Pure fosfor is ontvlambaar en levensgevaarlijk. Maar het mineraal, dat je in je eten aantreft, is essentieel voor je gezondheid. Sterker nog, fosfor zit in het celmateriaal van alle levende wezens. Van het kleinste plantje tot de grootste olifant: ze hebben deze stof allemaal nodig om te kunnen leven.
Maar wat doet fosfor precies en in welke voedingsmiddelen zit het? Lees verder en ontdek alles over dit geweldige mineraal.
Geschreven door Terry Schouten, Gezondheidswetenschapper & LeefstijlcoachBSc Gezondheidswetenschappen, MSc Zorgmanagement, Post HBO Leefstijl- en vitaliteitscoach
...fosfor in het donker licht geeft? In 1669 ontdekte de Duitse alchemist Hennig Brand dat veel verschillende lichtgevende stoffen hetzelfde mineraal bevatten. Hij noemde dit fosfor, afgeleid van het Griekse woord phoshporus, dat 'lichtdrager' betekent.
Fosfor is een mineraal en wordt vaak ook fosfaat genoemd. Fosfaten zijn fosfor bevattende verbindingen. Fosfor, in de vorm van fosfaat, kan het gemakkelijk via je voeding worden opgenomen.
Samen met calcium geeft dit mineraal kracht aan botten en tanden. Verder is het mineraal betrokken bij het metabolisme van het lichaam.
Fosfor komt voornamelijk voor in melk, zuivelproducten, kaas, vis, vlees, peulvruchten en volkorenproducten.
Fosfor is afkomstig uit verweerde gesteentes. Na een proces van miljoenen jaren komt het in opgeloste vorm terecht in de bodem. Daar nemen planten het mineraal via de wortels op.
Dieren krijgen fosfaat binnen door planten te eten. Door dierlijke of plantaardige producten te eten komt het in jouw lijf terecht.
Powered by FitChef
De rol van het fosfor in de wereld is aanzienlijk. Het is namelijk onmisbaar bij de groei, ontwikkeling en voortplanting van flora en fauna.
Het mineraal wordt daarom gezien als een van de belangrijkste stoffen van het leven op aarde en hoort thuis in het indrukwekkende gezelschap van water, koolstof en zuurstof.
Een fosforgebrek of -overschot in het lichaam komt bij gezonde mensen met een normaal dieet nauwelijks voor.
Fosfor vervult in je lichaam veel functies. Zo filtert het afvalstoffen en herstelt het celweefsel. Verder helpt fosfaat je zenuw- en spierstelsel optimaal te functioneren en draagt het bij aan een goed gebalanceerde pH-waarde in je bloed.
Fosfaat speelt ook een rol bij het omzetten van vetten, eiwitten en koolhydraten in energie.
Ook is het mineraal betrokken bij de energieoverdracht tussen je lichaamscellen. Daarnaast heeft het een belangrijke taak bij de opbouw van je bottenstelsel.
In je lijf bevindt de meeste fosfor zich in je botten en tanden. Daar zit maar liefst 85% van het mineraal. Verder zit er ruim 1% in je vetvrije massa. De rest van de fosfaat vind je in je bloed en zachte weefsels.
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.
Ga naar de Matching tool
...van de mineralen die het meeste in je lichaam voorkomen fosfor op de tweede plaats staat, na calcium? Concurrentie is er echter niet, want de twee mineralen werken gebroederlijk samen aan een stevige botopbouw. Gelukkig maar, want calcium kan niet voor stevige botten zorgen zonder de hulp van fosfor.
Voor fosfaat is er nog geen aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vastgesteld. Dit komt omdat er nog geen overtuigend wetenschappelijk bewijs is geleverd dat aantoont welke hoeveelheid het beste is voor een optimale gezondheid.
Wel is er een juiste hoeveelheid vastgesteld, die aangeeft hoeveel van dit mineraal je lichaam dagelijks nodig heeft. Deze hoeveelheid is voor mannen en vrouwen gelijk. Wel wisselt dit bij kinderen en jongeren per leeftijdsgroep.
Het benodigde aantal milligram fosfor per dag is dan als volgt:
Een tekort aan fosfor is vrij zeldzaam, omdat het mineraal in veel verschillende voedingsmiddelen zit.
Toch kan een tekort voorkomen doordat je voedingspatroon te weinig fosfor bevat of wanneer je door een aandoening teveel van dit mineraal verliest.
Een langdurig fosfor tekort heeft gevolgen voor de stevigheid van je botstelsel. Nieuwe botten worden namelijk nog wel aangemaakt, maar door een tekort aan fosfor worden ze brozer. Verder kan je gebit verzwakken wanneer je te weinig van dit mineraal in je lijf hebt.
Ook slijtage aan gewrichten en verkalkte spieraanhechtingen komen. Deze symptomen kunnen op den duur leiden tot pijn bij het bewegen. Verder merk je een langdurig fosfor tekort aan vermoeidheid, spierzwakte en stijfheid.
...bepaalde medicijnen de fosforopname in de weg kunnen staan? Denk daarbij bijvoorbeeld aan maagzuurremmers. Laat je daarom altijd goed informeren en lees de bijsluiters als je medicijnen slikt.
Een teveel is nooit goed en dat geldt ook voor fosfor. Hoeveel milligram fosfor baby's maximaal mogen hebben is niet vastgesteld, maar voor de leeftijdsgroepen daarna geldt:
Wanneer je zwanger bent, mag je maximaal 3.500 milligram fosfor binnen krijgen. Bij borstvoeding is er hetzelfde maximum als voor de leeftijdsgroep van 14 tot 70 jaar, namelijk 4.000 milligram.
Wanneer je te veel fosfor in je bloed hebt, kun je net als bij een tekort aan fosfaat pijnlijke gewrichten krijgen. Ook spierzwakte en spierpijn kunnen optreden.
Verder kun je last krijgen van jeukende en rode ogen. Daarnaast ondervindt ook je spijsverteringsstelsel hiervan hinder. Je wordt misschien misselijk, moet overgeven, krijgt constipatie of juist diarree. Op de lange termijn bestaat er gevaar voor de gezondheid van je hart- en bloedvaten.
Verder kun je last krijgen van jeukende en rode ogen. Daarnaast ondervindt ook je spijsverteringsstelsel hiervan hinder.
Je wordt misschien misselijk, moet overgeven, krijgt constipatie of juist diarree. Op de lange termijn bestaat er gevaar voor de gezondheid van je hart- en bloedvaten.
Doe de quiz en kom er in enkele minuten achter! Ook ontvang je een persoonlijk advies waarin staat hoe je je eetpatroon kunt verbeteren.
Heb je nierproblemen? Let er dan onder medische begeleiding extra goed op dat je fosforgehalte op peil blijft. Nieren hebben namelijk de belangrijke taak om het teveel van dit mineraal uit je lichaam te lozen.
Wanneer ze dit niet goed genoeg of juist té goed doen, loop je risico op een disbalans.
Als je gevarieerd eet, dan zit er voldoende fosfor in je voeding. Fosfor komt voor in vlees, gevogelte en vis. Verder zijn zuivelproducten rijk aan het mineraal.
Eet je liever geen of minder dierlijke producten? Geen probleem fosfaten komt ook voor in bonen, granen, noten en zaden. Bovendien zit het mineraal in groente en fruit, maar dan in mindere mate.
In dit overzicht lees je welke producten rijk zijn aan fosfaat en hoeveel ze van dit mineraal bevatten met oog op de benodigde fosfor per dag:
Verder zijn veel kant-en-klaarmaaltijden, bewerkte vleessoorten en energiedrankjes rijk aan fosfor. Fabrikanten voegen het mineraal namelijk toe als conservering om de kleur en het vochtgehalte van het product beter te behouden.
Ondanks het fosforgehalte is het niet aan te raden om extra van deze producten te gaan eten of drinken om zo voldoende fosfaat binnen te krijgen. Vaak bevatten deze voedingsmiddelen namelijk ongezonde ingrediënten en te veel zout. Bovendien kun je uit een dagelijkse gevarieerde voeding voldoende fosfor halen.
Wanneer je extra fosfor nodig hebt, bijvoorbeeld door een aandoening of verstoord voedingspatroon, kun je fosfor supplementen nemen. Deze helpen je om een fosfortekort aan te vullen.
Ook bestaan er fosfortabletten die de opname van fosfaat verminderen. Dit zijn medicijnen die gebruikt worden bij aandoeningen waarbij je lichaam het fosforgehalte niet kan stabiliseren.
Vermoed je dat je fosforgehalte te laag of te hoog is? Ga dan zeker naar een arts om je te laten onderzoeken. Een afwijkend fosforgehalte kan namelijk veroorzaakt worden door een lichamelijke aandoening.
Conclusie
Fosfor is een mineraal dat nodig is voor het leven op aarde. Ook voor je lichaam heeft het meerdere noodzakelijke functies. Gelukkig is fosfaat aanwezig in veel verschillende voedingsmiddelen, waardoor supplementen vaak niet nodig zijn.
Vermoed je dat je te veel of te weinig fosfor in je lichaam hebt? Laat het dan zeker testen bij je huisarts. Een langdurig overschot of tekort aan dit mineraal kan nadelige gevolgen hebben voor je gezondheid.
Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze voedingsexperts hier!
Gebruik onze gratis Matching tool om de voedingsexpert te vinden die jou het beste kan ondersteunen.
Ga naar de Matching tool
Voel je je de laatste tijd moe en futloos? Dat is een van de vele symptomen van een tekort aan magnesium. Het binnenkrij...
De gemiddelde Nederlander is opgegroeid met melk. Je zou er groot en sterk door worden. Maar is melk zo gezond als we vr...
Vraag jij jezelf wel eens af 'Welke bloemen en planten kun je eten?' Dan ben je hier aan het juiste adres. Veel van deze...
Ben je weleens jaloers op die mooie witte tanden van filmsterren en BN’ers? Bedenk je dan dat die in de meeste gevallen ...
"Drink je melk, daar word je groot en sterk van". Deze opmerking werd vroeger vaak gemaakt. En er zit zeker een kern van...
Kalium speelt een belangrijke rol bij het functioneren van je spieren en zenuwen. Ook draagt het bij aan een gezond hart...
Mineralen zijn micronutriënten. ‘Micro’ betekent ‘klein’. En van deze kleintjes heb je maar weinig nodig. Toch kun je ze...
Blijf op de hoogte door je in te schrijven voor onze nieuwsbrief. Ontvang tijdelijk ons e-book 'Eet jij gezond?' helemaal gratis.
