E-nummers: De Top 10 meest Omstreden e-nummers op een rij

Al sinds mensheugenis worden er middelen gebruikt om het uiterlijk en de smaak van voeding te verbeteren. Technieken worden verbeterd en nieuwe stoffen worden ontdekt.

Hierdoor kunnen levensmiddelen langer veilig worden gebruikt. Tegelijkertijd kun je je afvragen of voeding wel bedoeld is om voortdurend bewerkt en gemanipuleerd te worden.

Wil je meer weten over E-nummers? Wat zijn e-nummers en zijn alle e-nummers slecht? In dit artikel lees je hier alles over, en delen we een top 10 van de meest omstreden E-nummers. 

In Europa bestaan er richtlijnen waar deze stofjes aan moeten voldoen. Deze richtlijnen worden opgesteld door de EFSA; de Europese Voedselautoriteit. Als een stof wordt goedgekeurd, en volgens de EFSA veilig is voor de gezondheid, krijgt het E-nummer.

Mogelijke risico's van E-nummers

Een stof krijgt dus niet zomaar een E-nummer. Het belangrijkste is dat de stof niet schadelijk mag zijn voor de gezondheid. In de Europese wetgeving staat hoeveel er maximaal aan producten mag worden toegevoegd.

Voedingsmiddelen van buiten Europa mogen niet per definitie verkocht worden in Europa, omdat daar weer andere regels gelden met betrekking tot het gebruik en toestaan van E-nummers. Europa is ten opzichte van de rest van de wereld vrij streng als het gaat om controle en handhaving op het gebied van voedsel.

Ondanks de strenge regelgeving kunnen sommige mensen producten met bepaalde E-nummers beter niet nuttigen, omdat dit risico's voor hun gezondheid met zich meebrengt. Bijvoorbeeld mensen met een aandoening als Phenylketonurie (PKU) of met een overgevoeligheid voor sulfiet mijden om medische redenen bepaalde E-nummers.

Soorten E-nummers

Om te weten waar de verschillende E-nummers voor dienen en welke functies e-nummers kunnen hebben kun je het volgende overzicht raadplegen:

•  E100-181 Kleurstoffen
•  E200-252 Conserveermiddelen
•  E260-297 Voedingszuren
•  E300-321 Antioxidanten
•  E322-392 Voedingszuren
•  E400-495 Geleermiddelen, emulgatoren, stabilisatoren en verdikkingsmiddelen
•  E500-586 Zuurteregelaars, antiklontermiddelen en rijsmiddelen
•  E620-650 Smaakversterkers
•  E900-915 Glansmiddelen en anti-schuimmiddelen
•  E920-928 Meelverbeteraars
•  E938-949 Verpakkingsgassen en drijfgassen
•  E950-969 en 420-421 Zoetstoffen
•  E999-1300 Diverse hulpstoffen
•  E1400-1500 Gemodificeerde zetmelen
•  E1500-1525 Kunstmatige smaakstoffen en oplosmiddelen voor aroma's

De 10 meest omstreden E-nummers

Hoewel iedere hulpstof uitvoerig onderzocht en getest is alvorens het een E-nummer werd, kun je toch redenen hebben om zo min mogelijk (van bepaalde) E-nummers te nuttigen. Zulke persoonlijke redenen lopen uiteen van  zwangerschap en lage weerstand tot auto-immuunziekten en stoornissen. 

De volgende lijst bestaat uit E-nummers die het meest bevraagd zijn op het gebied van veiligheid: 

Aspartaam; E951

De meest bevraagde zoetstof is E951: aspartaam. Het is door verschillende studies bewezen dat het innemen van grotere hoeveelheden een ongunstig effect kan hebben op je gezondheid

Grote hoeveelheden aspartaam hebben een remmend effect op de enzymen in je hersenen. Dit wordt in verband gebracht met de ziekte van Alzheimer en Parkinson. Chronische vermoeidheid en depressie behoren ook tot de mogelijke risico's.

Acesulfaam-K; E950

E950, acesulfaam-K is een relatief nieuwe synthetische zoetstof en zou schade aan je nieren kunnen toebrengen.

Glucose-fructosestroop (HFCS) 

De kunstmatige zoetstof glucose-fructosestroop (HFCS) wordt gewonnen uit maïs. Ondanks dat deze stof geen E-nummer heeft wordt deze toch genoemd in dit rijtje. Deze zoetstof kan in grote hoeveelheden namelijk gezondheidsproblemen veroorzaken, doordat HFCS het (slechte) LDL-cholesterol laat stijgen.

Het Chinese Restaurant Syndroom is niet het enige dat MSG een slechte naam heeft gegeven. Door een onderzoek op zwangere muizen wordt het eten van producten met MSG doorgaans afgeraden bij zwangere vrouwen.

Dit onderzoek (en de resultaten ervan) zijn echter niet erg betrouwbaar. De dosering die tijdens deze studie gebruikt is is namelijk ongelooflijk hoog geweest. Daarnaast nemen mensen MSG op een hele andere manier op. Zo is er een onrealistisch beeld ontstaan over het daadwerkelijke effect van deze zoetstof op de zwangerschap.

Het consumeren van producten met MSG kan de kans op overgewicht vergroten. Het signaal dat ervoor zorgt dat je vol zit, wordt door deze hulpstof niet goed doorgegeven. Hierdoor eet je vaak meer dan nodig.

3. Transvetten

Om met de deur in huis te vallen; transvetten zijn niet gekoppeld aan E-nummers. Toch denkt men dat vaak wel. Ze hebben namelijk net zo'n slechte naam als E-nummers, maar in het geval van transvetten is die reputatie wel terecht.

Transvetten zijn conserveermiddelen om de houdbaarheid van voedingsmiddelen te verlengen. Transvet is onverzadigd vloeibaar plantaardig vet of olie dat gehard wordt. Dit chemische proces heet 'hydrogenering'.

Met dit proces wordt meestal gebruik gemaakt van zonnebloemolie of sojaolie, watergas-moleculen en nikkelpoeder. Het onverzadigde vet wordt vaak gedeeltelijk gehard en dan ontstaat er transvet. 

Het eten van transvetten verhoogt het niveau van 'slechte' cholesterol (LDL) en verlaagt het niveau van 'goede' cholesterol (HDL) in het lichaam. Dit is een significante risicofactor voor hart- en vaatziekten.

Het is beter voor je gezondheid om verzadigde vetten en transvetten te vervangen door mono- en meervoudig onverzadigde vetten. Bijvoorbeeld zonnebloemolie, olijfolie, noten en visolie.

Het bleek dat de onderzochte kleurstoffen kunnen zorgen voor hyperactiviteit en verminderde oplettendheid bij kinderen. Dit kan hun prestaties op school nadelig beïnvloeden.

Toch levert het onderzoek geen overtuigend bewijs. Het is namelijk niet duidelijk naar voren gekomen welke kleurstof welk effect veroorzaakt. De stoffen zijn namelijk niet individueel getest.

Uit voorzorg heeft het Europese Parlement alsnog besloten dat op producten met bepaalde kleurstoffen een waarschuwing op het etiket moet staan. Vanaf 20 juli 2010 is de volgende waarschuwing op het label van de producten met de desbetreffende kleurstoffen verplicht: "Dit product bevat azo-kleurstoffen. Kan de activiteit of oplettendheid van kinderen nadelig beïnvloeden."

5. Natriumsulfiet; E221

Natriumsulfiet kan een intolerantie reactie geven. Denk daarbij aan huiduitslag, darmstoornissen, longirritaties en hoofdpijn. Je vindt sulfiet in wijn, mosselen en gedroogd fruit.

7. BHA en BHT; E320 en E321

BHA (butylhydroxianisool) en BHT (butylhydroxitolueen) tasten je neurologische systeem aan en kunnen zorgen voor gedragsveranderingen en hormoonverstoringen. De stoffen zouden kankerverwekkend zijn. 

In combinatie met vitamine C kan BHA vrije radicalen vormen die schade aan de cellen kunnen geven. Je vindt deze E-nummers in gebak en koekjes, ontbijtgranen, chips, snoep en bewerkte rijst.

8. Zwaveldioxide; E220

Deze hulpstof is een van de oudste conserveermiddelen. Veel mensen krijgen bij consumptie last van intolerante reacties zoals darmstoornissen, bronchitis, astma en longirritaties.

De consumptie van zwaveldioxide kan een lage bloeddruk opleveren en bemoeilijkt de opname van vitamine B en E. Je vindt deze stof in onder andere bier, wijn, likeur, frisdranken en gedroogd fruit.

10. Omstreden E-nummers die allergieën kunnen veroorzaken

Onderstaand een overzichtelijke lijst van verschillende e-nummers die mogelijk allergieën kunnen veroorzaken. 

• E161B (luteïne; een natuurlijke gele kleurstof) kan astma, netelroos en verkoudheid veroorzaken. Dit stofje komt voor zeer gezonde producten, zoals eieren, spinazie, andijvie en broccoli.
• E200, E201, E202 en E203 (sorbinezuur, natriumsorbaat, kaliumsorbaat en calciumsorbaat) zijn allemaal natuurlijke of synthetische / chemische conserveermiddelen, afkomstig uit de lijsterbes.
  
  Ze kunnen astma, neusverkoudheid, darmstoornissen, huidirritatie, netelroos en zelfs geboorteafwijkingen veroorzaken, met name in combinatie met nitraten. Je vindt deze schadelijke E-nummers onder andere in limonadesiroop, mayonaise, curry, gebak en koekjes.
• E407 (carrageen; een natuurlijk plantaardig verdikkingsmiddel uit rood zeewier) kan de slijmlaag van je darmen aantasten, waardoor ontstekingen kunnen ontstaan.
• E421 (mannitol; suikeralcohol, soms gemaakt van genetisch gemanipuleerde maïs) kan verzuring en uitdroging tot gevolg hebben.
• E640 (glycine; een smaakversterker en zoutvervanger, met name gemaakt uit slachtafval en gelatine, dus dierlijke botten) werkt eetlustopwekkend en kan daardoor obesitas in de hand werken.
  
  Daarnaast zou het je groei kunnen remmen en oedeem (vochtophoping in de huid) kunnen veroorzaken.
• E912 (montaanzuur; een natuurlijk glansmiddel / was (voor onder andere citrusvruchten) kan allergische reacties veroorzaken.

E-nummers in de toekomst

Een gezond voedingspatroon, wat bijdraagt aan een gezond leven, bestaat zoveel mogelijk uit verse, biologische voeding en bevat doorgaans weinig of geen E-nummers. Al zijn de meeste E-nummers ongevaarlijk, voedingsmiddelen waaraan veel extra stoffen zijn toegevoegd zijn vaak sterk bewerkt. En bewerkte producten wil je zo veel mogelijk vermijden.

Om als maatschappij minder afhankelijk te worden van E-nummers zijn drastische veranderingen nodig. Vandaag de dag worden E-nummers veel gebruikt om verspilling tegen te gaan en werken ze overconsumptie in de hand doordat ze het uiterlijk van producten verfraaien. 

Het probleem is dat onze huidige voedselproductie maar moeilijk zonder voedseltechnologie kan. We zijn vervreemd van de oorsprong van ons voedsel en streven naar de 'perfecte' producten. Natuurlijke, onbewerkte voeding is nou eenmaal bederfelijk, maar daar nemen we geen genoegen mee.