In de westerse wereld worden weinig pikante kruiden en specerijen gebruikt. Wanneer je dan toch in aanraking komen met pittig eten kan dat soms best even heftig zijn. Het kan voelen alsof je mond, lippen, keel en maag in brand staan.
Het zweet staat op je voorhoofd, je krijgt een loopneus, je hart klopt als een gek en later op de avond merk je het vaak ook aan je stoelgang.
Het klinkt allemaal niet zo gezond, maar schijn bedriegt. Er zitten juist veel gezondheidsvoordelen aan pikant eten.
In dit artikel leggen we je haarfijn uit waarom pittig eten gezond is en waarom er best wat meer pit in onze dagelijkse voeding mag zitten.
De kick van pittig eten komt door het stofje capsaïcine. Bijna alle soorten chilipeper bevatten dit stofje. Pepers maken het sterk smakende stofje aan om zichzelf te verdedigen tegen zoogdieren en schimmels.
...de receptoren in je mond je hersenen eigenlijk voor de gek houden wanneer je pittig eet? Ze geven dan een signaaltje aan je hersenen dat er sprake is van oververhitting, maar je mond staat natuurlijk niet echt in brand.
Je smaakpapillen maken onderscheid tussen 5 smaken: zoet, zout, zuur, bitter en umami.
Umami kun je het beste omschrijven als hartige smaakmaker, het is net die smaak die je gerecht afmaakt.
Bijvoorbeeld de knoflook, gedroogde tomaatjes of Parmezaanse kaas in je pasta. Of het limoenblad en de verse stengels citroengras in je curry. Noem het de (hartige) kers op de taart.
Er zijn verschillende soorten voedingsmiddelen die pittig of scherp zijn. We zetten ze even onder elkaar:
...pittig helemaal geen smaak is? Als je pittige of scherpe gerechten eet heeft dat niets met je smaakpapillen te maken, maar met andere receptoren die pijn registreren. Pittig eten is dus eigenlijk pijn lijden!
Voorheen had pikant eten een slechte reputatie. Er werd beweerd dat pittig eten ongezond zou zijn. Het zou de kans op een maagzweer en zelfs maag- of darmkanker vergroten.
Hier zijn wetenschappers gelukkig op teruggekomen. Sterker nog: pittig eten blijkt zelfs vele gezondheidsvoordelen te hebben.
Het stofje capsaïcine dat in rode peper zit helpt je stofwisseling een handje en dat is goed nieuws als je wil afvallen.
Ook heeft pikant eten een positieve invloed op je cholesterol. Het kan de schadelijke effecten van het slechte LDL cholesterol verminderen en het goede cholesterol HDL cholesterol doen laten stijgen. Je insuline-niveau wordt eveneens gereguleerd.
Tevens is pittig eten goed voor een stabiele bloeddruk en voor gezonde hart- en bloedvaten. Het maakt je bloed dunner, voorkomt aderverkalking en gaat zo de vorming van bloedpropjes tegen.
En om weer terug te komen op eerdere waarschuwingen over ernstige maagklachten: capsaïcine speelt zelfs een belangrijke rol in het verdedigen van het maagslijmvlies.
Pepers zitten vol met vitamine A, B en C. Er zit relatief meer vitamine C in een peper dan in een sinaasappel! Verder bevatten verse rode pepers calcium, kalium, mangaan, magnesium, ijzer en antioxidanten als caroteen.
Daarnaast werkt rode peper (ironisch genoeg) pijnstillend en kan het een gevoel van euforie geven. Het is dus heel goed om chilipepers regelmatig in je gerechten te verwerken!
...uit onderzoek blijkt dat mensen met veel testosteron graag pittig eten lusten. Ze zijn erg avontuurlijk en hebben een verhoogd libido.
Als je al last hebt van kleine wondjes in je maag of slokdarm (zoals een maagzweer), dan is het eten van pikant eten niet verstandig. Je kunt dan te maken krijgen met huidklachten zoals acne en rosacea.
Als je last hebt van het Prikkelbaar Darm Syndroom (PDS) is de kans groter dat je klachten ervaart wanneer je pittig eet. Dit komt doordat je darmen bij deze aandoening gevoeliger zijn voor capsaïcine.Pittig eten ook gasvorming veroorzaken of je PDS symptomen verergeren.
Ook wanneer je last hebt van Inflammatoire Darmziekten (IBS) kan pittig eten je symptomen verergeren. In zwarte peper zit overigens niet het stofje capsaïcine, maar piperine.
Je mag in principe gewoon pittig blijven eten tijdens je zwangerschap, het heeft geen effect op het kindje. Het kan wel zijn dat je er minder goed tegen kunt en bijvoorbeeld meer last krijgt van brandend maagzuur.
Let wel op met het eten van bepaalde kruiden en specerijen. Deze kunnen je baarmoeder namelijk stimuleren, wat kan leiden tot vroegtijdige weeën.
Pittig eten is niet verslavend in de zin dat je er afhankelijk van wordt. Het is wel zo dat je lichaam went aan pittig eten en je er steeds meer van nodig hebt om dezelfde sensatie te voelen.
Waar je begint met een theelepeltje sambal bij je stamppot (Ja echt, dat is heel lekker. Probeer maar eens.), verlang je na een half jaar misschien al naar een eetlepel.
Ben je verslavingsgevoelig? Kijk dan uit met pikant eten. Zowel pikant eten als alcohol stimuleren het beloningssysteem in je hersenen. Dit triggert wellicht de drang naar alcohol.
Als pittig niet eens een smaak is en we alleen maar pijn ervaren, waarom vinden we pittig eten dan lekker?
Op deze vraag bestaat helaas geen eenduidig antwoord. Psycholoog Paul Bloom, die het boek ‘How Pleasure Works: Why We Like What We Like’ schreef, stelt dat het te maken heeft met onze voorliefde voor pijn- en angstgevoelens.
Hij vergelijkt het met het kijken van horrorfilms en bungeejumpen. Je lichaam maakt bij pijn en angst natuurlijke pijnstillers aan en dat geeft je een fijn gevoel.
Er is ook een andere verklaring: sommige wetenschappers stellen dat we graag scherp eten omdat het een antibacteriële werking heeft en je lichaam dat van nature aanvoelt.
...de meest pikante gerechten vaak uit de warmste landen ter wereld komen? Bij warmte bederft het eten sneller en als de gerechten dan antibacteriële eigenschappen hebben, is dat mooi meegenomen!
Het is per persoon verschillend hoe je reageert op pikant eten. In je mond en maag zitten receptoren; cellen die gevoelig zijn voor prikkels. Wanneer je pikant eet, geven deze receptoren aan je hersenen door dat er sprake is van (over)verhitting.
Pittig eten prikkelt de slijmvliezen, zenuwuiteinden en spiercellen van je keel, maag en darmen. Het maakt veel slijm los. Je kunt hierdoor last krijgen van irritatie van je maag of darmen. Je kunt tijdens het toiletbezoek ook last krijgen van een branderig gevoel aan de kringspier (anus).
Je maag scheidt extra vocht af tijdens het consumeren van pikant eten. Dit is niet schadelijk. Je kunt er diarree door krijgen, maar als je vaker pittig eet wennen je maag en darmen aan deze veranderingen.
Wanneer je pitti geten worden je huidreceptoren gestimuleerd. Hierdoor wordt er een signaal naar je hersenen gestuurd met de boodschap dat je lichaam oververhit is.
Het gevolg: je gaat zweten om af te koelen. Dit gebeurt door de activatie van miljoenen klieren die zweet uitscheiden.
Het verschilt echter per persoon hoe heftig je op capsaïcine reageert. Naast zweten, kan je van pittig eten ook een rood hoofd krijgen. Dit is ook een natuurlijke reactie van je lichaam op oververhitting.
Pittig eten werkt gek genoeg verkoelend: het zorgt ervoor dat je gaat zweten, zonder dat je lichaamstemperatuur omhoog gaat.
Er zijn verschillende manieren om pikant eten te neutraliseren en milder te maken. Wat je vooral niet moet doen is veel water drinken tijdens een scherpe maaltijd! Dit maakt het gevoel van scherpte nog erger. De olie van de pepers lost namelijk niet op in water maar verspreidt zich juist.
Warme dranken zoals kamillethee of pepermuntthee werken wel verzachtend. Melk (of Lassi, een Indiase melkdrank) blust de brand eveneens goed.
Wat ook goed helpt is yoghurt. Eet van tevoren of tijdens je maaltijd wat yoghurt of eet een saus op yoghurtbasisn tijdens het eten. Veel Arabische en Indische bijgerechten of sauzen hebben yoghurt ook al als basis.
Rijst of brood bij je pittige gerecht neutraliseert de scherpte eveneens. Als je de zaadjes uit de peper haalt scheelt dat enorm. Verder kun je je pittige gerecht verzachten met kruiden als koriander, munt, tijm en bonenkruid. Of eet bij je maaltijd witte kool, een klein scheutje zoete ketjap, ananas of kokosmelk.
Ben je nu overtuigd van de gezondheidsvoordelen van een pepertje en wil je daarom pittig 'leren' eten? Dan is de beste tip om het jezelf bij wijze van spreken aan te leren. Naarmate je vaker pittig eet, worden er steeds minder pijnprikkels naar je hersenen gestuurd. Je hersenen zullen hierdoor "moe" worden en de pijn minder registreren.
Reuk- en smaakcentrum (link)
Sanati, S., Razavi, B. M., & Hosseinzadeh, H. (2018). A review of the effects of Capsicum annuum L. Volkskrant (link)
PubMed, Symptom generation according to spicy food intake (link)
PubMed, Capsaicinoids and capsinoids
Wiley Online Library, Neurogastroenterology & Motility (link)
Stel dan je vraag gratis en eenvoudig aan één van onze deskundigen hier!
Je leert van jongs af aan dat vezels goed zijn voor je buik. Als je moeilijk naar de wc kan, luidt het advies om een ext...
In de zomer heb je wel eens behoefte aan een verkoelende traktatie. Gelukkig staan er voldoende ijskraampjes aan het str...
Lunchen is iets wat je dagelijks doet. Het is één van de drie hoofdmaaltijden van de dag en daarmee erg belangrijk. Maar...
Je wilt gezonder eten, afvallen, aankomen of op gewicht blijven. Een voedingsschema geeft je meer houvast bij het behale...
“Wij zijn een keuken, geen ziekenhuis”. Op de BBC Good Food Show opperde Raymond Blanc, een Franse Chef, dat...
