Hemoglobine tekort voorkomen met de juiste voeding

Je lichaam gebruikt ijzer, vitamine B11 (foliumzuur) en vitamine B12 om het eiwit hemoglobine te vormen. Dit eiwit vormt een belangrijk onderdeel van je rode bloedcellen, die zuurstof door je hele lichaam vervoert. 

Een tekort aan hemoglobine kan leiden tot bloedarmoede. Om dit te voorkomen is het verstandig om voeding te eten met voldoende ijzer en vitamine B11 en B12. Bloedarmoede kan vervelende klachten geven, waarvan snelle vermoeidheid en bleekheid de meest voorkomende symptomen zijn. 

In dit artikel vertellen we over de oorzaken en symptomen van bloedarmoede en hoe je bloedarmoede kunt proberen te voorkomen met de juiste voeding.

Als je een tekort aan ijzer, foliumzuur of vitamine B12 hebt, kan je lichaam onvoldoende hemoglobine aanmaken. Dit kan leiden tot bloedarmoede. Een te hoog hemoglobine niveau is ook mogelijk, maar komt minder vaak voor.

Hemoglobinegehalte

Het hemoglobinegehalte in je bloed, ook wel het Hb-gehalte genoemd, schommelt tussen bepaalde waarden. Normale waarden voor zijn:

• Mannen: tussen 8,5 - 12 mmol/ml
• Vrouwen: tussen 7,5 - 11 mmol/ml

Bij bloedarmoede beschikt je lichaam dus over onvoldoende rode bloedcellen en hemoglobine. Daardoor wordt er te weinig zuurstof door je lijf verspreid. Dit kan leiden tot verschillende klachten, zoals bleekheid en vermoeidheid. 

Symptomen van bloedarmoede

Hoe kun je bloedarmoede herkennen? Je kunt last hebben van verschillende klachten, waarvan snel vermoeidheid zijn de voornaamste is. 

We zetten mogelijke symptomen van bloedarmoede op een rij:

• Zwakte en snelle vermoeidheid
• Bleekheid 
• Hoofdpijn
• Duizeligheid of flauwvallen
• Kortademigheid
• Hartkloppingen, zweten en oorsuizen
• Koude handen en voeten
• Broze nagels
• Ontstekingen van je mondhoeken of tong

Oorzaken van bloedarmoede

Verreweg de meest voorkomende oorzaak is een ijzertekort, maar er kunnen ook andere oorzaken zijn. We zetten ze voor je op een rij.

IJzertekort

Als er bloedarmoede optreedt door ijzertekort, kunnen daar verschillende oorzaken voor zijn. 

Door bloedverlies kan er een ijzertekort ontstaan. Dit komt voor bij vrouwen gedurende de menstruatie. Bloedverlies kan ook optreden bij aambeien, letsel in je slokdarm of een zweer of tumor in je maag of darm.

IJzertekort kan daarnaast ontstaan door onvoldoende opname van ijzer uit voeding. Door aandoeningen, zoals de ziekte van Crohn of glutenintolerantie, kan het voorkomen dat je lichaam onvoldoende ijzer opneemt uit je voeding. 

Andere oorzaken van bloedarmoede

Naast ijzertekort, kunnen andere oorzaken van bloedarmoede zijn: 

• Vroegtijdige afbraak van rode bloedcellen, bijvoorbeeld doordat je lijf antistoffen aanmaakt tegen je eigen bloedcellen
• Tekort aan vitamine B12 of B11 (foliumzuur), waardoor er een onbalans in je bloed ontstaat
• Erfelijke aandoeningen, die ervoor zorgen dat hemoglobine onvoldoende wordt aangemaakt of maar weinig zuurstof kan transporteren
• Ziektes zoals kanker en reuma, waarbij onvoldoende hemoglobine wordt aangemaakt

Hemoglobine aanvullen met voeding

Is een tekort aan ijzer, vitamine B12 of foliumzuur de oorzaak van je hemoglobinetekort? Zorg dan dat je extra producten eet die deze vitaminen en mineralen bevatten.

IJzerrijke voedingsmiddelen

De volgende voedingsmiddelen bevatten veel ijzer: 

• Vlees
• Vis, zoals kabeljauw, haring, sardines en garnalen
• Gevogelte
• (Groene) groenten, zoals andijvie, artisjok, bloemkool, broccoli, courgette, doperwten,
• pompoen, postelein, raapstelen, tomaat
• Fruit, vooral citrusvruchten, maar ook gedroogd fruit zoals abrikozen en vijgen
• Peulvruchten, zoals bonen en linzen
• Volkorenproducten 
• Spinazie 

Je lichaam neemt ijzer beter op in combinatie met voeding die rijk is aan vitamine C, zoals sinaasappels en aardbeien. Daarentegen vermindert koffie of thee de opname van ijzer in je lichaam. 

Voedingsmiddelen met folaat

Foliumzuur en folaat zijn vormen van vitamine B11. Je lichaam kan deze B-vitamine niet zelf aanmaken. 

Folaat is de actieve vorm van B11, dat zich van nature in bepaalde voedingsmiddelen bevindt. Foliumzuur is een synthetische stof, die kunstmatig wordt gevormd uit folaat. Foliumzuur wordt het meest gebruikt in supplementen en toegevoegd aan voeding. 

In de volgende voedingsmiddelen vind je veel folaat: 

• Lever
• Bladgroenten, zoals spinazie
• Avocado’s 
• Asperges
• Spruitjes
• Peulvruchten, zoals bruine en witte bonen, linzen en sojabonen
• Fruit 
• Volkorenproducten

Voedingsmiddelen met B12

Ben je op zoek naar voedingsmiddelen met vitamine B12? Je vindt deze vitamine alleen in dierlijk voedsel: 

• Vlees
• Vis
• Eieren
• Melk
• Yoghurt 

Ook worden je hemoglobinegehalte, je ijzerreserves, de concentratie van ijzer in je bloed en het gehalte aan foliumzuur en vitamine B12 onderzocht. Er kan ook worden gezocht naar tekenen van langdurige ziekten of infecties. 

Hemoglobine op peil brengen

Als er bloedarmoede is geconstateerd, hangt de behandeling af van de aard, oorzaak en ernst van de aandoening. Het belangrijkste doel van de behandeling is om je hemoglobine weer op het juiste niveau te brengen. Hierdoor kan je bloed meer zuurstof gaan transporteren en zullen je klachten verminderen.

De huisarts kan kiezen voor het voorschrijven van aangepaste voeding, voedingssupplementen of geneesmiddelen. Als de bloedarmoede ontstaan is ten gevolge van een (erfelijke) ziekte, zal verlichting van klachten het voornaamste doel zijn.