen Brazilië en Paraguay. In de 70'er jaren van de vorige eeuw gingen ze echter overzee, waardoor ze nu ook in Japan en China terug te vinden zijn.

Hier werd het product razend populair. China is tegenwoordig veruit de grootste exporteur van dit middel. In Azië is stevia zelfs de meest gebruikte zoetstof.

Het blad wordt namelijk eerst aan een scala van bewerkings- en zuiveringsstappen onderworpen, voordat het als toegevoegde zoetstof gebruikt kan worden. Stevia bestaat uit acht verschillende glycosiden, wat plantaardige moleculen met een suikerbestanddeel zijn.

Namelijk:

• Dulcoside A
• Rebaudioside A, C, D, E en F
• Steviolbioside
• Stevioside

Ondanks deze grote groep, bestaat de zoetstof die wij kennen grotendeels uit stevioside en rebaudioside A.

De plant zelf is gemakkelijk te telen, maar om aan deze moleculen te komen wordt een intensief en specifiek proces gebruikt. De bladeren van de plant worden vermalen en tot pulp gemaakt met heet water. Vervolgens wordt de pulp gedroogd en gezuiverd tot er een wit, schoon poeder overblijft.

Dit klinkt gemakkelijk, maar is helaas geen werkje voor uit de losse pols. Het proces bevat namelijk wel 40 verschillende stappen, om het eindproduct schoon en minder bitter te maken.

Gelukkig hoef jij je geen zorgen te maken over dit proces. Je kunt stevia als poeder, tabletjes en vloeibare emulsie gemakkelijk in de winkel verkrijgen.

Stevia wordt vaak gemengd met erythritol, een suiker alcohol. De smaak hiervan komt zeer sterk overeen met sucrose, wat de bittere smaak verhult. Ook wordt stevia wel eens gemengd met dextrose (glucose) of maltodextrin (zetmeel). Dit levert meer calorieën in het product op.

Sinds 2011 mag stevia in de Europese Unie toegevoegd worden aan voedingsmiddelen. In onze wetgeving staat opgetekend welke specifieke waren dit mogen bevatten. Het betreft de volgende producten:

• Chocolade
• IJs
• Jam
• Kauwgom
• Light bier
• Light frisdrank
• Marmelade
• Salade
• Saus
• Snoep
• Soep
• Toetjes
• Vruchtennectar
• Yoghurt en yoghurtdrank
• Zoetjes

Wanneer deze producten stevia bevatten, mogen er geen suikers meer toegevoegd worden. Dit is officieel gereguleerd via de wet.

Mogelijke gezondheidsvoordelen

De laatste jaren wordt stevia wereldwijd gebruikt als alternatieve zoetstof voor suikers (saccharose). Suikers staan bekend om hun hoge risicofactor tot allerlei verschillende gezondheidsvlakken, zoals:

• Gebitsklachten
• Huidveroudering
• Onderdrukt immuunsysteem
• Ontwikkeling van depressie
• Stijging van de bloeddruk
• Verhoogde kans op hersenaandoeningen
• Verhoogde kans op longziektes
• Verhoogd risico op kanker
• Verslaving (suiker specifiek)
• Risico op hart- en vaatziekten
• Risico op overgewicht en diabetes

Om deze redenen zoekt men al langer naar een geschikte vervanging hiervoor. Vervanging door stevia kent veel voordelen ten opzichte van suikers en de algehele gezondheid, namelijk:

• Antioxidante eigenschappen
• Geen effect op bloedsuikerspiegel of insuline respons
• Geen verslavingseffect bekend
• Verlaagt de bloeddruk
• Verlaagt de kans op kanker
• Zeer weinig calorieën
• Zeer lage kans op allergische reacties

Als je het zo leest, lijkt stevia wel het antwoord op al je problemen. Hoe komt een simpele zoetstof tot deze positieve invloeden?

De werking van stevia

Onze moderne maatschappij heeft te kampen met een grote opkomst van diabetes, overgewicht, chronische ontstekingsklachten, kanker en hart- en vaatziekten. Wetenschappelijk onderzoek wijst hierover meer dan eens een oorzakelijk verband met onze voeding aan.

Vet, suikers en zout zijn onder andere aangewezen als de boosdoeners hiervan en ruimschoots aanwezig in onze dagelijkse voedingspatronen. Stevia biedt een veiliger alternatief.

Hiernaast heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat het geen effect heeft op de bloedsuikerspiegel en de productie van insuline in het lichaam. Wel bevordert het de insuline gevoeligheid van het lichaam, wat de kans op diabetes verkleint.

Hiernaast kan ons lichaam stevia niet direct opnemen. De darm neemt een deel op, wat echter via de urine het lichaam weer verlaat. De rest van de stof verlaat via de uitwerpselen het lijf, zonder opgenomen te worden in de bloedbaan.

Dit voorkomt dat er energie opgeslagen wordt in de vorm van vetten. Bij een te hoge energie inname zullen deze vetten namelijk achterblijven in het lichaam, omdat hier geen beroep op gedaan wordt om energie te leveren.

Chronische ontstekingen en kanker

Stevia bevat sterke antioxidanten. Deze beschermen onze lichaamscellen tegen vrije radicalen. Dit zijn moleculen die de normale processen van onze cellen kunnen verstoren en reacties kunnen vormen met bijvoorbeeld het DNA. Hierdoor raakt ons weefsel beschadigd, met (soms onoplosbare) ontsteking en verstoorde celdeling (kanker) tot gevolg.

Hiernaast zijn er enkele studies bekend waarin de stof stevioside het ontwikkelen van kanker tegen zou gaan. Hierbij bevorderde sterfte onder kankercellen, blokkeerde het de groei van deze gezwellen en had het een giftige uitwerking op kankercellen in het bloed en weefsel.

Bijwerkingen van stevia

Om aan te geven dat stevia een goedgekeurd, veilig product is, heeft het in ons land een E-nummer gekregen. Dit is een code die aangeeft dat de genoemde stof geschikt is voor menselijke consumptie en de eigenschappen van voedingsmiddelen verbetert. Wanneer stevia in zijn gezuiverde vorm en met mate gebruikt wordt, zal dit geen bijwerkingen veroorzaken.

Hiernaast worden maximale waarden in onze producten streng gereguleerd, waardoor een normaal eetpatroon absoluut geen risico op overdosering oplevert. De aanvaardbare dagelijkse inname is wereldwijd gesteld op 4 mg per dag per kilogram lichaamsgewicht. Dit zou voor een persoon van 60 kilo neerkomen op een maximum van 30 zoetjes.