Fytinezuur: alles wat je moet (wilt) weten

Van fytinezuur is bekend dat het de opname van ijzer, zink en calcium tegenwerkt, wat tot een tekort aan mineralen kan leiden. Daarom wordt er vaak naar gerefereerd als ware het een ?antinutriënt?, een stof die de opname van voedingstoffen uit je eten verstoort.

Dus, moet je fytinezuur maar zoveel mogelijk vermijden? Nee hoor, het verhaal rond fytinezuur is helemaal niet zo zwart-wit: je gezondheid heeft er namelijk ook profijt van!

In dit artikel geven we je alle details rond fytinezuur, en kijken we naar de algemene effecten op je gezondheid.

Slechte absorptie van mineralen

Fytinezuur wordt vaak een antinutriënt genoemd omdat het zich bindt aan mineralen zoals calcium, ijzer en zink. Deze mineralen kunnen daardoor minder goed door het lichaam worden opgenomen.  

Wanneer je bij (bijna) iedere maaltijd producten een hoog fytaat gehalte consumeert, kan dit op lange termijn tot een mineraal tekort leiden. In een goed uitgebalanceerd dieet is dit verschijnsel maar zelden een probleem. 

Fytinezuur in je voeding

Fytinezuur komt alleen maar voor in plantaardige producten. Alle eetbare zaden, granen, peulvruchten en noten bevatten het in verschillende hoeveelheden, en het komt ook een beetje in wortelen en knollen voor.

De onderstaande tabel laat zien hoeveel fytaat er in een aantal producten zitten die over het algemeen als ?hoog fytaat gehalte? worden beschouwd. De hoeveelheid wordt weergegeven als droge stof percentage per product.

Zoals je ziet kan de hoeveelheid fytinezuur per product sterk variëren. Bijvoorbeeld: bij amandelen kan in de ene noot wel 20 keer zoveel fytaat dan in de andere noot gemeten worden.

Gezondheidsvoordelen van fytinezuur

Toch is fytinezuur niet alleen maar slecht. Het kent namelijk ook een aantal gezondheidsvoordelen. 

Fytinezuur heeft bijvoorbeeld een sterke antioxidatieve werking, waardoor je lichaam ondersteund wordt in de bestrijding van vrije radicalen. Het stofje bindt zich namelijk niet alleen aan gunstige mineralen, maar ook aan schadelijke stoffen. Daarnaast kan fytinezuur je lichaam ook beschermen tegen nierstenen aangezien het stofje als kristallisatieremmer van calciumzouten dient. 

Moet je fytinezuur mijden?

Het is in een gezond en gebalanceerd voedingspatroon niet nodig om fytaat te mijden. Let wel op je fytaatinname wanneer je al bekend met bent een mineralentekort. Wanneer je (voornamelijk) vegetarisch of veganistisch eet, is het ook verstandig te letten op je fytinezuurinname met betrekking tot je ijzeropname.

Er zijn namelijk twee soorten ijzer: zogenaamd heemijzer en non-heemijzer. Heemijzer komt vanuit dierlijke producten (zoals vlees), terwijl non-heemijzer in planten gevonden wordt. Non-heemijzer uit plantaardig voedsel wordt maar moeilijk opgenomen in het lichaam, terwijl de absorptie van heemijzer een heel efficiënt proces is.

Daarbij wordt de opname van non-heemijzer nog eens bemoeilijkt door fytinezuur, terwijl heemijzer hier geen last van lijkt te ondervinden.