In de westerse wereld worden weinig pikante kruiden en specerijen gebruikt. Wanneer je dan toch in aanraking komt met pittig eten kan dat soms best even heftig zijn. Het kan voelen alsof je mond, lippen, keel en maag in brand staan.

Het zweet breekt je uit, je krijgt een loopneus, je hart klopt als een gek en later op de avond merk je het ook aan je stoelgang. Het klinkt allemaal niet zo gezond, maar schijn bedriegt. Er zitten juist veel gezondheidsvoordelen aan pikant eten.

In dit artikel leg ik je haarfijn uit waarom pittig eten gezondis en waarom er best wat meer pit in onze dagelijkse voeding mag zitten. 

Umani

Umami kun je het beste omschrijven als hartige smaakmaker. Het is net die smaak die je gerecht afmaakt.

Neem bijvoorbeeld knoflook, gedroogde tomaatjes of Parmezaanse kaas in je pasta. Of denk aan het limoenblad en de verse stengels citroengras in je curry.

Voeding met de smaak umami kun je de (hartige) kers op de taart noemen.

Welke verschillende soorten pittig bestaan er?

Ook voor pittige smaken kennen we meerdere varianten. Er zijn verschillende soorten voedingsmiddelen die pittig of scherp zijn. Ik zet ze even onder elkaar:

• Diverse soorten pepersBijvoorbeeld chilipepers, madame Jeannette pepers of Jalapeño pepers.
• Alle soorten peperkorrelsDe peperbolletjes zijn de besvormige zaadjes van de plant. 
• GemberGember is een wortelknol van de gemberplant. Al in de middeleeuwen werd de knol gebruikt om gerechten op smaak te brengen.
• MierikswortelDe mierikswortel is de witte wortel van de mierik. Een plant met witte bloemen die in het wild groeit maar ook als tuinplant wordt gebruikt. De smaak van de mierikswortel lijkt op die van mosterd of radijs.

Hier zijn wetenschappers gelukkig op teruggekomen. Sterker nog: er blijken zelfs veel gezondheidsvoordelen aan pittig etente kleven.

Voordeel 1: Capsaïcine goed voor metabolisme

Is peper goed om af te vallen? Ja, het stofje capsaïcine in de peper helpt je stofwisseling een handje. Dat is goed nieuws als je wil afvallen. Heb je plannen om wat kilo's kwijt te raken? Haal dan om te beginnen eens een potje sambal in huis.

Voordeel 3: Goed voor hart- en bloedvaten

Tevens is pittig eten goed voor een stabiele bloeddruk en voor gezonde hart- en bloedvaten. Het maakt je bloed dunner, voorkomt aderverkalking en gaat zo de vorming van bloedpropjes tegen.

Prikkelbaar Darm Syndroom & Inflammatoire Darmziekten

Wanneer is pittig eten ongezond? Ongezond is het niet te noemen, maar bij een aantal aandoeningen aan maag, slokdarm en darmen kun je pepers beter vermijden.

Als je last hebt van het Prikkelbaar Darm Syndroom (PDS) is de kans groter dat je klachten ervaart wanneer je pittig eet.

Dit komt doordat je darmen bij deze aandoening gevoeliger zijn voor capsaïcine. Pittig eten kan gasvorming veroorzaken of je PDS symptomen verergeren.

Ook wanneer je last hebt van Inflammatoire Darmziekten (IBS) kan pittig eten je symptomen verergeren. 

Als je al last hebt van kleine wondjes in je maag of slokdarm (zoals een maagzweer), dan is het eten van pikant eten niet verstandig. Je kunt dan te maken krijgen met huidklachten zoals acne en rosacea.

Is pittig eten verslavend?

Pittig eten is niet verslavend in de zin dat je er afhankelijk van wordt. Het is wel zo dat je lichaam went aan pittig eten en je er steeds meer van nodig hebt omdezelfde sensatie te voelen.

Waar je begint met een theelepeltje sambal bij je stamppot (Ja echt, dat is heel lekker. Probeer maar eens.), verlang je na een half jaar misschien al naar een eetlepel.

Hierdoor zijn we dol op pittig eten

Als pittig niet eens een smaak is en we alleen maar pijn ervaren, waarom vinden we pittig eten dan lekker?

Op deze vraag bestaat helaas geen eenduidig antwoord. Psycholoog Paul Bloom, die het boek ?How Pleasure Works: Why We Like What We Like? schreef, stelt dat het te maken heeft met onze voorliefde voor pijn- en angstgevoelens.

Ironisch genoeg, werkt rode peper pijnstillend en kan het een gevoel van euforie geven. Hij vergelijkt het met het kijken van horrorfilms en bungeejumpen. Je lichaam maakt bij pijn en angst natuurlijke pijnstillers aan en dat geeft je een fijn gevoel.

Reactie van je lichaam op pikant eten

Het is per persoon verschillend hoe je lijf reageert op pikant eten. In je mond en maag zitten receptoren; cellen die gevoelig zijn voor prikkels. Wanneer je pikant eet, geven deze receptoren aan je hersenen door dat er sprake is van (over)verhitting.

Pittig eten prikkelt je slijmvliezen, zenuwuiteinden en spiercellen van je keel, maag en darmen. Het maakt veel slijm los.

Je kunt hierdoor last krijgen van irritatie van je maag of darmen. Je kunt tijdens het toiletbezoek ook last krijgen van een branderig gevoel aan de kringspier (anus).

Je maag scheidt extra vocht af tijdens het consumeren van pikant eten. Dit is niet schadelijk. Je kuntdiarree door pittig eten krijgen, maar als je vaker pikant eet wennen je maag en darmen aan deze veranderingen.

Dit gebeurt door de activatie van miljoenen klieren die zweet uitscheiden. Het verschilt echter per persoon hoe heftig je op capsaïcine reageert. De een zweet zich een ongeluk en de ander lijkt beter bestand te zijn tegen al die pittigheid.

Naast zweten, kan je van pittig eten ook een rood hoofd krijgen. Dit is ook een natuurlijke reactie van je lichaam op oververhitting.

Hoe maak je pittig eten minder scherp?

Er zijn verschillende manieren om pikant eten milder te maken en te neutraliseren. Ik geef je wat tips die echt helpen:

Tip 1: Laat water staan 

Wat je vooral niet moet doen is veel water drinken tijdens een scherpe maaltijd! Dit maakt het gevoel van scherpte nog erger.

De olie van de pepers lost namelijk niet op in water, maar verspreidt zich juist. Je spoelt de brand dus niet weg, maar verdeeld hem nog eens goed door je mond. 

Tip 2: Thee en melk

Warme dranken zoals kamillethee of pepermuntthee werken wel verzachtend. Melk (of Lassi, een Indiase melkdrank) blust de brand eveneens goed. Een glaasje melk bij pittig eten is dus een goed idee.

Tip 3: Yoghurt(saus) 

Wat ook goed helpt tegen een brand in je mond is yoghurt. Eet van tevoren of tijdens je maaltijd wat yoghurt of eet een saus op yoghurtbasis tijdens het eten. Veel Arabische en Indische bijgerechten of sauzen hebben yoghurt ook al als basis.

Tip 4: Koolhydraten

Eet wat rijst of brood bij je pittige gerecht, want zo kun je de scherpe smaak neutraliseren. Zetmeel in koolhydraten zorgt namelijk voor een barrière tussen capsaïcine en je mond.

Tip 5: Verwijder de pitjes 

Als je de zaadjes uit de peperhaalt scheelt dat enorm. Hier komt het meest van de pittigheid vandaan.