Stevia is al eeuwen populair in Zuid-Amerika. Tegenwoordig zie je het ook hier in Nederland steeds vaker op de ingrediëntenlijst van producten staan. Dat is niet zo gek. Want deze zoetstof bevat weinig calorieën én heeft geen invloed op je suikerspiegel.
Toch is er de afgelopen decennia veel media aandacht geweest voor het gebruik van stevia zoetstof. De veiligheid zou niet voldoende wetenschappelijk onderbouwd zijn. Hoe dit precies zit en of stevia veilig is ontdek je in dit artikel.
Geschreven door Desiré van der Kruk, DiëtistBSc Voeding en diëtiek, WO niveau Nutrition, Exercise and Sports
Dit zoetmiddel komt van het kruid Stevia rebaudiana Bertoni.
Het is onder andere verwant aan de zonne-, paarden- en goudsbloem.
De plant is vernoemd naar Dr. Bertoni, een botanist en onderzoeker.
Hij bracht in het jaar 1899 als eerste verslag uit over dit kruid. In Nederland wordt het ook wel 'honingkruid' of 'suikerplant' genoemd.
...stevia zoeter is dan suiker? Wel 200 tot 300 keer zo zoet!
De steviaplant wordt in het zuiden van Amerika al vele jaren gebruikt. Het is namelijk gemakkelijker en goedkoper te telen dan andere zoetstoffen.
Van origine werden de planten geteeld in de grensstreek tussen Brazilië en Paraguay. In de zeventiger jaren van de vorige eeuw gingen ze echter overzee. Hierdoor zijn ze nu ook in Japan en China terug te vinden.
In deze landen werd het product razend populair. China is tegenwoordig veruit de grootste exporteur. In Azië is stevia zelfs de meest gebruikte zoetstof.
Het blad van het steviakruid wordt gebruikt in gerechten en om thee van te zetten.
De meeste producten bevatten echter een extract in plaats van het plantdeel.
Het blad wordt namelijk eerst bewerkt voordat het als toegevoegde zoetstof gebruikt kan worden.
De plant zelf is gemakkelijk te telen. Maar om aan deze moleculen te komen wordt een intensief en specifiek proces gebruikt.
De bladeren van de plant worden vermalen en tot pulp gemaakt met heet water. Vervolgens wordt de pulp gedroogd en gezuiverd tot er een wit, schoon poeder overblijft.
Dit klinkt gemakkelijk. Maar is toch een behoorlijke klus. Het proces bevat namelijk wel 40 verschillende stappen. Deze stappen zorgen ervoor dat het eindproduct schoon en niet bitter is.
Gelukkig hoef jij je geen zorgen te maken over dit proces. Je kunt stevia kopen als poeder, tabletjes en vloeibare emulsie.
Ook bij diabetici en overgewichtspatiënten is dit product populair. Stevia bevat weinig calorieën en laat je bloedsuikerspiegel onaangetast.
Het blad van de steviaplant wordt gebruikt in zowel gerechten als drankjes.
Hiernaast wordt de geraffineerde versie gebruikt in allerlei soorten producten.
De smaak van stevia is dan ook erg apart. Erg zoet, maar met een lichtbittere, dropachtige nasmaak.
Doe je te veel stevia in een product, dan zal de nasmaak gaan overheersen. Bij juist gebruik is de zoete smaak erg sterk en blijft lang hangen.
Vraag jij je af: "Hoeveel stevia mag je per dag?" De aanvaardbare dagelijkse inname is wereldwijd gesteld op vier milligram per dag per kilogram lichaamsgewicht. Weeg je 60 kilo? Dan komt dat neer op 30 zoetjes.
Stevia wordt vaak gemengd met erythritol, een suiker alcohol. De smaak hiervan komt zeer sterk overeen met sucrose. Het is dus een stofje dat de bittere smaak verhult.
Ook wordt het wel eens gemengd met dextrose (glucose) of maltodextrin (zetmeel). Dit levert meer calorieën in het product op.
Sinds 2011 mag de zoetstof in de Europese Unie toegevoegd worden aan voedingsmiddelen. In onze wetgeving staat opgetekend welke specifieke waren dit mogen bevatten.
Het betreft de volgende producten:
.... wanneer producten stevia bevatten, er geen suikers meer toegevoegd mogen worden? Dit is officieel gereguleerd via de wet.
De laatste jaren wordt stevia wereldwijd gebruikt als alternatieve zoetstof voor suikers.
Misschien ben jij dol op zoetigheid. Maar wil je graag minder toegevoegde suikers eten.
Is stevia dan een gezond alternatief?
Suiker staat bekend om de gezondheidsnadelen, zoals:
Om deze redenen wordt al lange tijd gezocht naar een goede vervanger voor suiker.
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.
Ga naar de Matching tool
Wil je meer lezen over de gezondheidseffecten van suiker op je gezondheid? Bekijk dan het artikel: 'Suiker, de ongezoete waarheid' eens.
Om aan te geven dat stevia veilig te gebruiken is, heeft het in ons land een E-nummer gekregen.
Dit is een code die aangeeft dat de genoemde stof geschikt is voor menselijke consumptie. Het E-nummer voor stevia is E960.
Gebruik je stevia in gezuiverde vorm en met mate? Dan zul je geen bijwerkingen ervaren.
Daarnaast worden maximale waarden in onze producten streng gereguleerd. Hierdoor is de kans klein dat er teveel van binnenkrijgt.
Suiker vervangen door stevia kent een aantal voordelen voor je algehele gezondheid. Ik heb ze hieronder voor je op een rijtje gezet.
Heb jij wel eens van antioxidanten gehoord?
Antioxidanten beschermen onze lichaamscellen tegen vrije radicalen.
Stevia bevat sterke antioxidanten en kan dus bijdragen aan de bescherming tegen vrije radicalen.
Vrije radicalen zijn moleculen die de normale processen van je cellen kunnen verstoren. Een teveel aan vrije radicalen kan tot oxidatieve stress leiden.
Dit wil je eigenlijk verkomen. Want in deze toestand heb je een grotere kans op chronische ontstekingen. En dat wil je niet.
Dus zorg ervoor dat je voldoende antioxidanten binnenkrijgt!
Vrije radicalen kunnen er dus voor zorgen dat de normale processen van je cellen verstoord raken.
Ook kunnen ze reageren met bijvoorbeeld het DNA. Hierdoor raakt je weefsel beschadigd. Met (soms onoplosbare) ontsteking en verstoorde celdeling (kanker) tot gevolg.
Er zijn studies bekend die laten zien dat de stof stevioside het ontwikkelen van kanker mogelijk tegen zou kunnen gaan. Hier is echter nog meer onderzoek naar nodig.
Ken jij iemand die kampt met diabetes of overgewicht. Of heb jij hier zelf last van? Dan kan stevia een uitkomst voor jou zijn.
Het is stofje zoet. Maar bevat geen suikers, zodat je energie-inname beperkt blijft.
Bovendien geeft het een verzadigd gevoel.
Je kan stevia gebruiken om te koken. Het is oplosbaar in water en hittebestendig tot 200 graden. Stevia karameliseert alleen niet, dus wanneer je wel die bruine kleur of dat krokante laagje wil, kun je het beste wat suiker of honing toevoegen.
De stof kaempferol in stevia heeft een fijne eigenschap. Het bevordert de productie van nitrische oxide. Dit is een stof die bloedvatverwijding bevordert.
Hierdoor kan je bloed beter rondstromen. Met als gevolg: een verlaagde bloeddruk.
Het stofje kaempferol draagt dus bij aan een verlaagde bloeddruk.
Dit kan vervolgens weer leiden tot een betere bescherming tegen hart- en vaatziekten.
Daarbij kan stevia je slechte cholesterol verlagen. Ook hierdoor vermindert je risico op hart- en vaatziekten.
Stevia bevordert je insuline gevoeligheid. Met een betere insuline gevoeligheid heb je wellicht een kleiner risico op diabetes.
Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat stevia je bloedsuikerspiegel niet aantast.
Sinds 2008 wordt strikt in de gaten gehouden of er allergische reacties gemeld worden.
Onderzoek wijst aan dat de kans hierop klein is.
Tot op heden zijn er nog geen gevallen van allergie bekend.
In tegenstelling tot suikerrijke producten tast stevia het glazuur van je tanden niet aan.
Is stevia veilig voor kinderen? Ja. Maar het is een nog beter idee om jonge kinderen niet te veel te laten wennen aan zoetigheid.
Stevia heeft dus een aantal voordelen ten opzichte van suiker. Maar heeft stevia ook nadelen?
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Door deze zoetstof te gebruiken, houd je je behoefte aan zoet vaak in stand.
Hoe minder zoet je eet, des te minder drang je zult hebben naar zoetigheid.
Hoe dat zit, zal ik je uitleggen.
Eet je een voedingsmiddel met zoetstoffen? Dan maakt je lichaam insuline aan. Dit stofje wordt normaal gesproken aangemaakt als er veel suiker in je bloed zit.
Insuline heeft als taak om deze bloedsuikers om te zetten. Zo zorgt het ervoor dat je bloedsuikerspiegel weer daalt.
Maar als je zoetstoffen eet, zitten er helemaal niet zoveel suikers in je bloed. Maar je lichaam gaat wel insuline produceren. Met als gevolg: suikers worden omgezet en je bloedsuikerspiegel daalt tot onder het normaal.
Je krijgt dan een lage bloedsuikerspiegel. Dat zorgt ervoor dat je lichaam het signaal honger afgeeft. Je krijgt trek in iets waar snelle suikers in zetten. Die geven je immers snel energie.
Kortom: zoetstoffen kunnen dus zorgen voor meer zin in zoetigheid.
Wil je zeker weten of er stevia in een product zit? Kijk dan in de ingrediëntenlijst naar de naam "steviolglycosiden" of de code E960.
De smaak van de stof komt vrij langzaam tot stand. Hierdoor smaakt een product met stevia niet direct lekker zoet.
Daarnaast wordt de smaak niet intenser naarmate je er meer van gebruikt. Dit gebeurt natuurlijk wel bij suiker.
Als je meer suiker gebruikt, wordt de smaak veel zoeter. Sterker nog, wanneer je veel van deze zoetstof gebruikt geeft stevia een bittere en metaalachtige smaak.
Vaak worden er daarom ook andere zoetstoffen of suiker aan het product toegevoegd. Omdat de smaak anders te bitter zou worden.
Zoetstoffen, zoals stevia, zitten vaak in producten die zwaar bewerkt zijn. Deze voedingsmiddelen kun je beter niet of met mate eten. Kies liever voor pure en onbewerkte producten, zonder toevoegingen.
De zoetstof is de laatste jaren steeds populairder geworden. Hierdoor zijn er ook namaak producten in omloop.
Deze producten lijken stevia te bevatten.
Maar in plaats daarvan bevatten ze kunstmatige of synthetische zoetstoffen.
Deze stoffen kunnen gevaarlijk zijn. Let er daarom altijd goed op dat je producten koopt die gecertificeerd zijn. Stevia producten dienen minimaal 95% steviolglycoside (de werkzame stof) te bevatten.
Stevia is een van de vele zoetstoffen die gebruikt worden in voedingsmiddelen. In dit artikel ontdek je welke andere zoetstoffen je tegen kunt komen in producten.
Meer onderzoek is nodig om een compleet en correct beeld te krijgen van de werking.
Het zou wenselijk zijn om meer te weten te komen over de lange termijn effecten.
En wat gebeurt er in je lijf als je stevia langdurig intenstief gebruikt?
Ook het effect van de pure bladeren en groene 'ruwe' stevia moet nader onderzocht worden voor veilig gebruik.
Toch kun je concluderen uit de studies van gezondheids- en voedingswaakhonden dat de inname van gezuiverde stevia veilig is.
Stevia is een gezonder alternatief voor kristalsuiker. Mits je het met mate gebruikt. De zoetstof is een stuk zoeter dan de welbekende witte blokjes. Daarom heb je er minder van nodig voor dezelfde beleving. Het bevat daarnaast vrijwel geen calorieën.
Er kleven ook wat nadelen aan de zoetstof. Zo kan het je drang naar zoetigheid vergroten en heeft het een bittere nasmaak. Daarnaast wordt het vaak gebruikt in (zwaar) bewerkte producten. Producten die je sowieso beter kunt laten staan.
Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!
Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.
Ga naar de Matching tool
Ben jij al bekend met aloë vera? Dit is een cactusachtige plant met een heilzame werking. Aloë vera is één van de oudst...
Als je diabetes type 1 krijgt, maakt je lichaam het hormoon insuline niet meer aan. Zonder de stof insuline kun je niet ...
Diabetes type 2 werd vroeger 'ouderdomssuiker' genoemd. Tegenwoordig krijgen steeds meer jonge mensen de ziekte ook, vaa...
“Ik gebruik geen pakjes en zakjes hoor. Want al die E-nummers zijn zó slecht voor je.” Komt deze gedachte jou bekend voo...
Aspartaam is een zoetstof dat onder andere gebruikt wordt in light frisdranken. Het lijkt een aantrekkelijk middel als j...
Er is veel te doen over suiker. Het geeft een lekkere smaak, maar wordt ook vaak als boosdoener gezien. Is het terecht d...
Drink je weleens cola zero of een andere light-frisdrank? Tegenwoordig heeft bijna elk product in de supermarkt wel een ...
Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.
